Bienaldeki kitap Rumları kızdırdı
EMRE ERGÜL – Bir kitap Güney Kıbrıs’ı kötü karıştırdı… Rumca kaleme alınan kitabın kısa ismi “Taşlarda” Yepyeni ismi ise “(Taşlarda) Size Nefesimizi Verdik, Siz de Onu Toprağa Fısıldayacaksınız”
Güney Kıbrıs Eğitim ve Kültür Bakanlığı’nın onayı ile yayımlanan kitap, Venedik Bienali 19’uncu Memleketler arası Mimarlık Sergisi’ndeki Güney Kıbrıs standında çeşitli taşların üst üste konulması ile hazırlanmış bir sanat yapıtıyla birlikte sergileniyordu. Ta ki kitapta 1974 Barış Harekâtı ile ilgili yazılanlar Yunan ve Güney Kıbrıs medyasının dikkatini çekene kadar…
Kitapta Rum tezlerine karşıt sözler yer alıyor. 1974, “Türk işgali” diyen Rum idaresinin bilakis “siyasi çatışmalar” olarak betimleniyor; göçler için de “zorunlu nüfus mübadelesi” deniliyor. 1974 sonrası Ada’da tanınan ve tanınmayan iki bölgenin oluştuğuna dikkat çekilen kitap, Rumca ve Kıbrıs Türkçesini de büsbütün tanınmayan lisanlar statüsünde gösteriyor.
İlk salvo, Fileleftheros gazetesinden geldi: “Kitap, kullanılan sözlerden ötürü yansılara neden oldu.” Maksattaki kişi ise Rum Kültür Müsteşarı Vasilikis Kassianidu oldu. Bir kesim istifasını, bir kesim de Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis’ten müsteşarı vazifeden almasını istedi.
Kitap, taşların üst üste konulması ile hazırlanmış bir sanat yapıtıyla birlikte sergileniyordu.
‘Sorumlu’ aranıyor
Tepkilerin büyümesi üzerine Rum Meclisi Eğitim Komitesi devreye girdi ve bu mevzuyu “en kısa vakitte ele alacaklarını” açıkladı. Komite Başkanı Pavlos Milona, “Bienal çerçevesinde yer alan kitap hakkında izahatta bulunması için Kültür Müsteşarı’nı da toplantıya çağıracağız” diye konuştu.
Tüm bunlar toplumsal medyadaki reaksiyonları dindirmeyince, hafta sonunda Hristodulidis açıklama yapmak zorunda kaldı. Evvel “Kitap müsteşarlık tarafından onanmış olsaydı kabahati orada arayacaktık lakin müsteşarlık tarafından onaylanmadığını öğrendik” dedi ve Müsteşar Kassianidu’nun misyondan alınması konusunu kapattı. Akabinde da “Kitaptaki tabirler kabul edilemez” diyerek kitabı bienale gönderenleri araştırdıklarına dikkat çekti: “Bu söz özgürlüğü değil zira gerçeklikle ilgili olmayan tabirler var.”
Güney Kıbrıs basını da dün Müsteşar Kassianidu’nun kitabın bianelden çıkartılması için talimat verdiğini yazdı. Bu kere de sanatkarlar ve yayıncılar ayaklandı…
Yazarlar: Bu bir devlet sansürü
Kitabın muharrirleri ve bienale katılan sanatkarlar, kitapta 1974 ile ilgili tabirlerin altının çizilerek görsellerin “siyasi çıkar sağlamak” için toplumsal medyada sirkülasyona sokulduğunu belirtti. Yapılan ortak açıklamada Rum sanatkarlar, Rum idaresinden açıkça şikayetçi oldu: “Kamuoyu reaksiyonundan yalnızca saatler sonra bu kadar çabukla alınan yayını geri çekme kararından ötürü şok olduk. Bu bir devlet sansürü aksiyonudur. Kitap, Kıbrıs devletinin ve Bakanlık Yardımcısı’nın görüşlerini temsil etmeyi amaçlamamaktadır. Devlet tarafından finanse ediliyor olması, devletin görüşleriyle uyumlu olması manasına gelmez.”
