Bebekleri tehdit eden sessiz salgın: RSV
Didem Seymen – Prof. Dr. Eda Kepenekli, mevsimsel geçişlerde bilhassa bebekler ve çocuklar için bir sıhhat sorunu olan teneffüs sinsityal virüsü (RSV) ile ilgili kıymetli bilgiler paylaştı…
● Bu virüs tüm zatürrelerin yaklaşık yarısından ve bebeklik periyodunda görülen bronşiyolitin ise neredeyse yüzde 90’ından sorumlu. Bu datalar ışığında şunu söyleyebiliriz ki bebeklerde RSV teneffüs yolu enfeksiyonlarının bilhassa de alt teneffüs yolu enfeksiyonlarının en kıymetli nedenlerinden biri.
● Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine nazaran, RSV’nin çocuklardaki akut teneffüs yolu enfeksiyonlarının yüzde 60’ından ve 1 yaşın altındaki bebeklerde ise yüzde 80’inden sorumlu olduğu iddia ediliyor. Çocukların neredeyse yüzde 90’ı ise 2 yaşına kadar en az bir kere enfekte oluyor. Takviye tedavileri yapılmış bebek ve çocuklarda ilerleyen periyotta tekrarlayan kronik akciğer hastalığı geliştirme riski bulunuyor. Geçtiğimiz yıllarda, yapılmış bir dizi çalışma bebeklik periyodunda şiddetli RSV enfeksiyonları ile daha sonraki çocukluk periyodunda astım gelişimi ortasında bir münasebet olduğunu gösteriyor.
● Ne yazık ki, RSV dünya genelinde bebek ve küçük çocuklarda kıymetli bir mevt nedeni olmaya devam etmektedir. RSV’ye yönelik kesin bir tedavi bulunmadığından, RSV nedeniyle alt teneffüs yolu enfeksiyonu geçiren bebek ve çocuklarda hastalık vakit zaman vefatla bile sonuçlanabiliyor.
● RSV virüsünün neden olduğu belirtiler, influenza (grip) ve COVID-19 üzere öbür teneffüs yolu virüslerine benzediği için kolay kolay karıştırılabiliyor. RSV virüsünün neden olduğu yaygın belirtiler burun akıntısı, burun tıkanıklığı, öksürük, hapşırma, ateş, iştahsızlık, hırıltı ve nefes almada zorluktur. Bilhassa küçük bebeklerde huzursuzluk, beslenme sıkıntıları ve teneffüs zahmeti de ortaya çıkabilir.
● Tüm dünyada RSV mevsimsel bir seyir izler ve ortalama 5 ila 6 ay sürer. Başlangıçları çoklukla kış aylarına denk gelir. Ülkemizin de içerisinde olduğu kuzey yarım kürede Eylül ayı prestijiyle RSV enfeksiyonları görülmeye başlar. Lakin son yıllarda iklim değişikliği, hava kirliliği ve yakın geçmişte yaşadığımız COVİD-19 pandemisinin tesiriyle RSV enfeksiyonlarının daha erken aylarda görülmeye başladığı da bilinmektedir. Burun akıntısı, öksürük, boğaz ağrısı ve ateş üzere şikayetler ise RSV, influenza (grip), COVİD-19 ve öteki solunumsal virüslerde ortak belirtiler ortasında. Bu nedenle sıklıkla hangi virüsün etken olduğunu anlamak için testler yapılıyor. Bazen hasta birden fazla solunumsal virüs ile enfekte olabiliyor. Olağan bu durum hastalığın klinik şiddetinin daha ağır seyretmesine neden olabilir.
Yıkanmamış ellerde virüs 30 dakika hayatta kalabilir
● RSV’den korunmak için burun akıntısı, ateş ve öksürük üzere teneffüs yolu enfeksiyonu belirtileri olan bebek, çocuk ve erişkinlerin başka insanlardan temasının kısıtlanması ve yaşı uygunsa maske kullanması hastalığın denetiminde hayli kıymetli. Zira RSV son derece bulaşıcı bir hastalık. Öpüşme, bardak yahut çatal-kaşık paylaşımı üzere yakın temas durumlarında tükürük yahut burun akıntısı yoluyla bireyden bireye çarçabuk bulaşıyor.
● Yıkanmamış ellerde RSV, 30 dakika yahut daha uzun mühlet hayatta kalabilir, bu nedenle el yıkamak hastalığın denetiminde bir başka kıymetli esirgeyici tedbir olarak karşımıza çıkıyor.
● Bunların yanında, son yıllarda Amerika Birleşik Devletleri ve birtakım öbür ülkelerde yaşlı bireylerde ruhsat almış RSV aşıları, bebekleri korumak için hamile aşılamaları ve bebeklere RSV’ye karşı antikor (RSV antijenlerine karşı oluşturulan bağışıklık proteini) uygulamaları yapılıyor.
● Ülkemizde ise şu an yüksek riskli bebekler için ruhsatlı bir antikor bulunuyor. Lakin ABD ve birçok ülkede ruhsatlı ve kullanımda olan bir başka RSV antikoru hem sağlıklı hem de yüksek riskli bebekler için uygulanmakta. Yürütülen çalışmalar, bu uygulamaların hem hastalık yükünü hem de hastane yatışlarını azaltmada tesirli olduğunu gösteriyor.
“Bir kere RSV geçirdi, bir daha etkilenmez” inancı yanlış
● RSV, her ne kadar “soğuk algınlığı” olarak bilinen hastalıktan sorumlu virüslerden biri olsa da, dünya genelinde bebeklik ve erken çocukluk devrinde alt teneffüs yolu enfeksiyonlarının (zatürre, bronşiyolit) en değerli nedeni. Alt teneffüs yolu enfeksiyonlarının bebek ve çocuklarda makûs sonuçlar yaratabileceğinin unutulmaması gerekir.
● Yakınmaları olan bebek ve çocukların kesinlikle tabip tarafından kıymetlendirilmesi gerekir. Ailelere nazaran kıymetli olmayan bir belirti ve bulgu, önemli bir hastalık için değerli bir belirteç olabilir. Neredeyse iki yaşına kadar çocukların yüzde 90’ı RSV ile enfekte olsa da, geçirilen enfeksiyona karşı oluşan bağışıklık kişinin tekrar enfeksiyon geçirmesine karşı kâfi bir muhafaza sağlamaz. Bu nedenle maalesef tıpkı dönemde bile tekrarlayan enfeksiyonlara rastlıyoruz. Yani ‘Bebeğim bir kere RSV enfeksiyonu geçirdi, bir daha RSV’den etkilenmez’ inancı ne yazık ki yanlıştır. Ebeveynlerde RSV farkındalığının güçlenmesini bu nedenle kıymetli buluyorum.
