Bakan Kurum yol haritasını açıkladı: Tek kullanımlık eserlerin kullanımı yasaklanıyor
Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Bakan Kurum, “Sıfır Atık vizyonumuzla tarihi bir adımı daha atıyoruz. Tek kullanımlık plastiklerde kısıtlamaya gidiyor, denizlere ve ekosisteme sahip çıkıyoruz. Bölümü döngüsel iktisada yönlendirip ‘tek’ değil sürdürülebilir üretim diyoruz. Depozito Sistemi üzere uygulamalarla destekleyeceğimiz “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritamız” iyi olsun” dedi.
Birleşmiş Milletler Etraf Programı (UNEP) tarafından plastik kirliliğinin azaltılması konusunda Cenevre’de düzenlenen Hükümetlerarası Müzakere Komitesi toplantısında Türkiye’nin “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası” açıklandı. Yeni yasalaşan İklim Kanunu ile uyumlu, Döngüsel İktisat Aksiyon Planı ve Sıfır Atık vizyonu ile hazırlanan yol haritası Cenevre’deki memleketler arası görüşmelerde takdirle karşılandı.
BAKAN KURUM: ‘TEK’ DEĞİL SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM DİYORUZ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, yol haritasının ayrıntılarını toplumsal medya hesabından paylaştı: Sıfır Atık vizyonumuzla tarihi bir adımı daha atıyoruz. Tek kullanımlık plastiklerde kısıtlamaya gidiyor, denizlere ve ekosisteme sahip çıkıyoruz. Dalı döngüsel iktisada yönlendirip ‘tek’ değil sürdürülebilir üretim diyoruz. Depozito Sistemi üzere uygulamalarla destekleyeceğimiz “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritamız” güzel olsun.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün literatür taramaları, kamu ve özel bölüm temsilcilerinin katkılarının alındığı çalıştaylar, kurumsal anket ve TÜİK tarafından gerçekleştirilen kamuoyu anketi sonuçlarına dayanarak, hazırladığı “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası”nda 22 kamu kurum ve kuruluşu kapsayacak, 44 hareket yer aldı. Yol haritasıyla tek kullanımlık plastiklerin geri dönüşümle üretilmesinin yaygınlaştırılması, tıpkı vakitte tüketiminin azaltılmasına yönelik adımların hayata geçirilmesi sağlanacak. Mikroplastikler de dahil olmak üzere ekosisteme deniz çöpü girdilerini azaltmak, deniz ve kıyı ekosistemleri üzerindeki deniz çöpü baskısını hafifletmek için izlenecek adımlar belirlendi. Yol haritasında plastik bölümünden başlanarak üretim ve kullanımda kısıtlamalar ile etraf dostu alternatiflerin yaygınlaştırılmasını sağlayacak yasal düzenlemeleri de içeren aksiyon adımları sıralandı.
KISA VADEDE TEK KULLANIMLIK PLASTİK ESERLERE KISITLAMA
İlk etapta 2025-2027 yıllarını kapsayan kısa vadeli aksiyon planı hayata geçirilecek. Bu kapsamda, “Ulusal Plastik Stratejisi ve Aksiyon Planı” hazırlanacak. Tek kullanımlık plastiklere yönelik mevzuat hazırlanacak. Listelenecek tek kullanımlık plastik eserlerin kısıtlanması ve/ yahut yasaklanması, besin ambalajları ve içecek kapları için tüketimin azaltılmasına yönelik mevzuat çalışması yürütülecek. Fiyata Dayalı Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (GÜS) planları belirlenecek. Bu sayede plastik bölümü üretim etabında sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlü olacak. Yeniden üretim evresinde geri dönüştürülmüş plastik ham unsur ile içecek kapları ve şişeler için özel dizaynlar oluşturulacak. Otel, restoran ve kafe üzere catering hizmeti sağlayan tesisler ile turizm kesimlerinde sürdürülebilir, yine kullanılabilir/doldurulabilir alternatiflerin yaygınlaştırılması sağlanacak. Tek kullanımlık plastikler ve tesirleri konusunda kamu şuurunu geliştirmek emeliyle her yaşa her bölüme hitap eden farkındalık ve bilinçlendirme faaliyetleri, bağlantı kampanyaları kamu, özel dal, sanayi ve STK’ların iş birliğiyle oluşturulacak.
ORTA VADEDE AMBALAJ ATIKLARININ DENETİMİNDE AB KRİTERLERİNE UYUM
Orta vadeli hareket planı ise 2028-2032 yıllarını kapsayacak. Bu evrede “Ambalaj Atıklarının Denetimi Yönetmeliği”nin AB düzenlemelerine uyumlu olarak revize edilecek. PET şişelerin farklı toplanma oranının yüzde 77’ye akabinde yüzde 90’a çıkarılması hedefleniyor. İçecek kapları, tekli eserler, ıslak mendiller ve tütün eserleri için etiketleme mecburiliği getirilecek. Tek kullanımlık plastik tesirleri ve tekrar kullanılabilir alternatifler konusunda bilinçlendirme faaliyetleri yürütülecek. Mikroplastik kaynaklarının haritalanması, izlenmesi ve denizler için izleme programı geliştirilecek. Tesirli azaltma tedbirleri oluşturmak emeliyle kara ve deniz kökenli kaynaklardan salınan mikroplastik ölçüsünün tespit edilmesi, nizamlı izlenmesi ve sıcak noktaların bölgesel haritalandırılması sağlanacak. Kamu kurumlarında, akademide, özel dalda ve STK’larda mikroplastikler konusunda kurumsal ve teknik kapasitenin geliştirilmesi için çalışmalar yürütülecek.
UZUN VADEDE ‘TEK KULLANIMLIKLAR’ YERİNE ‘YEŞİL ALTERNATİF’ HEDEFİ
Uzun vadeli aksiyon planı ise 2033 yılı ve sonrasını kapsayacak. Bu plan kapsamında yine kullanım ve doldurma üzere döngüsel iş modellerinin yaygınlaştırılması sağlanacak. Biyobozunurluk ve kompostlanabilirlik test kapasitesi milletlerarası standartlara uygun hale getirilecek. Tek kullanımlık plastik alternatiflerinin yine kullanılabilir/doldurulabilir olarak tasarımı, geri dönüştürülmüş/alternatif materyal kullanımı için Araştırma-Geliştirme (AR-GE) ve Ürün-Geliştirme (ÜR-GE) dayanağı sağlanacak. 12. Kalkınma Planı’nda bahsi geçen Yeşil Kamu Alım Stratejileri’ne satın alımlarda mikroplastiklerin kısıtlanmasına yönelik kriterler eklenecek. Mikroboncuk içeren dudak eserleri, tırnak eserleri ve makyaj eserlerinin yasaklanması için yasal düzenleme çalışmaları yapılacak. Yeniden “Su Kirliliği Denetimi Yönetmeliği ve Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği” izleme parametreleri ortasına mikroplastiklerin eklenmesi ve AB mevzuatı ile uyumlu olacak formda güncellenmesi için yasal alt yapı hazırlanacak. Evsel ve kentsel arıtma çamurlarında mikroplastiklerin izlenmesi için yasal düzenleme yapılması sağlanacak.
