Attıkları imzaya uymuyorlar! Madleen’i de vurdu: İsrail cephanesinde ‘beyaz karanlık’
Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – “Şov bitti!” İsrail Savunma Bakanlığı, 20 aydır yürek yakan savaş ateşi altındaki Gazze’ye ‘su’ taşıyan ‘Madleen’ isimli gemiye atak düzenlediğini bu sözlerle dünyay duyurdu. Madleen, bugüne dek İsrail’in taarruzlarında hayata gözlerini yuman bebeklerin farkında, hayatta olanları korumak için de günlerdir yoldaydı. Uluslararası gönüllülerden oluşan 12 kişilik küme, İtalya’dan başladıkları yardım seyahatinde rotayı tamamlamak üzereydi. Ancak İsrail tam 15 yıl evvel Türk gemisi Mavi Marmara’ya yaptığını tekrar yaptı; hem gemiyi ele geçirdi hem de gönüllüleri gözaltına aldı. Savaş hatalarıyla dolu tarihinde İsrail için kimyasal silah kullanmak alışılmadık bir durum değil. Tıpkı aylardır Gazze’de yapılan zulmü, kimyasal silah kullanarak sürdürdüğü üzere oraya yardım taşıyan Madleen için de kimyasallar hazırladı. 9 Haziran 2025 günü gemiye atılan beyaz sıvının ne olduğu merak konusu olmuş, gemide bulunan Türklerden Yasemin Acar, gözlerini yaşartan bir sıvı olduğunu ve temas etmemek için yüzlerini koruduklarını anlatmıştı. Peki bu sıvı neydi? Yasak olan silahları kullanan İsrail için neden bir yaptırım uygulanmıyordu? En kıymetlisi de, muahede imzalayıp uymamanın cezası yok muydu? Tüm soruları, KBRN (Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nükleer Tehditler) Derneği Lideri Prof. Dr. Levent Kenar Milliyet.com.tr’ye anlattı.
110 YIL EVVEL ALMANLARLA BAŞLADI: ‘BAYRAK’ İSRAİL’DE!
1600’lerden bu yana devletler savaş aracı olarak çeşitli kimyasal silahlar geliştirmeye çalışıyor. Bu silahlar ve yapılan çalışmalar vakit zaman derin yaralar açan sonuçlar doğurdu. Prof. Dr. Levent Kenar’a nazaran 1900’lerin başında I. Dünya Savaşı’nda Almanlar tarafından kullanılmaya başlanan kimyasal silahlar, II. Dünya Savaşı’nda da yeniden Nazi Almanlar tarafından kullanıldı. Sonra pek çok ülke daha kimyasal silah üretimi yapmış ve kimileri da kullanmıştı. 110 yıl geriye gitmeye gerek kalmadan, günümüzde de kimyasal silah kullandığı bilinen ülkeler var. Bunların başında ise Gazze’de bitmek bilmeyen zulüm yaşatan İsrail geliyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü, doğrulanmış görüntü ve şahit sözlerine dayanarak, İsrail güçlerinin sırasıyla 10 ve 11 Ekim 2023’te Lübnan ve Gazze’deki askeri operasyonlarda beyaz fosfor kullandığını tespit etmişti. İsrail kimyasal silah konusunda ‘bayrak sallayan’ ülkeydi ve İsrail bu silahları Gazze’de ‘deniyordu.’ İsrail’in yaklaşık 20 aydır Gazze Şeridi’nde süren ağır ataklarında kimyasal silah kullandığı için pek çok kişi hayata gözlerini yumuyor ve kullanılan silahlar engelli doğumlara neden oluyordu. Prof. Dr. Levent Kenar, kimyasal silahların çeşitlerini şöyle anlattı:
“Yaklaşık 70’e yakın kimyasal konfigürasyon, kimyasal husus var ve bunların üretilmesi, bir yerden bir yere taşınması ve depolanması yasaklanmış durumda. Bunlar ortasında en tehlikeli ölümcül olan ‘sinir gazları’ da var. Bunlar nitekim öldürücülüğü yüksek silahlar. Yani kullanıldığı vakit 1 ila 2 saate kadar kişiyi öldürme potansiyeline sahip. Solumak yoluyla daha ölümcül olur. Doğal ki temas ettiğinde cilt üzerinde de birçok tesirleri görülür. Mesela hardal gazı var. Bu da bir öteki yasaklı kimyasal husustur. Bu da birçok ülkenin elinde bulunan, mukavelede de yasaklı bir unsur. Hem ciltte hem de teneffüs yollarında yakıcı tesir gösteriyor. Teneffüs yollarında alınmışsa ölümcüllüğü daha fazla olabilir. Fosgen var, klor gazı var. Klor gazı son 10 yıl içinde Suriye’deki o iç savaşta hayli fazla kullanıldı. Klor gazı ‘varil bombası’ diye biliniyor. Atıldığı vakit ortamda sarı-yeşil renkli bir duman oluşturuyor. Fosgen kimya sanayiinde kullanılan ve kontratta yasaklı olan hususlardan. Siyanür var mesela, hidrojen siyanik dediğimiz. Siyanür sanayide kullanılır. Endüstride de kullanılır lakin daha bu türlü yüksek konsantrasyonda olduğu vakit savaş casusları olarak da kullanabiliyor. Bunlar kullanılabiliyor, göz yaşartıcı üzere 70’e yakın husus var.”
TÜRKİYE HAZIRLIĞINI YAPTI: ‘İMZALADIKLARI HALDE UYMUYORLAR’
Uzun yıllar kullanılan ve acı tablolara sebep olan kimyasal silahlar için birincisi 1675 Strasbourg Antlaşması olan ve 1899 Lahey Mukavelesi, II. Dünya Savaşı’ndan birkaç yıl evvel imzalanan Cenevre Protokolü’yle sınırlamalar getirilmişti. Ancak II. Dünya Savaşı’ndan yıllar sonra, en kıymetlisi İran-Irak Savaşı olan ve pek çok kimyasal silah kullanılan atak olduğu belgelendi. Bu savaş kimyasal silahlarla ilgili yenilenmiş ve daha güçlü yasaklama mutabakatları için yapılan davetlere öncülük etmişti. O denli ki 13 Ocak 1993’te bu eforlar Kimyasal Silahlar Mukavelesi’nin imzaya açılmasıyla nihayete erdi. 29 Nisan 1997’de yürürlüğe giren mukaveleyle kimyasal silahların kullanımı ve stoklanmasını büsbütün yasaklandı. Prof. Dr. Levent Kenar Türkiye’nin de 1997 prestijiyle, pek çok ülke üzere bu mukaveleyi imzaladığını belirtti. Burada en dikkat cazip nokta ise mukaveleyi imzaladığı halde 2025’te bile hâlâ kimyasal silah kullanan İsrail’di. Onun üzere pek çok ülke daha olsa da İsrail en çok gündeme gelen ülke olmuştu. Peki ya yaptırım? Sözleşmeyi ihlal ettiği halde İsrail neden yaptırıma uğramıyordu? Prof. Dr. Levent Kenar şöyle anlattı:
“Kimyasal silahlar, öldürmek ve yaralamak için kullanılan unsurlardır. Bunlar kimyasal silahlar kontratıyla, memleketler arası nizama sokulmuş ve bir kelam verilmişti. Türkiye de 1997 yılında buna imza atan bir ülke. Yani barış emeli taşıyan bir mukavele. İsrail de imzaladı ancak uygulamaya geçmedi. Mesela Mısır, İsrail, Kuzey Kore, bunlar ‘tamam’ deyip, imza atıp uygulamaya geçmeyenler. Türkiye’de ise tüm kademeler tamamlandı. Olması gereken neyse hepsini aslında yapmış durumdayız. Yaptırım konusuna gelince, alınacak bir örnek analiz edilecek. Ondan sonra bilimsel halde sürdürülecek. Bu durumda Birleşmiş Milletler’den (BM) gelenler inceleme yapacak, orada bireylerden tahlil alacak, şikâyetler oldu mu olmadı mı, bu tıp şeylere dikkat etmeleri gerekiyor. BM’nin kendi iç sistemleri var. Yani bu çeşit olaylarda BM Genel Sekreteri’nin talimatıyla takım hazırlanıyor. Hem bu mevzudaki benim de ortalarında bulunduğum eksperler, eğitim almış şahıslar hem de buna ekipmanlarla vazifeye gidiyorlar. Bu halde yani işin yöntem prosedürü bu formda gerçekleşiyor. Suriye’deki iç savaşta 160’dan fazla kimyasal silah kullanıldığına dair delil var. Biz de olağan ülke olarak buna hazırlıklarımızı yaptık.”
Madleen Kullab
Son olarak İsrail’in ‘Madleen’ isimli gemiye müdahalesinde kullandığı ne olduğu bilinmeyen bir sıvı, yola “Ne olursa olsun vazgeçmeyeceğiz” diye çıkan gönüllülerin üzerine döküldü. Onların bu sözleri yelkenli gemi Madleen’e ismini veren Gazze’nin en genç ve tek bayan balıkçısı Madleen Kullab’ın hayatını sembolize eder nitelikteydi. Çünkü geminin yolu, varış noktası ve maksadı Kullab’ın hayatı boyunca yaptığından farksızdı.
Madleen Kullab, abluka altındaki Gazze kıyılarında ailesinin geçimini sağlamak için teknesiyle denize açılan, bölgede balıkçılık yapan tek bayandı. Sıkıntı şartlar, ambargo ve daima tacizlere karşın ayakta kalmayı başaran bu genç bayan, aktivistlerin deniz manilerini aşma eforuna “Madleen” ismiyle umut ve direniş simgesi olduğunda onun ismi bir defa daha yaşatılıyordu. Babasını kaybettikten sonra ailenin tek geçim kaynağı haline gelen balıkçılık, Madleen’in abluka altında bile teknesini açık tutarak meskenine bakmayı sürdürmesiyle yapılıyordu. Madleen daha evvel kendisiyle yapılan bir röportajda “Abluka olmasaydı ne yapardın?” sorusuna, “Kalırım, zira Filistin benim meskenim ve bu sular bizim hakkımız” cevabını vermişti. 2014’te gazeteci Charlie Andreasson ile yaptığı röportajla dünya çapında tanınan Madleen’in o günden bu yana uğraşı milyonlarca beşere ilham oldu. Madleen o günlerde 19 yaşındaydı. Bugün İsrail’in el koyduğu gemideki gönüllüler de, onun ismini taşıyan Madleen gemisiyle Gazze açıklarına ulaşarak misal bir kararlılık ve dayanışma ruhunu yaşatmayı amaçlıyor.
ASIL RENGİ KIRMIZI! BİRDEN FAZLA ÇOCUK BİN 729 KİŞİYİ HAYATTAN KOPARDI
İsrail, Filistinliler için gittiği her yere peşinden sürüklediği ‘karanlığı’ da götürüyordu. Siyonistlerin karanlık elleri, Gazze’ye beyaz bir karanlık getiriyor, fosfor bombası yüzlerce insanı hayattan koparıyordu. İsrail bunu düşman gördüğü Gazze’ye yaparken, Suriye’yi tesiri altına alan Esad zulmü de yıllarca birebirini kendi halkına karşı yapmıştı. Suriyeli sivilleri, Suriye savunması kimyasal silahlarla vuruyordu. Bunun en değerli örneği, 21 Ağustos 2013’te Doğu Guta’daki ‘sarin gazı’ saldırısı bin 729 kişiyi hayattan koparmıştı. Yaşananlar üzerine Birleşmiş Milletler yetkilileri Suriye’ye gitmiş ve yerinde incelemeler yaparak gerekli raporu tutmuştu. Fakat tıpkı İsrail’de olduğu üzere, bu rapor bile yapılanlara bir yaptırım getirmemişti. Yani yasaklanan kimyasal silahları kullanmanın bir cezası yoktu! Prof. Dr. Levent Kenar, Suriye’deki katliamın akabinde yaşananları ve Birleşmiş Milletler’in bu husustaki yetkisini “Merkezi Hollanda Lahey’de bulunan Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü bu bahisteki memleketler arası otorite. Bu yetkilileri orada incelemeler yaptı ve örnekler aldı. Kesin teşhis koydular ve sarin gazı kullanıldığını tespit ettiler. Bu hususun diplomatik ve hukukî boyutunda Birleşmiş Milletler var. Cezai yaptırım ve incelemeler noktasında onların karar vermesi lazım. O devirde de gözlemciler Suriye’deki silah stoklarını alırlar. Akdeniz’de bir Amerikan donanma gemisinde bunlar imha edildi. Doğal bunlara cezai yaptırımlar uygulaması gerekiyor” diye anlattı. Prof. Dr. Levent Kenar tüm bu silahlar ortasında en çok bilinen fosfor bombasına ve Madleen’de ne kullanıldığına ait bilgi vererek kelamlarını noktaladı:
“Fosfor aslında ‘kırmızı’ renklidir. Oksijenle birleştiği vakit okside olur ve beyaz hale gelir. O nedenle biz buna ”beyaz fosfor diyoruz. Kirli, koyu kırmızıya yakındır asıl rengi. Madleen’deki de fosfor kimyasal silahı falan değil. Burada kullanılanın ne olduğuna dair en kıymetli ipucu, köpük kullandıktan sonra oradaki sıhhatte bir bozulma olup olmadığıdır. Onun dışında şayet sağlıklarında bozulma olmamışsa bu askeri işaretleme olabilir. Bir kaygan taban oluşturmak yani şahısları içeriye hapsetmek, belirli bir mühlet içeride tutmak gayesiyle yapılanlardan olabilir. Kimi kimyasallar vardır, bunlar toksik değildir. Lakin insanların sıhhatini bozmasa da açık alana çıkmalarını mahzurlar. O cins şeyler kullanılmış olabilir. Buradaki bilgi eksikliğimiz, oradakilerin sıhhatinde bir bozulma olup olmadığı. Kimi göz yaşartıcı gazlar var, onlar bu türlü konsantre tutulduğu vakit beyazlaşabiliyorlar. Yani daha geniş alana yayılması için, içine de köpük katkılı göz yaşartıcı ‘kargaşa denetim kimyasal ajanları’ olabilir. Diyelim ki 1’e 10, 10 köpük varsa birinde CS dediğimiz o göz yaşartıcı gazdan oluyor. Onlardan kullanılmış olabilir. Niyet öldürmek değil de, orada bireylerin dışarıya çıkmalarını engellemek olabilir diye düşünüyorum.”
