Atatürk’ün manevi mirası ‘Savarona’ İstanbul Boğazı’nı selamlayacak

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün cepheden cepheye kitaplarını taşıdığı bavulu, hastalığı sırasında kanının bulaştığı pike örtüsü, çalışma masası üzere özel eşyalarının yer aldığı Savarona yatı, Gazi’nin son günlerinin şahidi oldu. Savarona yatının yeni öyküsü, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı envanterinde bulunan yatın tekrar bahriyeye kazandırılmasına yönelik önerisi üzerine başladı.

Bunun üzerine Deniz Kuvvetleri Komutanlığına devredilen yatla ilgili Deniz Kuvvetleri Kumandanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu talimatıyla hazırlanan üç alternatifli planın Cumhurbaşkanı Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’a sunulmasıyla onarım kararı verildi. Deniz Kuvvetleri Kumandanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu’nun talimatıyla Deniz Müzesi’ndeki Atatürk’e ilişkin çeşitli nesneler Savarona’ya getirtildi.

Uzun yıllar kullanılamayan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla kapsamlı bir onarımdan geçmesinin akabinde İstanbul Tersanesi Komutanlığınca gerçekleştirilen çalışmalar sayesinde donanmaya katılan Savarona yatı, geleceği bilimle çizen TEKNOFEST için yine “mavi vatan”da uzunluk gösterecek.

Savarona Yatı, Türkiye’nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu ve Deniz Kuvvetleri’ne ilişkin 7 gemiyle, 24 Ağustos Pazar günü İstanbul’da Boğaz Geçişi icra edecek.

İstanbul Tersanesi Kumandanı Tümamiral Recep Erdinç Ehil, Atatürk’ün Savarona’daki kamarasında AA muhabirine yaptığı açıklamada, yatın 1931 yılında Almanya’da inşa edildiğini, daha sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin gereksinim duyması üzerine 24 Mart 1938 tarihinde satın alınarak, Türk Bayrağı’nın çekildiğini kaydetti.

Atatürk 56 gün kaldığı yatta kıymetli kararlar alındı

Geminin 1 Haziran 1938’de Dolmabahçe önlerine intikal ettiğini ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün rahatsızlığı müddetince gemiye geldiğini aktaran Uzman, “Atatürk bu gemiye geliyor ve rahatsızlığının bir kısmını da burada geçiriyor. Toplamda 56 gün burada kalıyor. Fakat bu 56 gün kısa olmakla birlikte kıymetli kararlara imza atılan bir vakit aralığı oluyor. Örneğin Hatay sıkıntısının görüşülerek nasıl hareket edilmesi gerektiğine dair kararlar burada alınıyor. İstanbul İmar Planları’nın onaylanması, Barbaros Hayrettin Paşa Müzesi’nin türbesinin etrafını temizleterek sonra halka açılması ve Preveze Deniz Zaferi’nin kutlanılması bu gemide alınmış olan kararlardır.” sözlerini kullandı.

Yetkin, Atatürk’ün rahatsızlığı mühletince devrin başbakanı ve bakanlar heyetini birkaç kez yatta topladığını hatırlatarak, “Ülkemizi ziyarette bulunan devlet büyükleri de öteki ülkelerin devlet büyükleri de burada ağırlanmıştır. Bunlardan bir tanesi de Romanya Kralı’dır. Bu değerli, tarihi imzaların atıldığı bir gemidir. Atatürk, yürüyerek gelmiş olduğu bu gemide 56 gün sonrasında maalesef bir gece vakti kimseye de gözükmeden sessiz bir formda gemiden ayrılıyor. Ayrılışına müteakip de 108 gün sonra maalesef ortamızdan ayrılıyor.” diye konuştu.

Berber koltuğu, bornoz ekibi, kanlı çarşafı…

Atatürk’e ilişkin her şeyin itinayla korunduğuna dikkati çeken Ehil, Gazi’nin yatta kalan anılarını da şu sözlerle anlattı:

“Kendisinin bornoz grupları, terlikleri, havlusu ve yatağını görmektesiniz. Çabucak yatağa dikkat ederseniz üzerinde bir leke bulunmaktadır. Bu Atatürk’ün siroz hastalığından mütevellit olan bir kanının lekesi olarak karşımıza çıkıyor, bunu hala burada koruma etmekteyiz. 8. Cumhurbaşkanımız müteveffa Sayın Turgut Özal tarafından gemiye verilmiş olan Cumhurbaşkanlığı sancağımız da geminin değerli nesneleri ortasında yer almaktadır. Keza tekrar Atatürk’ün kullanmış olduğu bardak ekipleri, Atatürk’ün berber koltukları da kamarasının içerisinde yer almaktadır. Atatürk’ün çalışma odasını da görüyoruz. Bu çalışma odasındayken Atatürk rahatsızlığı sırasında manevi kızı Afet İnan’a yazmış olduğu bir mektup da vardır. Bu da gururla sakladığımız objelerimizden bir adedidir. Orjinal çalışma masası da yeniden burada yer almaktadır. Atatürk Kütüphanemizde de Atatürk’le ilgili olan bütün kitapları, kıymetli kitapları da sergilemekteyiz.”

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün okumayı çok seven bir önder olduğunu anımsatan Ehil, Gazi’nin cepheden cepheye kitaplarını taşımış olduğu bavulunun da tekrar saklanan nesneler ortasında olduğunu kaydetti.

Yetkin, “Kendisinin yazı grupları, kullanmış olduğu gümüşlükleri, bardaklıkları da tekrar bu bölgede sergilenmektedir. Bugün gururla kullanmış olduğumuz üçgen, dörtgen, beşgen üzere geometrik tabirler kendisi tarafından bulunmuştur ve bunlar Türkçemize kazandırılmıştır. Bu sözlerinin yer almış olduğu bir cebir kitabı da yeniden Nutuk’un birinci nüshasıyla birlikte tekrar sergileme alanlarımızda yer almaktadır.” sözlerini kullandı.

Savarona yatının Atatürk’ün vefatından 1951’e kadar çok kullanım yeri olmadığını, 1951 ve 1986 yıllar ortasında Türk Deniz Kuvvetleri’ne tahsis edildiğini aktaran Uzman, “Bu süreç içerisinde Deniz Harp Okulu öğrencilerinin eğitimlerinde kullanılmak gayesiyle tahsis ediliyor. Dünyanın tüm denizlerinde bayrağımızı gururla dalgalandırıyor, öğrencilerimizin eğitimlerine büyük yarar sağlıyor. Bugün her Deniz Kuvvetleri mensubu subayımızın bu gemide büyük bir anısı vardır. 2013 yılında Sayın Cumhurbaşkanımıza tahsis edilen bu yatı, 2015 yılından itibaren İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda koruma etmeye başlıyoruz.” dedi.

“Donanmalarımızın en büyük 5. gemisi statüsünde”

Yetkin, yatın 17 Ağustos 2023’ten itibaren ise tekrar devredildiği Deniz Kuvvetleri’nde modernizasyon, bakım, tamirat faaliyetlerine başlandığını belirtti.

Geminin devredilmesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın çok büyük dayanak ve katkılarını gördüklerini vurgulayan Uzman, “Şu anda içerisinde bulunmuş olduğumuz güverte saclarının neredeyse tamamını değiştirmiş durumdayız. Gemimiz 6 güverteden müteşekkil, 136 metre uzunluğunda ve 5 bin ton tartıya sahip olan şu anda da donanmalarımızın en büyük 5. gemisi statüsündedir. Bu kadar büyük bir gemiyi fedakar çalışmalarımızla 10 ay üzere kısa bir mühlet içerisinde denizcilikte ‘klaslanma’ olarak isimlendirdiğimiz emniyetli seyir yapabilecek hale getirdik.” diye konuştu.

Yetkin, şunları kaydetti:

“Bu süreç içerisinde 60 tondan daha fazla sac değişimi, 80 ton asbestlerin temizlenmesi, bütün kablo yollarının tekrar düzenlenmesi ve denizciliğe uygun olarak yine modernizasyon yapılması, telsiz muhabere sistemlerinin yenilenmesi üzere birçok modernizasyonları da içerisine dahil ettik. Geminin neredeyse hurda durumda olan makineleri tekrar üretici düzeyinde bakımları, tamirleri da İstanbul Tersanesi Komutanlığı sorumluluğunda muvaffakiyetle gerçekleştirmiş ve birinci seyrinde 17.2 knot üzere tasarım hızını yakalanmış durumdayız. Bundan sonra Sayın Cumhurbaşkanımızın da direktifleri doğrultusunda yeniden devlet büyüklerimizin ağırlanmasında, konut sahibeliği yapılmasında, içerisinde barındırmış olduğu bu değerli nesneleri Türk denizciliğini yaygınlaştırmak, denizcilik sevgisini artırmak amacıyla, halkımızla paylaşmak üzere liman ziyaretlerinin yapılması ve tekrar kısa vadeli deniz öğrencilerimizin eğitimlerinde kullanılması planlanmaktadır.”

Savarona da Türk halkını selamlayacak

Türkiye’nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu, Savarona Yatı ve Deniz Kuvvetleri’nin kimi gemilerinin gerçekleştireceği İstanbul Boğazı Geçişi için de vatandaşlara davette bulunan Uzman, “Maziden atiye büyük bir coşkuyla devam etmiş olduğumuz Türk denizciliğini yaygınlaştırmak üzere ‘Donanmasız Anadolu olamaz’ diyen Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün rehberliğinde şu anda görmüş olduğunuz Savarona gemimiz, Türkiye’nin en büyük gemisi gururumuz Anadolu SİHA gemimiz ve toplamda 9 gemimizle Boğaz geçişi yapacağız. 13.30’da Sarıyer’den başlayacak olan Boğaz geçişimizde, 9 gemiyle donanmamız, 17.00’de Sayın Cumhurbaşkanımızı Dolmabahçe’nin önlerinde, Boğaz’da da aziz Türk halkımızı selamlayacaktır. Tüm pahalı halkımızı Boğaz boyunca bekliyoruz, biz orada olacağız, bizi yalnız bırakmayacaklarına inanıyoruz. Herkesin Zafer Bayramı’nı kutluyorum, ‘mavi vatan’ bizim için çok önceliklidir.” değerlendirmesinde bulundu.

Yetkin, “Zamanında parasını dahi vermiş olmamıza karşın alamadığımız harp gemilerinin olduğu devirlerden artık büsbütün özgün, ulusal ve sürdürülebilir bir gemi inşa harp sanayi oluşturmuş durumdayız. Ulusal gemilerimiz artık ‘mavi vatan’ olarak isimlendirdiğimiz vatanımıza, bayrağımızı gururla dalgalandırmakta, hak ve menfaatlerimizi korumaktadır. En büyük kazanım budur. Bizlere takviyelerini esirgemeyen Sayın Cumhurbaşkanımıza ve tüm kumandanlarımıza, büyüklerimize şükranlarımızı sunuyorum.” diye konuştu.

“Her ziyaretçi geldiğinde, her öyküsünü anlattığımızda bu his daha da güçlenerek devam ediyor”

Gemide iki bayan subaydan biri olarak misyon yapan TCG Savarona Elektronik Subayı Deniz Üsteğmen Ece Obay da gemide misyon yapmanın bütün bayanlar ismine büyük bir onur ve memnunluk olduğunu kaydetti.

Obay, “Bu sadece bir sorumluluk değil, birebir vakitte Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e olan bağlılığımı her an hissettiğim ve onun kurduğu Cumhuriyet’in bedellerine hizmet etme bahtı bulduğum kutsal ve manevi bir hazine. Onun sayesinde ülkemizin geleceği hakkında kelam sahibi olan binlerce bayanın temsilcilerinden biri olarak her gün bu gemide bulunmanın ayrıcalıklı ve eşsiz onurunu daha yeterli anlıyorum. Tarihe yakışır bir örnek olmaya bu şuurla çaba ediyorum. Ceddimizin mirasına, tüm silah arkadaşlarımla bir arada sahip çıkmaya, yüzyıllar içinde oluşmuş denizcilik kültürümüzü gelecek jenerasyonlara aktarmaya gururla devam edeceğiz.” dedi.

Her gün Atatürk’ün kullandığı eşyalarla göz göze olmanın hissettirdiklerini anlatan Obay, “Onun niyetlerinden ilham aldığınızı hissediyorsunuz öncelikle. Onun ilerlediği yoldan ilerleyebileceğinize olan inancınız güçleniyor. Onun bulunduğu yerde bulunmak, burada 56 gün bile kalmış olsa, büyük işler yaptığını bilmek, size de geleceğe dair umutlarınız için güç veriyor, bu çok değerli. Bizim de bütün çalışanla birlikte hissettiğimiz tam olarak bu. Her ziyaretçi geldiğinde, her kıssasını anlattığımızda bu his daha da güçlenerek devam ediyor.” diye konuştu.

“Bu emanete sahip çıkmak tanım edilemez bir gurur ve sorumluluk”

TCG Savarona Kumandanı olarak vazife yapan Deniz Albay Ali Çetindemir de bu misyonun hayatı boyunca taşıyacağı en büyük onurlardan biri olduğunu söyledi.

Savarona’nın yalnızca denizin üstünde sürülen bir demir yığını değil, milletin tarihine, Cumhuriyet’in kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ve onun mefkurelerine bağlılığın somut bir sembolü olduğunu kaydeden Çetindemir, “Burada attığım her adımda Atatürk’ün vizyonunu, Cumhuriyet’in pahalarını ve bizlere bıraktığı mirası hissediyorum. Savarona bizlere yalnızca bir vazifesi değil, tıpkı vakitte nesilden jenerasyona aktarılacak bir emaneti temsil etmektedir. Bu emanete sahip çıkmak hem şahsım hem silah arkadaşlarım ismine tanım edilemez bir gurur ve sorumluluktur. Kumandanı olduğum bu eşsiz gemide milletimize ve tarihimize layık olabilmek için var gücümle çalışıyorum.” sözlerini kullandı.