Atatürk’le hayattan sohbetler
Seray Şahinler – İSTANBUL Cumhuriyet’imizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, düşlediği tam bağımsız Türkiye ideali için yola çıktığı birinci günden son nefesine kadar çaba etti. Ulusal Çaba kararlılığıyla başlayan, Cumhuriyet devrimleriyle devam eden, prensip ve inkılâpların benimsenmesi için harcanan mesaiye kadar ne istediğini ne hedeflediğini bilen bir kararlılıkla durmadan çalıştı. Ya cephede ya alandaydı.
Can Yayınları Atatürk dizisinin yeni kitapları “Yorulsanız Bile” ve “Mütarekeden Zafere”, Atatürk’ün tarihi ve kuramsal bilgiyle desteklenmiş vizyonunu nasıl şekillendirdiğini ve kent şehir dolaşıp halka benimsettiğini gösteriyor.
‘Ne istiyorsanız sorun’
Atatürk’ün “Yorulsanız Bile” cildinde bir ortaya getirilen konuşmaları 1905-1937 ortasında yapılmış olsa da kitap yüklü olarak 1921-1925 yılları ortasında, büyük mitinglerden değil, daha çok küçük kalabalıklarla yapılan sohbetlerden notları içeriyor.
“Yorulsanız Bile”, Atatürk’ün her alanda sıkıntısını nasıl kararlılıkla anlattığını yansıtıyor. Gazi Paşa politikadan sanata, meclisten annesi Zübeyde Hanım’a, iktisattan heykellere, doğu-batı ikileminden cehaletle çabaya kadar birçok mevzuya temas ediyor ve “En kuvvetli temel iktisattır”, “Sanat örgütlülük gerektirir”, “Uygarlığın coşkun seline direnmek boşunadır”, “Heykel yapmayan bir millet ilerleyemez”, “Öğretmenlerin vazifesi hayatidir” diyor.
Konuşmalarda ‘din’ konusunun sıkça gündeme geldiğini görüyoruz. Yurt seyahatlerinde halka seslenen Atatürk, 7 Şubat 1923’te, “Benden ne öğrenmek istiyorsanız, serbestçe sormanızı rica ederim” kelamlarıyla başlıyor konuşmasına ve İslamiyet’in bir aradalık dini olduğunu belirtiyor: “Ey millet, Allah birdir. Şanı büyüktür. Peygamber efendimiz, Cenabıhak tarafından insanlara dinin hakikatlerini bildirmek için görevlendirilmiştir. Anayasası, hepimizin bildiği üzere ulu Kuran’daki ayetlerdir. İnsanlara uğur vermiş olan dinimiz, akla, mantığa, hakikate büsbütün uygundur. Zira tüm tabiat maddelerini yapan Cenabıhak’tır” diyor. Sohbetlerde İslamiyet tarihine de daima atıfta bulunan Atatürk, tekrar 30 Kasım 1929’da Vossische Zeitung muhabirine verdiği demeçte “Kuran’ın çeviri edilmesini emrettim” kelamlarını kullanıyor.
Kitabı yayına hazırlayan Cem Akaş, konuşmalarda din ve hilafet temalarının tekrarına dikkat çekerek “Atatürk’ün halka yaptığı bu konuşmalarda ‘dindar’ bir profil çizdiği söylenebilir” diyor. Atatürk, Adana Türk Ocağı’nda 16 Mart 1923’te yaptığı konuşmada ise, “Elhamdülillah hepimiz Müslümanız, hepimiz dindarız, artık bizim dinin gereklerini öğrenmek için şundan bundan derse ve akıl hocalığına gereksinimimiz yoktur. Analarımızın babalarımızın kucaklarında verdikleri dersler bile, dinimizin temellerini anlatmaya kafidir” diyor.
‘Kıyafetsiz millet olmaz’
28 Ağustos 1925’te İnebolu’daki Türk Ocağı’nda yaptığı konuşmada ise kıyafet ihtilalinin gerekliğini halka anlatıyor. “Bizim kıyafetimiz ulusal midir, uygar ve milletlerarası mıdır?” sorusuna halktan hayır karşılığını alıyor. Bunun üzerine Atatürk, “Kıyafetsiz bir millet olabilir mi? Bu türlü bir tanımlamayı kabul eder misiniz? Çok pahalı bir cevheri çamurla sıvayarak tüm dünyaya göstermek manalı mıdır?” kelamlarıyla kıyafet ihtilaline temas ediyor.
