Arazi sahipleri dikkat! Devletten kiralık tarla periyodu başlıyor

Milliyet.com.tr/ÖZEL Tarım ve Orman Bakanlığı üst üste 2 yıl boyunca işlenmemiş tarım topraklarının üretime kazandırılması emeliyle ‘kiralık tarla’ uygulamasına bugün başlıyor. Bu kapsamda işlenmeyen 14 bin dekar tarım toprağı dönemlik kiraya çıkarılacak.

ARAZİLER TESPİT EDİLDİ

Bakanlık bünyesinde kurulan komiteler, uydu imgeleri ve saha çalışmalarıyla Antalya’da 4 bin 300 dekar, Konya’da 10 bin dekar, Kayseri’de ise 1.650 parsel boş arazi tespit edildi. Birtakım vilayetlerde ise hiç kullanılmayan tarım yeri çıkmadı. Geçen yıl tespit edilip bu yıl ekilen tarım topraklarının de listeden çıkarıldığı belirtildi.

KİRALAMADA ÖNCELİKLİ KÜME OLACAK MI?

Devlet eliyle arazi kiralama periyodu bugün prestijiyle başlıyor. Pekala süreç nasıl işleyecek?İlan edilen tarım yerlerini kiralamak isteyenler ne yapacak? Kiralamada öncelikli küme olacak mı? Mevzuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu tabirleri kullandı: “Düzenleme işlenmeyen tarım yerlerinin ziraî emelli kiraya verilmesi hakkında yönetmelik kapsamında yer alıyor.

Bu uygulamanın ziraî üretimi artırması, ithalat gereksiniminin azaltılması, muteber besin arzının teminat altına alınması üzere kapsamları içerdiğini söylemek mümkün. Bununla ilgili yönetmelik 2024 yılı Ağustos ayında çıkmıştı. Geçtiğimiz yıl 1 Eylül’de askıda listeleri yayınlanmıştı. Bu yıl ise aslında sürecin başlayacağı bir devir.

Düzenleme diyor ki üst üste 2 yıl işlenmeye tarım topraklarının arazi vasfı değişmediyse, kiralayan tarafından ziraî üretimde kullanılmaya başlanmadıysa Bakanlık tarafından tespit edilecek ve bunlar dönemlik olarak kiraya verilecekler.

Kiralama yapılırken öncelikle o arazinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, kooperatif üzere sivil toplum kuruluşları ve meslek odalarına yapılabilecek. Kira bedelleri komite tarafından takdir edilecek.

KİRA BEDELİNİ KİM BELİRLİYOR?

Kiralanacak bedeli belirleyen Arazi Tespit Kuruludur. O bölgedeki Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı vilayet müdürlüğündeki müdür, müdür yardımcıları, ilçe müdürlüğündeki müdür, müdür yardımcıları üzere 5 asil, 2 yedek üyeden oluşan Kurul sayıları belirliyor.

ARAZİNİN İŞLENİP İŞLENMEDİĞİ NASIL BELİRLENİYOR?

2 yıl arazinin işlenip işlenmediği nasıl denetim edilecek? Arazi Tespit Kurulu, kadastro bilgilerine, parsel bilgilerine bakıyor. Uydu, coğrafik bilgi sistemleri ve diğer kamu kurumu bilgilerine bakıyor. 1 Eylül prestijiyle bölgelere nazaran değişen hasat periyotları dikkate alınarak 31 Ağustos’a kadar bunları takip ediyor. 2024 yılı için takip ve incelemeler başladı. Askı listeleri 1 Eylül’de (bugün) yayınlanmış olacak.

Araziler seçilirken ekonomik bütünlük var mı? Ziraî manada bu yerleşim yerlerine yakın olan parseller mümkün olduğu kadar önceliklendirilecek. Ekonomik bütünlük göz önünde olacak. Bir parsel vardır lakin ekilip biçilmek, toplamak güç olacaktır. Bu kriterde olanlar dikkate alınmayacak. Kiralama tiplerine baktığımızda çeşitli tarım yerleri tipleri var. Dikili tarım, örtü altı tarım dediğimiz seracılık yerler bu kiralamaların kapsamında dahil edilmiyor. Ekonomik olmayan yerler kiralama sürecine dahil edilmeyebiliyor.

ARAZİYİ KİRALAMAK İSTEYEN BUNU NASIL YAPACAK?

Bugün prestijiyle katılaşan tarım toprakları vilayet müdürlüklerinin internet sayfalarında 7 gün mühlet ile ilan edilmeye başlanacak. Bu tarım toprağını kiralamak isteyenler tarım vilayet müdürlüklerinin sayfasından kiralama talep formunu dolduracak. İlan müddeti içinde vilayet müdürlüğüne müracaatta bulunacak. Bir yerle ilgili birden fazla müracaat olabilir. Şayet öncelikli kümelerden isteklik çıkmazsa öteki istekliklerden en yüksek teklif verene kiralamalar yapılabilecek.

‘KİRA BEDELLERİ ARAZİ SAHİBİNE ÖDENECEK’

Kiraya verilecek tarım yerleri ile ilgili kısım da 15 gün içinde topraklar kiracıya teslime edilecek. Kira bedeller arazi sahiplerine ödenecek. Şayet mirasçılı bir yerse, mal sahibinde ulaşılamıyorsa kira bedeli Bakanlık tarafından belirlenecek bir kamu bankasında 3’er ay vadeli hesaplarda nemalandırılarak biriktirilecek. Biriken kira bedelleri hak sahiplerine daha sonra hisseleri oranında dağıtılabilecek.

İŞTE KİRALAMA İÇİN ARANAN KİMİ ŞARTLAR

Mülkiyetin gerçek ya da hukukî bireylere ilişkin olma koşulu var. İki yıl üst üste işlenmeme kaidesi var. Arazi tespit komitelerinin sahiden bu arazinin kiraya verilmesinin ekonomik olarak yararlı görmesine muhtaçlık var. Şayet bu yerler köy yerleşik alanlarına, ilçe yerleşim alanlarına uzaksa kiralanması çok yararlı sonuçlar vermiyor.

İLK KİRALAMA NE VAKİT?

İlk kiralamaların 16 Ekim 2025 tarihinde yapılması planlanıyor. Kiralama mülkiyet hakkının değişimi değil. Diyelim ki siz iki yıldır üst üste ekmiyorsunuz. Bu da tespit edilmiş, devlet diyor ki bunu iktisada kazandıralım. Burada mülkiyet sizden çıkmış olmuyor, yani tapulu yeriniz.

‘KİRA BEDELİ, RAYİÇ KIYMETTEN AZ OLMAYACAK’

Kira bedeli, rayiç kıymetinden az olmayacak. Şayet öncelikli kümelerde birden fazla istekli olursa en yüksek teklif verene kiraya verilecek. Şayet öncelikli kümelerden istekli çıkmazsa, o bölgede oturanlardan, sivil toplum kuruluşlardan teklif gelmedi. Şayet o bölge dışında istekli varsa ve o teklif verdiyse o vakit bu bireye kiraya verilebilecek. Şayet tarım dışı bir kullanım varsa kira kontratı feshedilecek ve taşınmazın iade süreci başlatılmış olacak.”