‘Anadolu çiftçisi’ 9000 yıl evvel Ege’de doğdu

GÖRKEM EVCİ- Türkiye’den ortalarında biyoloji, antropoloji, arkeoloji üzere farklı bilim kollarından isimlerin bulunduğu bir küme bilim beşerinin, antik DNA çalışmalarından faydalanarak yürüttüğü bilimsel araştırma Science Dergisi’nde yayımlandı. Bilim insanları çalışmalarında insanlığın avcı-toplayıcılıktan tarım ve hayvancılığa geçişini söz eden Neolitik Periyot (M.Ö. 10.000-6000) insanlarının Ege’deki macerasını ve Avrupa’ya geçişini inceledi.

“Neolitik tarım kültürleri”, birinci olarak Türkiye’nin Güneydoğusu’nu da kapsayan “Bereketli Hilal olarak isimlendirilen bölgede ortaya çıkıp Ege üzerinden Avrupa’ya yayıldı. Bilim insanları, kelam konusu çalışmada Ege’de ve bilhassa Batı Anadolu’da Neolitik hayat biçiminin nasıl ortaya çıktığı konusunun Neolitik öncesinden kalma insan DNA’sının eksikliği nedeniyle bilinmeyen kaldığını belirterek Batı Anadolu’dan 10.000 yıllık bir bireyin de ortalarında bulunduğu 30 yeni paleogenomu, daha evvel yayımlanmış 408 genomla birleştirerek Ege’nin nüfus ve kültür tarihini inceledi. Çalışma sadece DNA incelemesine dayanmıyor. Yaklaşık 9000 yıl öncesine tarihlenen 16 yerleşimden toplanmış 54 kültürel özelliği içeren bir maddi kültür verisi tıpkı alanlardan elde edilen 104 genomla birleştirildi. Böylelikle, Ege bölgesindeki Neolitik geçiş sürecinde yaşanan hareketlilik ve kültürel değişim yine inşa edildi.

Kültürel alışveriş

Batı Anadolu’da, çiftçi köylerinin bu bölgeye gelişinden evvel, Erken Holosen Dönem’de en az 6000 yıllık genetik devamlılık tespit edildi. Çalışmaya nazaran bu periyotta Batı Anadolulular, doğudan, Bereketli Hilal’den gelen komşularıyla kültürel alışverişte bulunmuş, yerleşik ömür biçimlerini keşfetmişlerdi. Lakin bu erken periyotta komşularıyla genetik olarak karışmadıkları görüldü.

Yerinden etmediler

Araştırmacılar yaklaşık 9000 yıl evvel ise Ege’de çiftçi yerleşimlerinin yayılmaya başlamasıyla durumun değiştiğini belirtiyor. Araştırma, bu sürecin doğudan gelen göçmen çiftçilerin Ege’deki avcı-toplayıcıları yerinden etmesiyle gerçekleşmediğini gösteriyor. Doğudan gelen kümeler, yeni kurulan köylerde mahallî avcı-toplayıcıların kuşaklarıyla bir ortaya gelerek genetik olarak karışmış. Çalışma, günümüzde çok tanınan olan DNA testlerinde de sıkça görülen, Ege Denizi’ni aşarak tüm Avrupa’ya yayılan “Anadolu çiftçisi” isimli genetik profilin de bu türlü ortaya çıktığını belirtiyor.