Trafikte ‘erkeklik’ gösterisi

Trafikte yol verme hengamesini bıçak, kılıç, pala ve silahla çözenler, düğünlerde, eğlencelerde havaya ateş açarak insan öldürenler. Magandalık artık yalnızca kişisel öfke patlaması değil, toplumu tehdit eden bir güvenlik sorunu. Öfke ve “erkeklik” gösterisi birleşince şiddet gündelik hayatın bir modülüne dönüşüyor. Kent magandalarının eli kılıçlı eşkıyalara dönüştüğü, Ankara’da yaşanan olayla bir kere daha ortaya çıktı. Trafikte yaşanan tartışmanın akabinde arabanın önünü kesen 4 kişi, bıçak ve kılıçlarla şoföre saldırdı. Yapılan soruşturma akabinde şüpheliler yakalandı. Geçen mayıs ayında da Ataşehir’de bir maganda, tartıştığı karayolları çalışanına bıçakla saldırmaya kalkmış, yangın tüpü sıkılarak uzaklaştırılmıştı. Milliyet uzmanlara da sordu…

Ankara’da yaşlı adama kılıçlarıyla saldıranlar tutuklandı.

‘Güç kültürü besliyor’

Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Barış Erdoğan şunları dedi:

“Trafik magandalığı, sadece direksiyon başındaki saldırgan ve kaba davranışların değil, aslında toplumsal hayatın birçok alanına yayılan hoyrat bir halin ismidir. Makas atan şoförle market kasasında sırayı hiçe sayan, düğünde havaya ateş açan ya da toplu taşımada kaba davranışlar sergileyen zihniyet, birebir kültürel ve toplumsal yerden beslenmektedir. Bu olguyu kolay bir öfke patlaması ya da ferdî ruhsal meselelerle açıklamak yetersizdir. Daha derinlerde, magandalığı besleyen kültürel, toplumsal ve ekonomik şartlar bulunmaktadır. Bilhassa erkek şoförler için araba, bir ulaşım aracından öte statü ve güç göstergesidir. Yol vermek zayıflık, kurala uymak eziklik, sürat yapmak ve makas atmak ise yüreğin ispatı olarak görülmektedir. Kaba kuvvetin ve meydan okumanın itibar sağladığı bir kültürel ortamda direksiyon başındaki saldırganlığın olağanlaşması şaşırtan değildir.

Özellikle bayan şoförlere…

Bu ‘Ben güçlüyüm, benden korkacaksın’ anlayışı, toplumdaki problemli erkeklik kurgusunun trafikteki yansımasıdır. Bilhassa bayan şoförler üzere daha güçsüz görülen kümelere karşı bu hoyratlık daha da ağırlaşmaktadır. Magandalığı besleyen bir öteki kıymetli öge cezasızlık kültürüdür. Birçok vakit bu davranışları sergileyenler önemli bir yaptırımla karşılaşmamaktadır. Bu durum, tıpkı bireylerin birebir davranışları tekrar etmesine taban hazırladığı üzere, vakitle kurallara uyan bireylerin de davranış biçimlerini bozmakta, toplumsal nizamda çözülmelere yol açmaktadır.”

İstanbul Ataşehir’de geçen mayıs ayında da bir maganda, tartıştığı karayolları çalışanına bıçakla saldırmaya kalkmış, yangın tüpü sıkılarak uzaklaştırılmıştı.

‘Fark edilme yolu’

Klinik Psikolog Ayşenur Yüksel “Şehirlerde artan öfke patlamaları, trafikte hengame edenler, kılıç çekenler, düğünlerde silah sıkanlar artık gündelik hayatın olağanı haline geldi. Bilhassa direksiyon başında olmak kimi erkekler için erkekliğin gösterildiği bir performans alanı olabilmekte ve bu performans alanında erkekliklerin ispatı için çok ileriye gidebilmekteler. Bu davranışların cezasız kalması ve hatta kimi vakit onaylanması da magandalığı bir rol model haline getiriyor. Ne yazık ki kimileri için görünür olmanın, fark edilmenin tek yolu bu oluyor. Sonuç olarak, trafikteki şiddet ve failleri aslında toplumun aynası. Bastırılmış öfke, erkeklik krizi, kuralsızlık ve yetersiz yaptırımlar. Hepsi yolun ortasında açığa çıkıyor” diye konuştu.

Cezalar kâfi lakin..

Şehir eşkıyalarına dönüşen magandalığın artarak devam ediyor olmasında, cezaların yetersizliği tesirli mi? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. Dr. Devrim Gündüz şunları aktardı:

“Bu tıp olayları yalnızca cezaların azlığına bağlamak yanlışsız değil. Aslında cezalar yetersiz değil. Mevcut hukuk sisteminde tüm bu saldırgan davranışların karşılığı var. Öldürme fiilinde müebbet mahpus cezası veriliyor. Yaralama fiillerinde ise kullanılan araç ve yaralamanın yüküne nazaran değişen önemli yaptırımlar kelam konusu. Kolay yaralamalar dışında, kemik kırığına, organ kaybına ya da hayati tehlikeye yol açan yaralamalarda 5 ila 8 yıl ortasında değişen ağır cezalar uygulanabiliyor. Yani ‘cezasızlık’ kelam konusu değil, sorun daha çok cezaların ne kadar uygulandığıyla ilgili. Trafikte hakaret, tehdit ya da mala ziyan verme üzere davranışların her biri başka farklı cürümdür ve fail birden fazla cürümden yargılanabilir. Lakin bu kabahatleri olduğundan daha ağır kıymetlendirmek mümkün değil. Hakaret yeniden hakaret olarak, tehdit olarak cezalandırılmalı. Aksi halde daha ağır cürümler için ne ceza vereceksiniz? Örneğin, birinin aracının üstüne çıkıp tepinen kişi hem mala ziyan vermekten hem tehdit ve hakaretten hem de verdiği ziyanı tazmin etmekten sorumlu tutulur. Araçlarda bulunan sopa, bıçak, pala ve kılıç üzere aletlerin polis tarafından yakalanamıyor. Araçlarda arama yapılması için sulh ceza hakimliği kararı olması gerekiyor, polis rutin kontrollerinde araç içini arayamaz.”

Yumruk, tekme, şiddet…

İstanbul’un kalabalık yollarında sıradan bir gün yaşamak neredeyse zorlaştı. İster araç içinde olun ister yaya…Ya yol verme tartışmasında ya da taciz ve gibisi şiddet akınlarıyla sıradan diye başladığınız gününüz kâbusa dönebiliyor. Magandalar her yerde… İşte yeniden bir bayan şoförün hayatı magandalar yüzünden kâbusa döndü. Yolunu kesen bir maganda, onu kilometrelerce takip edip aracının camını yumrukları, kırdı. Saldırıyı gerçekleştiren S.Y. gözaltına alındı. Dehşet içinde kalan bayan yaşadığı şiddet dolu anları şöyle aktarda: “Bütün camı kırdı, otomobilimi mahvetti, önüme kırıp beni yol uzunluğu takip etti” diyerek yaşadığı endişeyi lisana getirdi.

Röportaj sırasında havaya ateş açtı

Magandalar yalnızca trafikte değil, hayatın birçok alanında güvenliği tehdit ediyor. Düğünlerde, asker uğurlamalarında yahut kutlamalarda rastgele havaya açılan ateşler de can kayıplarına ve yaralanmalara yol açıyor. Bunun en son örneği Trabzon’da bir düğünde yaşandı, düğüne katılan bir polisin havaya rastgele ateş açması sonucu iki kişi yaralandı bir kişi hayatını kaybetti. Evvelki gün de Tekirdağ’da sokak röportajı sırasında bir kişi pompalı tüfekle havaya rastgele ateş açarak, ‘Hepinizin canını alacağım’ dedi.

KILIÇLARIYLA İNDİLER

Ankara, Altındağ’da Karapürçek Mahallesi’nde trafikte ilerlerken şimdi sebebi bilinmeyen bir tartışma büyüdü. Beyaz renkli aracın önünü kesen yeşil araçtan 4 kişi indi. Birinin elinde bıçak, başka ikisinin elinde ise kılıç vardı. Öteki araçta bulunan yaşlı adamın önüne kesip, vahşice saldırıp ağır yaraladılar. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya dün yaptığı açıklamada, “Ankara’nın Altındağ ilçesinde bir iş yeri önünde yaşanan trafik tartışmasına dair imajlar yer almıştır. Ankara Vilayet Emniyet Müdürlüğü’müzce yapılan çalışmalar sonucunda şüphelilerin, İ.K., B.D., A.T., M.A.B. olduğu tespit edilmiştir. Şüphelilerin tamamı yakalanarak gözaltına alınmıştır. Olayda yaralanan vatandaşımızın hastanede tedavisi devam etmektedir. Kamu sistemini bozarak vatandaşlarımızın huzurunu tehdit eden bu asfalt zorbalarına asla müsaade etmeyeceğiz” dedi.