Yeni ziyaret rotası
UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Sardes Antik Kenti’nde, yaklaşık 120 yıldır yürütülen arkeolojik hafriyatlarda ulaşılan Lidya devri kalıntılarının ziyarete açılması maksadıyla çalışmalar yürütülüyor. Manisa’nın Salihli ilçesindeki Sardes, tarihte devlet garantisinde paranın birinci basıldığı yer olarak biliniyor. Lidya Devleti’ne başşehirlik yapmış kente gelen ziyaretçiler, çok ilahlı dinler devrinden Artemis Tapınağı’nı, Antik Çağ’ın kayıtlara geçen en büyük sinagogunu, Yuhanna İncili’nde bahsi geçen kiliseyi, Roma periyodu anıtsal hamam ve gimnazyum kalıntıları görme imkânı buluyor.
Geçmişi MÖ 1200’lü yıllara dayanan kentte Pers tahribatı ve Lidya devrine tarihlendirilen buluntuların da görücüye çıkarılması için çalışma başlatıldı. Çalışmaların gelecek yıl ortasına hakikat tamamlanması ve alanın ziyarete açılması hedefleniyor.
Lidya evleri
Kazı Başkanı ABD’deki Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nicholas Cahill, kentte daha evvelki hafriyatlarda açtıkları kimi kısımları ziyaret rotasına eklemeye hazırlandıklarını söyledi. Bunlardan en kıymetlisinin Pers işgali periyodu ve klasik Lidya periyodu yapılarının buluntuları olduğunu tabir eden Cahill, seyahat güzergâhına eklenecek birtakım yapıların Lidya mimarına ve yaşantısına dair kıymetli bilgiler sunacağını kaydetti. “Gezi patikası yapacağız. O, derin çukura yönelecek. Orada Lidya sur duvarının yıkıntısını görecekler, yanmış kerpiç düzeyini. Burada Lidya meskenlerini görecekler. Birinci defa Lidya kentini, kültürünü görecekler. Şu an Sardes, Lidya başşehri oldu ve Lidya kalıntıları kazıldı lakin turistlere iyi anlatan bir halde gözükmüyor. Artık bu sağlanacak” tabirlerini kullandı.
Mezopotamya’dan geliyor
Prof. Dr. Nicholas Cahill,, ziyarete açacakları alanda bir Lidya mutfağının yer aldığını anlatarak “30 kadar tabak ve tabanda kalmış bir ocak, birkaç güveç ve kapağı, et kızartmak için demir şiş bulduk. Onun yanında konutun sahibi olduğunu düşündüğümüz bir yaşlı insan iskeleti bulduk. Ayrıyeten bir cam fabrikası bulduk, enteresan bir cam tipi, saydam olağan bir pencere camı değil. Taş üzere kullanmışlar, kan rengi kırmızı cam. O camlar o tarihlerde Yunanistan’da bulunmuyor, daha çok Mezopotamya’dan geliyor” diye konuştu.
Sardes’te Bizans, Roma, Helenistik medeniyetlerinin yapılarının üst üste olması nedeniyle Lidya düzeylerine inmenin çok güç olduğunu vurgulayan Cahill, “Roma, Helenistik kalıntılarını yok etmeden Lidya kent kalıntılarını ortaya çıkaramıyoruz. Onun için yalnızca küçük bir alan kazabildik” dedi.
