Yer altında domino tesiri: Sındırgı sarsıntısı komşu fayları uyandırdı! Simav rahatladı Gelenbe gerildi

Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde yaşanan 6.1 büyüklüğündeki sarsıntı, uzun müddettir bölgede biriken tansiyonu boşaltarak beklenen sarsıntıyı gerçekleştirdi. Zelzele yalnızca hasar ve yıkımla hudutlu kalmadı, Milliyet’in konuştuğu uzmanlar, oluşan gücün komşu fayları tetikleyerek, tansiyon yüklediğini belirtiyor.

‘Komşu fayları tetikleyebilir’

İTÜ Maden Fakültesi Jeofizik Mühendis-liği Yer Fiziği, Sismoloji, Zelzele Uzmanı Doç. Dr. Tuna Eken: “Sındırgı zelzelesinin olduğu bölgede karmaşık fay çeşitliliği var, sarsıntı bekleniyordu. Bir müddettir hareketliydi, orta büyüklükte sarsıntılar oluyordu. Zelzelede segment segment kırılmalar oluyor, kırık öteki bir kırığı tetikleyebilir. Bu çeşit zelzelelerin gerilim ve gerilme değişimlerine bakılmalı, bilimsel hesaplamalar yapılması gerektiriyor. Komşu fayları tetikleme ihtimali vardır.”

Gerilim transferi

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Şükrü Ersoy: “Burası Simav Fayı. Tansiyon transferi olmuştur. Her vakit sarsıntı olan yerin komşu fayları risk altındadır, izlemek lazım. Sarsıntıyla güç boşalıyor lakin bitmiyor, transfer oluyor. 1999 Kocaeli sarsıntısı o bölgeyi rahatlattı ancak zelzelesi oluşturan fayın ucu İzmit Körfezi bitiminde, Marmara Denizi içindeki kısma tansiyon yükledi. Türkiye’de Bingöl Karlıova’dan Erzincan’a kadar olan Yedisu Fayı en riskli bölge. 20 yıldır bu yarar zelzele olması bekleniyor. Türkiye’de 5.5’ten büyük sarsıntı oluşturacak 500’ün üzerinde fay var.”

‘Akhisar’dan Bigadiç’e uzanıyor’

İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir: “Depremde devam eden artçı şoklar, Simav Fay Zonu’ndaki fayların yanı sıra ‘Gelenbe Fayı’ ismi verilen kuzey-güney doğrultulu ve doğrultu atımlı fay niteliğindeki fayın da tetiklendiğini göstermektedir. Gelenbe Fayı da Akhisar’dan başlayıp Bigadiç’e yanlışsız uzanan ve uzun vakittir sessiz olan bir fay niteliğinde.”

‘Yeni fay oluşabilir’

Ankara Üniversitesi Jeofizik Mühendisi Sismoloji Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Bülent Kaypak: “Olasılık olarak zelzelenin komşu faylara gerilim ve tansiyon transferi vardır. Gerilimin tamamı değil lakin bir kısmı komşu faylara transfer edilmiş olabilir. Bu faylar takip edilmeli. 1912’de Şarköy, 1999 Kocaeli’ndeki sarsıntılar gerilim ve güç transferine neden oldu. Simav’dan Sındırgı’ya gelen Simav Fay Zonu’na ilişkin bu zelzele tam olarak fay üzerinde de görünmüyor. Yeni bir fay oluşumu da olabilir.”

‘Kamçatka dev ise Sındırgı pire’

Jeoloji Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Okan Tüysüz, 2 sarsıntısı “Kamçatka dev ise Sındırgı pire” kelamlarıyla karşılaştırarak, “Sındırgı’da yaşanan sarsıntı yüzeye yakın olması nedeniyle güçlü hissedildi. Rusya Kamçatka’da ise denizin içinde başladı ve karaya gelene kadar kıymetli oranda sönümlendi. Yüzeydeki tesiri ve ortaya çıkan hasar bu nedenle daha az oldu. Sındırgı’da biriken gerilim bu sarsıntıyla boşaldı” dedi.

Türkiye’nin riskli fayları

* En riskli bölge: Bingöl Karlıova–Erzincan (Yedisu Fayı,  20 yıldır beklenen deprem)

* Riskli fay sayısı: 5.5 büyüklüğünden büyük sarsıntı üretebilecek 500’ün üzerinde etkin fay

* Tetiklenen faylar: Simav Fay Zonu, Gelenbe Fayı.

‘2000 öncesi yapılan binalar tehlikeli’

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Ali Kocak, “Böyle bir zelzelede en fazla binalarda sıva hasarları oluşur. Taşıyıcı elemanlarda hasar olması mümkün değildir. Fakat kolay bir sarsıntıda bile bu kadar bina yıkıldı, hasar gördü. Bunun nedeni 2000 öncesi yapılan binaların projesiz, mühendissiz, tasarımsız, yanlışsız materyal kullanılmadan ve sonrasında da bakım yapılmadan kullanılmasından kaynaklanıyor.”

Mihrap tacı cemaatin üzerine düştü: Bir ölü

Manisa’nın Gördes ilçesinde, Kobaklar Mahallesi Camisi’nde yatsı namazının akabinde mihrabın üzerindeki tuğlalardan yapılmış taç düştü. Mescitteki Mevlüt Altungeyik (66) ve İbrahim Kara (67) yaralandı. Gördes Devlet Hastanesi’ne kaldırılan yaralılardan Altungeyik müdahaleye karşın kurtarılamadı. Kara’nın tedavisi sürüyor.

Parklarda sabahladılar

Büyük panik yaşayan ilçe sakinlerinden kimileri geceyi parklarda ve sokaklarda, kimileri ise Sındırgı Atatürk Stadyumu’nda geçirdi. Vatandaşlar sarsıntı korkusu nedeniyle konutlarına giremediklerini anlattı. Takımların enkaz kaldırma ve hasar tespit çalışmaları sürerken, Kızılay grupları de bölgede hem vatandaşlara hem de çalışma yapan ekiplere beslenme desteği verdi.

Sahra hastanesi kuruldu

Depremin akabinde tedbir amacıyla Sındırgı Devlet Hastanesi bahçesine sahra hastanesi çadırı kuruldu. Kentteki vatandaşlara bu çadırlarda acil servis hizmeti verilmeye başlandı. Sahra hastanesi çadırlarında birinci müdahalesi yapılan hastalar, aciliyet durumlarına nazaran civar vilayetlerden gelen 112 ambulansları ile öbür hastanelere sevk edildi.

AFAD’dan 20 milyon lira kaynak aktarıldı

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ve Sıhhat Bakanı Kemal Memişoğlu sarsıntıya ait dün Sındırgı İlçe Emniyet Müdürlüğü önünde açıklamalarda bulundu. Jandarma, emniyet, AFAD takımlarının, ilçe merkezinde ve zelzeleden olumsuz etkilenen tüm mahallelerde, yerleşim yerlerinde tarama yaptığını belirten Yerlikaya, şu bilgileri verdi: 

“50 takım sabah çabucak kuruldu. 7 merkez mahallemize 16 takım, 68 kırsal mahallemize 34 takım olmak üzere toplamda 50 takım hasar tespitleriyle ilgili çalışmalara başladı. 20 milyon lira acil harcamalarla ilgili AFAD’dan bir kaynak aktardık” dedi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Balıkesir’de meydana gelen 6.1’lik sarsıntının akabinde yapılan incelemede, otoyol ve köprülerde rastgele bir hasar tespit edilmediğini açıkladı. Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu da “Hastanede yaralılarımızı ziyaret ettik. Toplam 52 müracaat var. 29’u tedaviye alındı, 19’u taburcu edildi. Şu anda hastanelerimizde 3’ü direkt sarsıntı tesiriyle olmak üzere toplam 10 yaralımız var. Hepsinin genel durumları iyi” bilgisini verdi.

AFAD, zelzelesinin hangi faydan kaynaklandığının yapılacak detaylı sismolojik ve saha çalışmaları ile belirleneceğini bildirdi.

Yıkılan binada kolon kesildi iddiası

 Balıkesir, Sındırgı’da önceki gün meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki zelzele İstanbul, Bursa, Balıkesir, Kocaeli, Manisa ve etraf vilayetlerden de hissedildi. Sarsıntı nedeniyle yıkılan 3 katlı binada 81 yaşındaki Nihat Önbaş hayatını kaybetti, 29 kişi ise yaralanmıştı. Önbaş’ın hayatını kaybettiği binanın alt katında daha evvel pide salonu bulunduğu ve kolonların kesildiği sav edildi. Manisa, Gördes’de hasar gören mescitte inceleme yapmak isterken üzerine gereç düşen 2 şahıstan Mevlüt Altungeyik’in hayatını kaybett. Zelzelenin akabinde bölgede 237 artçı meydana geldi. –HABER MERKEZİ

2 kişi gözaltında

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, depremde yıkılan ve bir kişinin hayatını kaybettiği 3 katlı bina için eksper heyetinin görevlendirildiğini ve karot örnekleri alındığını belirterek, “Yapılan inceleme sonucu eksper heyetinin ön raporundaki tespitler doğrultusunda binanın inşaatını yapan müteahhit ve bina sahibi, ‘Taksirle Mevte ve Yaralanmaya Neden Olma’ kabahatinden gözaltına alınmıştır” dedi. –ANKARA Milliyet

‘İstanbul’da zelzele riski yok’

Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, dün CNN Türk canlı yayınına katıldı. Üşümezsoy, “1971’de Gediz’de 7.1’lik sarsıntı oldu, 2011’de Simav Dağı’nda 6’lık zelzele oldu. Türkmen Dağı bölgesi çöktü 1968’de. Faylar cetvel üzere gitmiyor, biri başlıyor başkası bitiyor. Kısalığı nedeniyle, bütün sır burada. Jeolojik vakit olarak 1970, 1968, 2011 ve 2025. Bir saniye üzere geçiyor, piyano tuşları üzere düşünürseniz bunlar sırayla tuşlardır. En son Sındırgı’ya geldi” dedi. Üşümezsoy, mümkün Marmara Sarsıntısı için de “Olmayan fay üzerinden sarsıntı üretiyorlar. İstanbul’da sarsıntı riski yok” ifadelerini kullandı.