‘Yan yana durabiliyorsan ailesin’
Müjde Işıl – Büşra Bilginer ile birinci sefer 30. Milletlerarası Adana Altın Koza Sinema Festivali’nde tanıştık. Birinci sinema sineması “Kıyıda” ile Ulusal Yarışma’da yer aldı. Yurt içi şenliklerin akabinde sinema vizyona girmedi lakin artık MUBI’de seyirciyle buluşuyor. Babalarının vefatının akabinde bir ortaya gelen dört kız kardeşin hayal kırıklıklarını ve yine inşa etmeye çalıştıkları aile bağını anlatan sinemanın ayrıntılarını Bilginer’den dinledik.
■ Film, okul bitirme projenizmiş. Öykü ne kadar otobiyografik ve birinci sinema olarak neden bu konuyu seçtiniz?
Filmde, mekân seçimleri başta olmak üzere birçok ögenin hayatımda bir karşılığı var. Öykü tam olarak otobiyografik değil. Yasemin, Nilüfer, Defne yahut Deniz direkt beni ya da hayatımda olan insanları yansıtmıyorlar. Lakin hepsinin bir tarafı tanıdık ve bir parçamla bağlılar elbette. “Kıyıda”nın çıkış noktası, farklı karakterlerdeki bayanların birebir darbeyi alsalar da farklı bir yerden yaralanıyor ve farklı uğraşlar veriyor olmalarıydı. Öyküyü üniversiteye başladığım sene yazdım ve daima birinci sinemam olmasını hayal ediyordum. Mezuniyet projesi periyodunda ailem ve arkadaşlarım esasen öyküye hâkimlerdi. Ne keyifli ki süreçte birlikte yol aldığımız dostlarımız arttı ve bu sineması mümkün kıldılar.
■ Kız kardeşlik, kan bağı olsun olmasın özel bir irtibat ve farkındalık içeriyor. Siz nasıl tanımlıyorsunuz kız kardeşlik kavramını?
Sanıyorum, bir kız kardeşe ve “kız kardeşim” diyebileceğim harikulade arkadaşlara sahip olmak en büyük çıkarlarımdan. Yaşadığımız dünyada bayan olmak esasen bizleri birçok yerden birbirimize bağlıyor. Bu bağlar bazen bizi boğup sıkıyorsa da sen çabanı verirken yanındakinin de bir uğraş verdiğini ve gereksiniminiz olduğunda birbirinizin omzuna yaslanabileceğinizi biliyorsun.
■ Filmde, kızların hayatlarını etkileyen otoriter babalarına dair bir fotoğraf, düş üzere onu gösteren bir şey görmüyoruz. Baba, beşinci karakter iken nasıl biri olduğunu göstermemekteki gayeniz neydi?
Senaryoyu yazarken babanın bir düş, flashback ya da fotoğraf aracılığıyla görünmesi üzere fikirleri tartıştık fakat bunun öyküyü istediğimizden farklı bir yere taşıyacağını düşündük. Problem, babalarının nasıl biri olduğu ya da neler yaşattığından çok, kızların ondan nasıl etkilendikleriydi. Zira yıllardır görmediği kızında farklı, hiç yanı başından ayrılmamış olanda başka bir yara vardı. Bu noktada beşinci karakteri, öbür dört karakterdeki izleri üzerinden görmeyi tercih etmiş olduk.
■ Sinemanın vurguladığı üzere, aile olmak gerçek hayatta da her vakit kazandırır mı?
“Kıyıda”nın bir sahnesinde Defne, ablası Nilüfer’e bir şeyleri çözemedikleri bir anda “Sadece duralım biraz” diyor. Bazen tıpkı şeyleri düşünmediğin, hissetmediğin ya da tıpkı şeyleri yaşamadığın vakitlerde birbirini anlamak ve aile olmak zorlaşabiliyor. Benim için aile olmak, birbirinin yanında durabilmek demek. Elbette bu sırf fizikî olarak yakın olmaktan ya da kan bağın olan beşerlerle kurduğun bağlantıdan ibaret değil. Tüm farklarına karşın yan yana durabildiğin beşerler ailen ve bu büyük bir kar bence.
‘İlham kaynağım annem’
■ Sinemada ilham kaynaklarınız kimler?
Benim için, sinema kesimi başta olmak üzere üretimlerine ve yapıtlarına şahit olduğum bütün bayan sanatkarlar ilham kaynağı aslında. Birinci ilham kaynağım, yıllarca dikiş yaparken izlediğim annem sanırım. Lakin sinema sürecinde ilhamın sırf öykünün başında beklediğin bir ışık olmadığını gördüm. Senaryodan çekime, kurgudan dağıtım sürecine kadar “Kıyıda”ya dokunan herkes bana farklı bir şey öğretti ve ilham oldu. Umarım bu bu türlü devam eder ve her vakit birbirimize ilham verdiğimiz hoş işler yaparız.
