Uzmanından orman yangını gönüllülerine hayati ihtar: ‘Yangın sizden süratli koşar’
Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kadir Alperen Coşkuner, yangına istekli müdahale edenlerin teknik kısımda kalması gerektiğini belirterek, “Müdahale tekniklerini bilmeyen, araziyi yeterli tanımayan ve nereye kaçacağını bilmeyenlerin yere girmesi yanlışsız değil. Orman yangınları profesyonel bir iştir. Yüksek eğitim ve deneyim gerektirir. Yangın dinamiklerini iddia edebilmek gerekir. Gönüllülerin, direkt alevle çabadan fazla daha çok ekipmanların belirli alanlara taşınması, yangından etkilenenlerin alandan tahliye edilmesi üzere durumlarda misyon alması gerekir” dedi.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kadir Alperen Coşkuner, Türkiye’nin orman yangınlarında karşı hassas bölgelerin büyüklüğüne dikkat çekerek yangınların çıkma nedenlerinin yüzde 98’inin insan kaynaklı olduğunu belirtti. Coşkuner, “Özellikle ekstrem hava halleri durumunda; yangının şiddetinin artması, yanıcı unsur tüketiminin artması, yayılma oranının yükselmesi, düşük bağıl nem, yüksek sıcaklık ve rüzgar suratı üzere durumlarda yangınlar ekstrem davranış gösterebiliyorlar. Yerleşim alanlarına kadar ilerleyebiliyor ve can kayıpları yaşanabiliyor. Yangınların sebeplerine baktığımız vakit yüzde 98 oranında insan kaynaklıdır. Yüzde 80-90 ortası çeşitli istatistikler görüyoruz. Adet olarak istatistikler veriliyor lakin istatistiklerin yanan alan üzerinden hesaplanmalıdır. Yüzde 2 oranında yıldırım kaynaklı yangınlar oluyor. Bunlar da büyüyen yangınlar değiller. Birileri kusur yapıyor ve ekstrem şartlardaki bu yanlışlar büyük yangınlarla sonuçlanıyor” dedi.
‘YANGIN ŞİDDETİ ARTINCA ALEV UZUNLUĞU YÜKSELİR’
Hava araçlarının yangında birinci müdahale araçları olduğunu belirten Coşkuner, “Yangınla uğraş çok zordur. Çok yüksek bir ısı oluşur. Yangın, 80 hektarlık bir alana ulaştığında yaklaşık 20 kiloton TNT muadilinde bir atom bombasının çıkardığı ısı gücünü açığa çıkartır. Helikopterlerin attığı su yaklaşık 3,5-4 tondur. Azamî 10 ton su atan helikopterler var. Yangın şiddeti artınca alev uzunluğu da yükselir. İnançlı uzaklıktan müdahale etmeye çalışırlar. Her bir aracın farklı bir misyonu vardır. Çiftçilerin kullandığı tırmığın büyük müdahaleleri olabilir. Hava araçları birinci müdahale araçlarıdır. Yangın muhakkak bir seviyeyi geçtikten sonra hava araçlarının kendisinden beklenen etkiyi gösteremeyeceğini açıkça söyleyebilirim” diye konuştu.
‘SÖNDÜRMEKTEN ÇOK DENETİM ALTINA ALMAK ÖNEMLİDİR’
Büyük yangınların denetim altına alınmasının değerine dikkat çeken Coşkuner, “Büyük yangınlarda, hava hallerinin rüzgar suratının ekstrem seyrettiği durumlarda yangını söndürmek kavramı aslında yanlışsız bir kavram değil, havadan atılan su yangının ısısını düşüremiyor. Dolaylı müdahale teknikleri yapılır. Yangını, yanıcı unsurlardan arındırmış şeritlerle bir arada makul bir düzeyin üzerinde çıkmasını engellemeye çalışmaktır. Gece rüzgar suratı düşer, bağıl nem yükselir. Sıcaklıkta düşmeye başlar. Gece müdahale bu yüzden kıymetlidir. Büyük yangınlarda, yangını söndürmekten fazla yangını denetim altına almak kıymetlidir. Yanıcı unsur tükenene kadar yangın devam eder. Yangın söner ve tekrar alevli bir yangına dönmemesi için soğutma çalışması başlar” tabirlerini kullandı.
‘YANGIN HER VAKİT SİZDEN DAHA SÜRATLİ KOŞAR’
Orman yangınlarına istekli müdahale edenlerin teknik kısımda kalması gerektiğinin ehemmiyetini vurgulayan Coşkuner, “Orman yangınlarında yüksek ısı oluşur ve alandaki sıcaklık artar. Yangına müdahale edenler 30 dakika 1 saat geçtikten sonra artık çalışamaz. Yangının oluşturduğu radyant tesir insan bedeninde da sıcaklık oluşturur. Fikir kaybı oluşmaya başlar ve gerçek karar veremezsiniz. İnsanı etkilemeye başlar ve bu kolay değildir. Dumanla birlikte zehirlenir. Beden ısısı ansızın yükselince yanmaya da başlar. Sıkıntı bir durum. Müdahale tekniklerini bilmeyen, araziyi güzel tanımayan ve nereye kaçacağını bilmeyenlerin toprağa girmesi yanlışsız değil. Orman yangınları profesyonel bir iştir. Yüksek eğitim ve deneyim gerektirir. Yangın dinamiklerini iddia edebilmek gerekir. Gönüllülerin, direkt alevle çabadan fazla daha çok ekipmanların aşikâr alanlara taşınması, yangından etkilenenlerin alandan tahliye edilmesi üzere durumlarda misyon alması gerekir. Yangın her vakit sizden daha süratli koşar. Dumanın tesirinde kalarak can kayıpları yaşanır. Gönüllülerin, teknik kısımda kalmaları çok daha önemli” diye konuştu.
