‘Şiirsel’ bir zombi sineması
Müjde Işıl – Neredeyse her hafta bir ya da birden fazla yerli cin sineması giriyor vizyona. Birçok alt çeşide sahip kaygı sinemasının ülkemizde yalnızca cinlere takılıp kalması, içinden çıkamadığımız bir kısır döngüye dönüştü. Neyse ki az de olsa farklı bakışlar nefes aldırıyor sinemamıza. Orçun Behram’ın yazıp yönettiği zombi sineması “Cenaze” de o az üretimlerden. Cenaze arabası sürücüsü olan Cemal’in zombiye dönüşmüş Zeynep ile seyahatini anlatan üretim MUBI’de izlenebiliyor. Sinemanın ayrıntılarını Behram ile konuştuk.
■ Birinci sinemanız “Bina” da yeni sinemanız “Cenaze” de yerli kaygı sinemamızda örneğine az rastladığımız imaller. Direktörlükteki amacınız fark yaratmak mı?
Öncelikli amacım bir fark yaratmak değil tahminen fakat kendi sinema zevkime sadık kalmak. Çektiğim sinemalar ülkemizde görece ayrıksı da kalsa, aslında son periyot bizatihi gelişen bir sinema akımının da kesimi. Bilhassa son 20 senede gelişen ve kendi içinde de çatallanan bir kaygı sanat sineması ortaya çıktı. Ben de kendimi buraya yakın hissediyorum.
■ Yerli endişe sinemalarının cin temasına sıkışıp kalmasını nasıl yorumluyorsunuz?
Ana akım kaygı sinemasının bu temalar üzerinden işleniyor olması beklendik bir durum diye düşünüyorum. Endişe hissini ortaya çıkarmak için toplumun kabullendiği mitler ve dini ögeler çok güçlü bir referans noktası ve aktifliği kanıtlanmış bir sistem. Bu sinemaların izleniyor ve seviliyor olması, sadık bir endişe seyirci kitlesinin oluşması, kesim için sağlıklı bir durum diye düşünüyorum.
■ “Cenaze”, son devir İskandinav sinemasından esintiler taşıyor. Referanslarınız nelerdi ve sinemanın ortaya çıkış süreci nasıl gelişti?
Film, talih yapıtı şehirlerarası cenaze nakil süreçlerinin nasıl olduğunu öğrenmemle ortaya çıktı. Bir cenaze ile uzun bir seyahate çıkmanın kaygı sinemasına uygun, garip bir şiirselliği olduğunu düşündüm. Ve sinemanın senaryosunu kaleme almaya başladım. Doku olarak İskandinav sinemasına yakınlık kurmakla bir arada “Cenaze”, “Canavar” ve insan aşkını anlatan alt çeşit cihanında yer alıyor. Yola çıkarken direkt bir referansım yoktu lakin dönüp baktığımda, etkilendiğim birçok sinemayla iştirak kurduğunu görebiliyorum.
■ Ahmet Rıfat Şungar ile Cansu Türedi, karakterlerini muvaffakiyetle taşımış. Oyuncu-karakter eşleştirmesinde öncelikleriniz nelerdi?
Sanıyorum oyuncuların projeyi benimsemeleri en kıymetli öncelik. Bu hem irtibatı çok rahatlatıyor hem de ortak bir ülkü kurup ilerlemenizi sağlıyor. Bu mevzuda kendimi hayli şanslı hissediyorum. Epeyce güç kurallarda çekilen bir sinemaydı “Cenaze”. Soğuk, yollar, zamansızlık daimi engellerimizdi. Başta Ahmet Rıfat Şungar ve Cansu Türedi olmak üzere bütün oyuncular güç kurallarda büyük bir özveri ile sinemaya kendilerini verdiler.
‘Özellikle bilinmeyen bıraktım’
■ Filmin başında Zeynep’in namus cinayetine kurban gittiği iması yapılıyor ancak sonra farklı bir rotada ilerliyor öykü. Asıl sorun, bayanın kurban olarak kodlanması mıydı?
Zeynep’in mevtini bilhassa biraz belgisiz bıraktım. Zira sorun yalnızca bir namus cinayeti değil, daha geniş bir yapının sonucu. Zeynep, feodal bir nizamın kurbanı. Bu tertibin farklı tezahürlerini Türkiye’nin her yerinde farklı biçimlerde görebiliyoruz. O yüzden öyküyü tek bir olaya indirgemek yerine daha genel bir toplumsal tenkitte bırakmayı tercih ettim.
