Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor! Haftalık tatilde yeni periyot: 10 günde 1 müsaade kuralı öteki bölümlere de gelir mi?
Milliyet.com.tr/ÖZEL Çalışma hayatına ait yeni düzenlemeler Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Düzenlemeler içerisinde en dikkat çeken kısım ise müsaade günleri oldu. Turizm kesiminde çalışanlar haftalık müsaadelerini 10 gün içerisinde kullanabilecek.
Düzenlemede yurt dışında çalışanlara yönelik kısım da dikkat çekti. Yeni düzenleme ile yaşlılık, malullük, vefat aylığı alan emekliler ve hak sahiplerine ödenecek minimum aylık ödeme süreçlerine yönelik düzenlemelerde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkili olacak.
YURT DIŞINDA YAŞAYANLAR DA SGK SÜREÇLERİNE ERİŞEBİLECEK
Yurt dışında yaşayan sigortalıların, toplumsal güvenlik süreçlerine erişimi kolaylaşacak. Bu kapsamda, yurt dışında yaşayanlar SGK’ya yapacakları müracaatları Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Müşavirlikleri ve ataşelikler aracılığı ile yapabilecek, bulundukları yerde toplumsal güvenlik hizmetlerine ulaşabilecek.
Artık, yurt dışında yaşayanların posta yoluyla müracaat yapmasına gerek kalmayacağı üzere toplumsal güvenlik süreçleri için Türkiye’ye gelmelerine de gerek kalmayacak.
Özellikle turizm kesiminde müsaade müddetlerinin 10 günde 1 olarak düzenlenmesi birtakım baş karışıklıklarına da yol açtı. Uygulama yalnızca turizm kesimini mü kapsayacak? İlerleyen süreçte başka bölümlere de 10 günde 1 müsaade kuralı getirilir mi? Geçtiğimiz periyotta mesai saatlerinin kısaltılması ve esnek çalışma üzere bahisler da Bakanlığın gündemindeydi. Hatta birtakım Avrupa ülkeleri 4 gün çalışıp 3 gün müsaade uygulamalarına bile geçti. Türkiye’de bu mümkün mü? İlerleyen süreçte mesai saatleri kısalır mı?
10 GÜNDE 1 MÜSAADE YALNIZCA TURİZM KESİMİNİ MÜ KAPSIYOR?
Konuyla ilgili ayrıntıları milliyet.com.tr’ye pahalandıran Toplumsal Güvenlik Uzmanı Melis Elmen şu sözleri kullandı: “Evet, şu an için yalnızca turizm dalı kapsanıyor. Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik, turizm iş kolunda çalışanlar için geçerli. İş Kanunu’na süreksiz bir unsur eklendi ve bu unsur “turizm bölümünde, dönemlik işlerde” çalışanların haftalık müsaadelerinin 10 gün içinde kullanılabileceğini belirtiyor.
‘İNŞAAT DALI İÇİN DE TALEPTE BULUNULDU’
Yani bu uygulama şu an perakende, fabrika ya da ofis çalışanları üzere öteki bölümleri kapsamıyor. Fakat inşaat bölümü de birebir biçimde bir talepte bulundu.
TURİZM DALINDA ÇALIŞANLAR İÇİN 10 GÜNDE 1 MÜSAADE MECBURİLİĞİ OLACAK MI?
Hayır, mecburilik yok. Personel ile patron anlaşırsa, 7 gün çalışıp 1 gün müsaade yapılabilir. Lakin patron isterse ve kanunlara muhalif değilse personele 10 gün boyunca çalıştırıp 11. gün müsaade kullandırabilir.
Bu hususta karar patronun inisiyatifine kalmış durumda. Yani patron, “Ben 10 gün çalıştırırım, 1 gün toplu müsaade veririm” diyebilir. Yasa buna müsaade veriyor. Lakin şunu unutmamak gerekir ki emekçi kabul etmiyorsa bu hususta zorla dayatma yapılamaz, yani personellerin isteği da kıymetlidir. Fakat ekonomik güç patronun elinde. Bu sebep ile personel güç durumda da kalabilir.
‘EMEKLİLER VE HAK SAHİPLERİ AÇISINDAN OLUMLU GELİŞME’
Yeni düzenleme ile yurt dışında yaşayan ve SGK’dan yaşlılık, malullük ya da vefat aylığı alanlara yapılacak minimum ödeme süreçlerini direkt SGK belirleyecek. Evvelden bu süreçler biraz daha bürokratik ve vakte yayılmıştı. Artık SGK direkt bu bahiste karar verici olacak. Bu, ödemelerin daha süratli ve direkt yapılması açısından emekliler ve hak sahipleri için olumlu bir gelişme.
DİĞER DALLARA DE 10 GÜNDE 1 MÜSAADE GELİR Mİ?
Bu mümkün. Şu anda yalnızca turizm dalı için geçerli lakin ileride dönemlik yahut ağır tempolu öbür bölümlere de yayılabilir. Bilhassa tarım, inşaat yahut kimi hizmet alanlarında da misal talepler olabilir.
Ancak bu yaygınlaşırsa çalışma barışı, personel sıhhati ve personel hakları açısından önemli tartışmalar başlar. Bu nedenle hükümet bu türlü bir adım atacaksa sendikalar ve ilgili taraflarla müzakere etmeden kolay kolay hayata geçiremez.
ARTIK YURT DIŞINDA YAŞAYANLARIN TOPLUMSAL GÜVENLİK SÜREÇLERİ İÇİN TÜRKİYE’YE GELMELERİNE GEREK KALMAYACAK. BU NASIL OLACAK?
Postayla evrak gönderme mecburiliği kalkıyor. SGK müracaatları, bulundukları ülkedeki çalışma ataşelikleri ve toplumsal güvenlik müşavirlikleri üzerinden yapılabilecek.
Türkiye’ye gelip süreç yapma mecburiliği kalmayacak. Evrak trafiği azalacak, süreçler hızlanacak. Yaşlılar yahut ulaşım imkanı hudutlu olanlar için bürokratik yük önemli oranda azalacak.
Özetle; Avrupa’da yaşayan Türk vatandaşları artık Türkiye’ye gitmeden emeklilik, borçlanma, hizmet dökümü üzere süreçleri çok daha rahat yapabilecek.
İLERLEYEN SÜREÇTE TÜRKİYE’DE MESAİ SAATLERİ KISALIR MI? 4 GÜN MESAİ 3 GÜN MÜSAADE MÜMKÜN MÜ?
Bu mevzu yıllardır tartışılıyor. Avrupa’da kimi ülkeler (Hollanda, Almanya, Finlandiya) bu sisteme geçti ya da deneme sürecinde. Türkiye’de de bu fikir bilhassa pandemi sonrası çok gündeme geldi. Lakin şu an Türkiye’de bu türlü bir sistemin yaygınlaştırılması ekonomik koşullar, patron maliyetleri ve dal yapısı gereği çok güç.
Yine de kamu kurumlarında esnek çalışma modelleri vakit zaman gündeme geliyor. Uzun vadede, teknoloji geliştikçe ve iş yapış halleri değiştikçe, daha kısa mesai ve esnek vardiya sistemleri Türkiye’de de artabilir. Ancak kısa vadede değil.”
