Azerbaycan endüstrisi için Türkiye’den Yahşi doping

SERKAN ARMAN / Bakü – Azerbaycan, endüstrisini çeşitlendirmek ve güçlendirmek için kolları sıvadı… Bunun için de birinci adres alışılmış ki ‘iki devlet, bir millet’ biçiminde lisana getirilen yakınlıktaki Türkiye oldu.

Türkiye’den girişimcilere Azerbaycan’ın sunduğu cazip yatırım fırsatlarını aktarmak üzere Azerbaycan’ın Türkiye Ticaret Temsilciliği tertibiyle bir tanıtım programı düzenlendi.

Bu programda Azerbaycan’ın işgalden kurtardığı topraklarda yürütülen kalkınma projelerini, organize sanayi bölgelerini ve girişimcilere sunulan teşvikleri yakından inceleme fırsatı bulduk.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Ticaret Temsilcisi Tamerlan Taghiyev, Azerbaycan’ın petrol dışı dalların gelişmesine yönelik uğraşına işaret ederek, “Devletimiz organize sanayi bölgelerimizde ve Alat Hür Ekonomik Bölgesi’nde fırsatlar yaratıyor. Oradaki teşebbüsçü ve yatırımcılarımız için gümrük ve vergi muafiyetleri sağlıyor. Girişimcilere yıllık yüzde 5 faiz oranıyla 10 yıla kadar düşük faizli kredi imkânı sunuyor. Tıpkı vakitte devletimize bağlı yatırım şirketi aracılığıyla projelere ortak da olabiliyor” diyor.

Organizasyon kapsamında Azerbaycan’daki birtakım sanayi parklarını ziyaret ettik. Buralarda ülkenin ekonomik potansiyeli, iş ortamı, organize sanayi bölgeleri ve yatırımcılara sunduğu fırsatlar hakkında kapsamlı bilgiler aldık.

10 yıla kadar muafiyet

Bölgenin en büyük sanayi yatırımlarından Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı Bakü’ye 32.5 kilometre uzaklıkta… 613 hektarlık geniş bir alanı kapsayan park tarım ve ilaç kimyasından konut kimyasına, inşaat gereçlerinden elektronik ve otomotiv dalına kadar birçok endüstriyel alan içeriyor. Ayrıyeten polimerler ve endüstriyel ekipman üretimi de bu parkta yer alacak faaliyetler ortasında.

Bakü Milletlerarası Deniz Ticaret Limanı’nın yanı başındaki Alat Hür Ekonomik Bölgesi (AFEZ) ise stratejik coğrafik avantajı sayesinde global ulaşım koridorlarına direkt erişim sağlıyor. Tamerlan Taghiyev, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve Alat Hür Ekonomik Bölgesi’ndeki birtakım fırsatları şu sözlerle anlattı:

“Yatırım teşvik dokümanı alan teşebbüsçüler birtakım muafiyetlerden yararlanıyor. Örneğin, OSB’lerimizde teşebbüsçü ve yatırımcılarımıza gelir, toprak ve gümrük vergileri üzere farklı alanlarda 10 yıla kadar muafiyet sağlanıyor. Alat Hür Ekonomik Bölgemizde ise daha kapsamlı muafiyetler sunulmakta olup, bu avantajlar vade hududu olmadan girişimcilere sunuluyor.”

Düşük faizli kredi…

Karabağ bölgesinin ise tümüyle akıllı ve yeşil alan ilan edildiği bilgisini paylaşan Tamerlan Taghiyev şöyle devam etti:

“Bu nedenle öncelik bu çeşit projelere verilmiş. Bunun yanı sıra devletimiz işgalden kurtarılmış topraklarda girişimciliği ve yatırımcılığı desteklemek emeliyle ek avantajlar da sunuyor. Örneğin doğalgaz, elektrik ve su üzere masrafların iade edilmesi, Türkiye’de SGK karşılığı olan toplumsal güvenlik ödemelerinin devlet tarafından karşılanması, lojistik ve başka dayanaklar sunuluyor. Azerbaycanımız yalnızca muafiyetler, imkânlar, fırsatlar sunmakla kalmıyor ayrıyeten girişimcilere yıllık yüzde 5 faiz oranıyla 10 yıla kadar düşük faizli kredi imkanı sağlıyor. Birebir vakitte devletimize bağlı şirket aracılığıyla projelere ortak da olabiliyor.

Türkiye’den gelen yatırımcı nasıl bir tecrübe yaşadı?

Azerbaycan’daki sanayi parkları ve sanayi sitelerine yaptığımız ziyaretlerde buralarda halihazırda üretim yapan Türkiye menşeli firmaların yöneticilerine de kulak verdik… Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı’nda üretim tesisi bulunan Kartaş Mr. Fix Yapı Kimyasalları Genel Müdürü Necmettin Taşbağ, “1990’lı yılların ortalarında Türkiye’den Azerbaycan’a ihracat yaparak ve tıpkı vakitte burada ithalat yoluyla inşaat gereçleri satışıyla faaliyete başladık. 2000 yılında bir şirket kurarak Azerbaycan’da üretime geçtik. Uzun müddettir üreticiyiz. Bu yeni yatırımı ise mevcut üretim kapasitemizi artırmak ve yeni eserler geliştirmek hedefiyle gerçekleştirdik. Azerbaycan sahiden yatırım yapılabilir bir ülke haline gelmeye başladı. Zira devlet dayanağı, teşvikler ve petrol dışı bölümlerin gelişimine yönelik önemli siyasetler mevcut” dedi.

Yapı kimyasalları bölümüne üretim yapan Sika MMC Genel Müdürü Renan Reha Çarıkçı ise “Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı’nda birinci üretim yapan firmalardan biriyiz. O tarihte Azerbaycan bize 10 yıllık bir vergi muafiyeti verdi. Biz de memnuniyetle faydalandık. Sika olarak 102 ülkede üretim yapan bir firmayız. Münasebetiyle Azerbaycan’da da var olmaktan memnuniyet ve gurur duyuyoruz. Karabağ bölgesindeki kazanımlarımızın akabinde, Azerbaycan Devleti’nin bölgede başlattığı süratli gelişime ayak uydurabilmek için eserlerimizi orada satışa sunduk. Eserlerimizi uygulayıcı müteahhit firmalarının hizmetine takdim ettik” diye konuştu.

‘Sunduğumuz kurallar epey elverişli’

Azerbaycan’da 9 sanayi parkı ve 4 sanayi sitesi var. Ekonomi Bölgelerin Kalkınma Ajansı Yatırım ve Ekonomik Tahlil Müdürü Aqşin İbişsoy Bakü’deki Sumgayıt Endüstriyel Kimya Parkı hakkında şunları söyledi:

“Burası Azerbaycan ve Güney Kafkasya’nın en büyük sanayi parkı. Bugüne kadar burada 39 yatırımcı üyelik aldı ve 26’sı faaliyete geçti. Bu sanayi parkına toplam yatırım 3.6 milyar dolar. Doluluk oranı yüzde 90’a ulaştı. Azerbaycan’a yeni bilgi ve teknoloji getirecek yatırımcılara açığız. Bu doğrultuda yabancı ve Türk yatırımcılar için sunduğumuz kurallar hayli elverişli. Emelimiz, ülkenin petrole olan bağımlılığını azaltmak ve yatırımlarını artırmak.”

Hazar kıyısına turist çekecek

Azerbaycan bir yandan sanayi atılımı yaparken öte yandan turistik bir yatırım için de geri sayımda… Hazar kıyısında dev bir gayrimenkul ve turizm yatırımı projesi olan ‘Sea Breeze’in Satış Yöneticisi Ena Kameliya, “7 kilometrelik deniz kıyısında bir büyükşehir kurduk. Birinci etapta 500 hektarlık bir alan planlandı. Tüm proje ise ‘Sea Breeze’ Projesi ismiyle 1500 hektarlık bir alanı ve 22 kilometrelik kıyı şeridini kapsayacak. Bu bölgede 2010 yılından itibaren faaliyete başlanıldı. Birinci olarak küçük bir restoran ve plaj alanıyla işe başlandı. 2018 yılından itibaren ise ‘Lifehouse Apartments’ isimli hayat komplekslerini inşa etmeye başladık. Hem mobilyalı hem mobilyasız, daireler ve konutlar yapıyoruz. Fiyatı 59 bin dolardan fazla olan konutların satın alınması durumunda devletimiz oturum müsaadesi vermektedir” dedi.

‘Kapının önünde alıcı bulacaklar’

Bakü Memleketler arası Deniz Ticaret Limanı’nın yanı başındaki Alat Özgür Ekonomik Bölgesi (AFEZ) Yönetim Kurulu Lideri Valeh Alaskarov, AFEZ’in kurulma hedefini yeni teknolojileri, bilgileri ve deneyimleri ülkeye getirmek ve burada büyük bir sanayi bölgesi oluşturmak biçiminde özetliyor. Valeh Alaskarov, “Örneğin bugün burada bir fabrika kurulmakta ve yıl sonuna kadar üretime başlaması bekleniyor. Bu fabrika, Azerbaycan’da faaliyet gösteren üç şirketle iştirak yapıyor. Bunlardan biri, büyük ölçüde elektrik kablosu tedarik edecek. Azerbaycan’ın temel kesimlerinde çalışan üç şirketi, bu şirket için kendi eserlerini satacak. Yani dünyayı dolaşıp pazar aramayacak, kapısının önünde alıcı bulacak. Bir öteki şirket de fabrikasını bu yılın sonuna kadar tamamlayacak ve o da üretime başlayacak. O da ürettiği eserler için gerekli olan birtakım materyalleri Azerbaycan’dan büyük ölçüde temin edecek” diye konuştu.