Dario Novak: Türkiye’de potansiyel var!
Global manada tenisin en kıymetli fitness hocalarından birisi olarak kabul edilen Dario Novak, Tenis Eskrim Dağcılık Spor Kulübü’nün (TED) davetlisi olarak İstanbul’a geldi.
Stan Wawrinka, Elena Rybakina üzere pek çok şampiyon tenisçi ile çalışan Novak birebir vakitte parlak bir akademik mesleğe sahip. Zagreb Üniversitesi’nin akabinde Columbia ve Harvard Üniversitesi’nde bulunan Novak, hala Zagreb Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmalarını devam ettiriyor. Sonuçta hem akademik teori hem de alanda uygulama konusunda uzman, çok özel bir spor adamı ile karşı karşıyayız.
Novak, TED Tenis Kulübü’nde bir hafta boyunca ağır bir çalışma ve eğitim programı uyguladı. Burada bulunduğu mühlet içerisinde TED’in genel tenis ve spor ortamından da etkilenmişe benzeyen Novak, söyleşi sırasında hayli heyecanlıydı.
“Burası spor cenneti”
– TED Tenis Kulübü’nde bir hafta geçirdiniz. Türkiye’deki tenis ortamı ile ilgili izlenimleriniz nelerdir?
“TED esaslı ve gelenekleri olan bir spor kulübü ve gördüğüm kadarıyla bütün bu yılların deneyimini insanlara aktarıp Türkiye’de tenisi ileri bir düzeye taşımak istiyorlar. Burası adeta bir spor cenneti. Teniste uygun oyuncular yetiştirmek için katiyen yeterli antrenörlere muhtaçlık vardır. Bu ana kurallardan birisi. Yüksek düzey antrenör sayısının artması yanlışsız orantılı olarak o ülkede daha fazla oyuncunun birinci 100’de olması manasına geliyor. Tenis eğitimi ve fitness artık büsbütün bir bilime dönüşmüş durumda, ileri gidebilmek için buradan geri kalmamak gerekiyor. İtalya bu mevzuda Türkiye için düzgün bir rol model olabilir. Son 10 yılda yaptıkları plan ve atılımla dünyanın en değerli tenis ülkelerinden birisi haline geldiler. Türkiye’nin büyük bir potansiyeli var, gerçek planlama ile önümüzdeki devirde daha fazla Türk oyuncu sıralamada üst sıralarda yer alabilir.”
‘Tenis en güç branş’
– Futbolla karşılaştırdığımızda tenis fizikî ve mental olarak daha zorlayıcı bir spor. Bu manada fitness için ‘tenisin kalbi tanımlaması’ yanlışsız mu?
“Kesinlikle yanlışsız, tenisin en sıkıntı sporlardan biri olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bunu kendi sporum olduğu için söylemiyorum, elimizde bu tezi ispatlayacak datalar var. Örneğin futbolda dönem uzunluğu ve bir dönemde kaç maç oynayacağınız aşağı üst bellidir. Lakin teniste bunu bilmek mümkün değil. Oyuncunun her hafta kaç maç oynayacağı ve kortta ne kadar vakit geçireceği meçhuldür. İşin fitness tarafında ise oyuncunun daima olarak hazır, süratli, güçlü ve tam kapasite olarak kortta bulunması gerekiyor. Bu kadar belirsizlik içinde oyuncuyu daima hazır tutmak sahiden güç. Ayrıyeten her hafta oynadığınız coğrafya, yer hatta toplar bile değişiyor. Tenis bir ekip sporu değil, buna bir de oyuncunun korttaki yalnızlığını eklediğiniz vakit işler daha da güç hale geliyor.”
“Denge uygun kurulmalı”
– Oyuncuya az verirseniz yetmeyebilir, çok verirseniz sakatlanabilir, daima faal bir takvimde bu dengeyi nasıl sağlıyorsunuz?
“Oyuncuya en erken yaşlardan bu yana yapılacak yüklemeler istikrarlı bir formda vakte yayılmalı. Örneğin erken yaşlarda çok yükleme yaparsanız oyuncu tahminen junior düzeyinde kimi kazanımlar elde edebilir, lakin sonrasında muhakkak çok yüklemeden ötürü sıkıntılar yaşayacaktır. Teniste atletlerin mesleği artık uzadı. Ben şu anda Stan Wawrinka ile çalışıyorum. Kendisi neredeyse 40 yaşında. 15 yaşında bir oyuncu düşünün, önünde 20-25 yılı olacak. Dengeyi kaçırırsanız, tenisçinin sonrasında tükenmesi kaçınılmaz olacaktır. Çoklukla anlaşılamayan ve birden fazla oyuncunun sorun yaşadığı nokta işte tam burasıdır. Tenisçinin yaşı ve çalışma düzeyi ortasındaki istikrar kesinlikle âlâ bir formda kurulmalı.”
“Stan Wawrinka bir rol model”
– Wawrinka ile bir arada çalışıyorsunuz. İsviçreli oyuncu 39 yaşında, hala âlâ ve rekabetçi düzeyde tenis oynayabiliyor. Bu inanılmaz değil mi?
“Wawrinka kusursuz bir oyuncu. Natürel ki bunun pek çok sebebi var. Öncelikle bahsettiğim üzere tenis için baskı yapmayan bir ailede büyümüş, tenisle daima müspet bağlar kurmuş. Sonrasında oyuna olan tutkusu ve olağan ki fizikî olarak daima olarak kendini hazır tutması Wawrinka’nın tenis mesleğinin uzun olmasını sağladı. Kendisi yeni kuşak için katiyetle çok uygun bir rol model.”
“En gerçek vakit 6-8 yaş arası”
Tenise başlamak için 6-8 yaş ortasının en düzgün vakit olduğunun altını çizen Dario Novak, “Çocuğun 12 yaşına kadar tenisle bir arada öbür bir sporla ilgilenmesi ise kendisine katiyen yardımcı olacaktır” dedi.
– Tenise başlangıç için en yanlışsız yaş nedir?
“Teniste uzmanlaşmak üzerine pek çok araştırmam var. Öncelikle çocukların tenise başlangıç için en hakikat zamanlaması 6-8 yaş ortası. Çocuğun 12 yaşına kadar tenisle birlikte öbür bir sporla ilgilenmesi ise kendisine mutlaka yardımcı olacaktır. Şayet çocuk tenisle profesyonel olarak ilgilenmeye karar verirse, 12-15 yaş ortasında bunun kararını vererek, yalnızca tenisin olduğu farklı bir yola girebilir.
Uzmanlaşmak kavramı da burada başlıyor. İlgilenmek ve uzmanlaşmak kavramları muhakkak birbirinden ayrılmalı. 6-12 yaş ortası çocuğun farklı sporlardan beslenme ve deneyim biriktirme periyodu. Şayet çok küçük yaştan itibaren yalnızca tenise odaklanılırsa ileriki yaşlarda tükenme yahut tenisten sıkılma üzere risklerle müsabaka oranı da artıyor. Ailelerin yaptığı en büyük kusur bu. Yavaş yavaş ilerleyerek, tenisle müspet bağlar kurarak ve ortaya farklı sporlar da katarak ilerlemek en doğrusu aslında. 12 yaş sonrasında çocuğun sporlar ortasında seçim yapmak için kâfi vakti olacaktır.”
– Bu noktada bir de teniste ‘kaybetme teoriniz’ devreye giriyor…
“Evet, teori çok kolay, tenis kaybetmek üzerine kurgulanmış bir oyundur, çocuklara çok küçük yaştan itibaren bunu aşılamaya çalışıyoruz. Her hafta turnuva oynarsınız lakin tek bir şampiyon vardır, bazen bütün bir yıl tek turnuva kazanmadan geçebilir. Çeyrek final oynadığınız hafta tahminen şampiyonluk gelmez fakat iki maç kazanıp bir maç kaybetmişsinizdir. İşte tüm bu akışın içindeki olumlulara odaklanıp, oralardan olumlu bir şeyler devşirmeyi öğrenmeniz gerekir. Roger Federer yahut Novak Djokovic üzere en büyüklerin mesleklerine baktığınızda kazandıkları puan oranı % 54-55 civarındadır. Yani en yeterlisi olsanız bile puanların yarısını kaybediyorsunuz, bunu içselleştirebilen oyuncular mutlaka daha ileri düzeylere ulaşıyorlar.”
“Çeviklik, istikrar ve koordinasyon”
– Fitness için daima olarak ABC kavramının değerinden kelam ediyorsunuz. Bu kavramı biraz açabilir misiniz?
“ABC’nin açılımı Agility Balance Coordination (Çeviklik-Denge-Koordinasyon). Bunlar temel kavramlardır ve bilhassa genç oyuncular için her şeyin temelini oluştururlar. TED Tenis Kulübü’nde de bunu antrenörlerle uzun uzun tartıştık. Bu noktada ana prensip, bu kavramlarla ilgili adım adım uymanız gereken bir protokol vardır. Kortta çevik olmak gerekir, istikrar ise kıymetlidir, uyum ise tüm bunları birbirine bağlar. Benim ideolojim ve sistemim bu bedeller üzerine konseyidir. Bir oyuncu yetiştirmeyi mesken inşa etmek üzere görebilirsiniz, şayet temeli sağlam olmazsa mesken ileride çökebilir ya da hasar görebilir. O yüzden küçük yaştan başlayarak temeli sağlam oluşturmak durumundasınız.”
“TED olarak tenisi kalkındırmak istiyoruz”
TED Tenis Kulübü 2. Lideri Bekir Emre de kulüp olarak amaçlarını anlattı. Emre şu sözleri kullandı:
“TED olarak Türkiye’ye bir şeyler katmak ve Türk tenisini kalkındırmak istiyoruz. Bu manada en büyük eksikliğin olduğunu düşündüğümüz antrenör alanına katkı yapmak ve geliştirmek için ‘Tenisimizi Geliştirme Projesi’ ismiyle bir proje oluşturduk. Proje kapsamında dünyanın en değerli tenis antrenörü ve antrenör koçlarından Simon Wheatley ve Federico Coppini’yi daha evvel Türkiye’ye getirmiştik. Bu sefer de Dario Novak ortamıza katıldı ve kendisi ile bir çalışma programı oluşturduk. Programdan tüm takımımız ismine çok verimli ve efektif sonuçlar elde ettik. Bu çalışma tek seferlik değil, başta Dario olmak üzere bu üç isim önümüzdeki periyotlarda de periyodik olarak Türkiye’de bulunacak.”
