‘Cep’te yeni perde açılıyor

SERVET YILDIRIM – Bizim jenerasyon dijital dünyaya geç katıldı. Cep telefonuyla, internetle 30’larımızda tanıştık. Birinci iletimizi 30’larımızda attık, birinci internete o yaşlarda girdik. Çok kısa bir müddette çok süratli bir dijital ihtilale tanıklık ettik; hâlâ da ediyoruz.

Sonra hayatımıza G’ler girdi. Evvel 2G, akabinde 3G ve nihayetinde 4 ve 4,5 G ile tanıştık. Her bir “G” bize yeni fırsatlar, yeni imkânlar sundu. Bilhassa ortalama 20-100 Mbps ortasında sürat sunan 4G ile hayatımız ve davranış kalıplarımız değişti; yaşantımıza görüntü izleme, toplumsal medya girdi, internet düzgünce yerleşti. Yerleşmekle kalmadı, günlük rutinimizin vazgeçilmez kesimi haline geldi.

Şimdi sıra 5G’de….

Geçen hafta bir yemekli sohbet toplantısında bir ortaya geldiğimiz Turkcell İcra Kurulu Lideri Ali Taha Koç ile 5G’nin hayatımıza getireceği yenilikleri konuştuk. Sürat, gecikme, kapasite, aygıt yoğunluğu dayanağı ve teknolojik altyapı üzere alanlarda 5G’nin 4G’ye nazaran sunduğu imkânları anlattı. İşte kimi örnekler:

* Gerçek vakitli uzaktan cerrahi operasyonları mümkün olacak. Zira 1-5 milisaniye üzere çok düşük gecikme sayesinde, bir doktor başka bir şehirden ya da ülkeden robotik kollarla ameliyat yapabilecek.

■ 5G sayesinde araçlar etrafla, öbür araçlarla ve altyapıyla anlık irtibat kurabilecekleri için inançlı ve koordineli sürüş sağlanacak. Yani otonom (sürücüsüz) araçlar mümkün olacak.

■ Kentler akıllanacak, zira 5G ile milyonlarca aygıt, sensör, kamera, sayaç birebir anda bağlanabilecek ve bilgi paylaşabilecek.

■ AR/VR teknolojilerinde büyük sıçrama yaşanacak. Gelişmiş artırılmış ve sanal gerçeklik (AR/VR) uygulamaları mümkün olacak. 5G ile hologram toplantılar, gerçek vakitli rehberli eğitimleri üzere gecikmesiz ve yüksek kaliteli VR/AR tecrübesi yaşanacak. Hologram toplantılar, gerçek vakitli uzaktan eğitimler ve yüksek kaliteli sanal gerçeklik tecrübeleri mümkün hale gelecek.

■ Gerçek vakitli endüstriyel otomasyon, yani fabrika otomasyonu 5G sayesinde mümkün olacak. Robotlar ve makineler milisaniyelik gecikmeyle haberleşerek senkronize çalışabilecek. Fabrikalarda mesela Taha beyin verdiği bir örnekte olduğu üzere Adana’daki bir makina ustası, Trakya’daki fabrikadaki bir iş makinasını 800 kilometre uzaktan kullanabilecek.

■ Canlı yayınlar dönüşüme uğrayacak. Dronlarla çekilen yüksek çözünürlüklü görüntüler canlı olarak gecikmesiz yayınlanabilecek.

■ Oyun konsolu gerekmeden oyunlar telefon üzerinden gecikmesiz oynanabilecek.

■ Ve tarım ve etraf teknolojileri gelişecek. 5G ile dronlar, sensörler, otomatik sulama sistemleri üzere binlerce aygıt birebir anda çalışabilecek ve anında bilgi alabilecek.

Tüm bu gelişmeler heyecan verici değil mi?

Ancak 5G’ye o denli “hadi geçelim deyince” geçilmiyor. Öncelikle baz istasyonları ve altyapıların hazır hale gelmesi gerekiyor. Ayrıyeten 5G uyumlu cep telefonlarının piyasaya sunulması ve kullanıcıların bu aygıtlara erişebilmesi değerli bir şart. Bu doğrultuda Turkcell, Samsung ile iş birliği yaparak Türkiye’de 5G uyumlu cep telefonları üretmeye başlamış. Şu anda bu telefonların fiyatı 14 bin TL civarında ve 12 taksit imkânı sunuluyor. Hatta alım garantisi verilen 100 bin aygıtın yarısı şimdiden satılmış durumda. Bu çeşit teknolojik dönüşümler önemli yatırımlar gerektiriyor.

Turkcell, kuruluşundan bu yana geçen 31 yılda 20 milyar dolarlık yatırım yapmış. Artık de 5G ihalesine hazırlanıyor. Mevcut operatörlerin dışında yeni bir oyuncunun ihaleye girmesi beklenmiyor. Lakin kesin olan bir şey var: 5G ile birlikte hayatımız geri dönülemez biçimde değişecek.

Fiber ve ‘kablonet’ için hayli iştahlı

“Kullanıcılar 2026’da 5G ile buluşacak” diyen Ali Taha Koç’un açıklamalarında öne çıkan noktalar şunlar oldu:

■ “2G, 3G ve 4G’nin akabinde 5G’de de en düzgün operatör biz olacağız.

■ Mobilde 38 milyon abonemiz var. En yakın rakipten 10 milyon daha fazla bir düzeydeyiz. Bu fark 5G ile de devam edecek.

■ 2024 yılında 54 milyar TL yatırım yaptık. Bu sene daha fazlasını hedefliyoruz. Birinci operatör olmak için ne yatırım gerekiyorsa yapacağız.

■ 5G frekans bedeli yüksek tutulmaz ve yatırım taahhüt tarafı daha yüksek belirlenirse tercihimiz olur.

■ 4G ihalesinde 4.5 milyar dolarlık sayı çıkmıştı. 5G ihalesinde bu düzeyleri beklemiyoruz.

■ Fiberde şu anda 6 milyon haneye hizmet veriyoruz.

■ Şayet fiber için başka bir ihale düzenlenir ise 2.5 milyar milyar dolarla biz fibere talibiz.

■ Sabit altyapıda satın alma fırsatı olursa, buna da hazırız.

■ Türksat Kablonet’e talibiz.

Dev yatırım yolda 3 yerde arsa aldı

Google, Microsoft ve Amazon’un başı çektiği milyarlarca dolarlık bilgi merkezi (data center) yatırımını Türkiye’ye çekme noktasında son evreye gelindiğini belirten Ali Taha Koç, “çok yakında” bir dev ile imza atacaklarını söyledi. Koç bu mevzuda şunları anlattı:

■ “Data center işine 2016’dan beri 530 milyon euro yatırım yaptık.

■ Türkiye’de dört noktada son teknoloji data merkezimiz var.

■ Büyük kümelerle görüşüyoruz. Türkiye’ye bulut işinde hiper ölçekli dev yatırım birinci bizimle gelecek ve finalde 1 milyar dolardan daha da büyük yatırım olacak.

■ Toprakları dahi aldık. Üç tane daha veri center kuracağız.

■ Gelecekte bilgi merkezi işimizden bir Turkcell çıkacak.

■ Bu alandaki şirketimizin ismi TDC. İleride bu şirketi halka açabiliriz.”