60’ında ressam, 98’inde duvar başında! İs lekesini örtüyor, boyası köfte yağından

Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Dünyayı dönüştürmek birinci evvel kendi hayat alanımızdan başlar. Yaşadığımız meskeni, mahalleyi, kenti değiştirebiliyorsak şayet gerçek bir değişimin başladığını söylemek mümkündür. Sanat ise bu dönüşümün en hoş araçlarından. Eğer bakış açınızı sanatla birleştirirseniz bir duvara attığınız çizik bile farklı görünür. Çek Cumhuriyeti’nin Louka Köyü’nde yaşayan 98 yaşındaki Agnes Kasparkova ise insanın yaşı ne olursa olsun kendini ve etrafını dönüştürebileceğinin en büyük kanıtı. Evvel yaşadığı konutla başlayan yolculuğu mahallesi ve köyüyle şekillendi, sonrasında ise öyküsünü tüm dünya duydu. 

60 YAŞINA KADAR ÇİFTÇİLİK YAPTI, SONRA RESSAM OLDU

98 yaşında olan Agnes Kasparkova Çek Cumhuriyeti’ne bağlı bir köy olan Louka’da yaşıyor. Hayatı boyunca bu köyden hiçbir halde dışarı çıkmamış Kasparkova 60 yaşına kadar çiftçilikle uğraştı ve yaşadığı, doğup büyüdüğü toprakları gücü yettikçe grup biçti. 38 yıl evvel çiftçilikten emekli olan Kasparkova için o günden itibaren yeni bir sayfa açılmıştı. Ömrü boyunca fotoğraf çizmeyi çok sevmiş, renklere form vermek ona daima uygun gelmişti. Emekli de olduğuna nazaran artık vakti de vardı. En büyük hayali yaşadığı yerdeki konutların duvarlarını boyamaktı. Lakin bu kolay bir boya olmayacaktı, tüm konutları çiçek motifleriyle süsleyecekti. Bunun için yeteneği vardı fakat tekrar de birinden takviye alması gerekiyordu. O sıralarda yolu konutların duvarlarını boyayan Manakova isimli bir bayanla kesişti. Tabir yerindeyse o bayandan el aldı ve meskenlerin duvarlarını boyamaya başladı.

Evlerin içini de duvarlarını da desen desen renk renk boyamak Louka Löyü için yeni bir şey değildi. Çek Cumhuriyeti’ne bağlı öteki bir köy olan Zalipie’de bu aslında asırlık bir gelenekti. Zalipieli bayanlar konutlarını tek bir renkle değil, canlı çiçek desenleriyle boyuyorlardı. Bu desenler dış duvarları, kapıları, pencereleri ve hatta çatıları süslüyordu. Bu yüzden ne Agnes Kasparkova için ne de Manakova için bu bir birinci değil aslında var olan bir geleneğin savunucusu olmaktı.

İNEK KILINDAN FIRÇA, KÖFTE YAĞINDAN BOYA

Zalipie’de doğmuş ve etraf köylerden bir tanesi olan Louka’ya kadar ulaşmış bu geleneği başlatan Zalipie bayanlar birinci başlarda yetiştirdikleri ineklerin kuyruk kıllarından fırçalar yapmış, pişirdikleri köftelerden geri kalan yağları renklerle birleştirerek boya yapmışlardı. Bayanlar, çiftlikten arta kalan vakitte Corpus Christi bayramında yılda bir defa konutlarındaki çiçekleri tekrar boyarlardı.

Bir sobanın duvarda bıraktığı isleri kapatmakla başlayan bu gelenek, Agnes Kasparkova’nın parmaklarında yine can buldu. Manakova öldükten sonra Louka’da da bu geleneği devam ettirmek istedi. Kasparkova 38 yıl evvel yaşadığı yerdeki meskenlerin iç ve dış duvarlarını boyamaya başladı. Bir konutu çiçeklerle süslemeden evvel hiçbir şey tasarlamıyor motiflerin nasıl bir model oluşturacağına fırçayı eline aldıktan sonra karar veriyordu.

KULLANDIĞI BOYALARIN GARANTİSİNİ VERİYOR

Agnes Kasparkova’nın sanatının en çarpıcı özelliklerinden biri, Louka Moravya meskenlerinin beyaz duvarlarıyla süper bir kontrast oluşturan ultramarin mavisi boyasıdır. En az iki yıl dayanacağını garanti ettiği kıymetli ve kaliteli boyaları kullanıyor. 98 yaşındaki Agnes bazen yaşına karşın fotoğraf yapmakta zorlansa da asla pes etmiyor. Kışları bilhassa zorlanıyor lakin her yıl Mayıs ayının gelmesiyle, köy şapelinin yeni beyaza boyanmış duvarlarını dekore etmek için kolları sıvıyor. Her yeri çiçeklerle süslemeye bu şapelden başlıyor ve sonrasında yaşadığı yerdeki meskenlere geçiyor.

98 yaşında olmasının getirdiği tüm fizikî zorluklara karşın merdivenlere tırmanıyor, saatlerce hareket etmeden boya yapmaya devam ediyor zira Agnes Kasparkova tam da kurduğu şu cümleden motivasyonunu alıyor: