Geçmişin unutulmayan karanlığı
Müjde Işıl – “Tuzdan Kaide”, “Aidi- yet”, “Gidiş O Gidiş” (ortak yönetmenli) ve “Unutma Biçimleri” sinemalarıyla sinemada kendi yolunu çizen Burak Çevik, yeni şekil arayışlarıyla dikkat çeken bir direktör. Biçimi, kıssa anlatıcılığının önüne koyarak klasik sinemayla ortasına duvar örse de yeni sinemaları merak uyandırıyor; yeni denemeleri ilgi çekiyor.
Çevik’e bu sene Adana’da En Âlâ Direktör Mükafatı kazandıran “Hiçbir Şey Yerinde Değil”, genç sinemacının filmografisinde farklı bir yerde duruyor. Öncelikle biçimden çok öykü anlatıcılığını öne koyuyor. “Hiçbir Şey Yerinde Değil” tıpkı vakitte Çevik’in en sert ve politik sineması. Sinemanın konusuna gelirsek… 1978’de Türkiye İşçi Partisi üyesi yedi gencin öldürüldüğü Bahçelievler katliamından esinleniyor Çevik. Küçükken okuduğu, babasının kütüphanesindeki bir kitaptan o kadar etkilenmiş ki yıllar içinde bu fikir gelişmiş zihninde. Yıllar sonra da sineması Tanıl Bora’nın danışmanlığında gerçekleştirmiş.
İki tarafa eşit durmak
Filmin başında direkt Bahçelievler katliamını işaret etmeden, ‘Gerçek olaylardan esinlenilmiştir’ ibaresi yer alıyor. Burak Çevik katliamdaki sağ-sol çatışmasını ve yıllara yayılan değişmezlerini odağına almış. Aslında katledilen solcu genç sayısı yedi iken dört kişi var sinemada. Ve bu gençler sağ ile çabada şiddete, silah kullanmaya karşı. Mecmuadaki makale üzerinden fikir yoluyla çabayı tartışıyorlar. Konutlarını basan iki davacının onlara eziyetini izliyoruz sonra. Çevik sağ cenahı gösterirken onları hem karikatürize ediyor hem de solcuların da suçsuz sağcıları öldürdüğünü açıklayan bir diyalog ekliyor ki bunu her iki tarafa eşit durmak formunda izah ediyor.
Filmin belgesel olmadığı gerçeğinden hareketle Çevik’in anlatımı kurgusal olarak çok akıcı. Şiddetten uzak bir küme gencin şiddet karşısında yaşadığı şok ve endişe olağan karşılanabilir. Davacıların malum selamı yaptığı sahne ise sinemanın en abartılı ve ‘yanlı’ görülebilecek kısmı. Ancak genel olarak baktığımızda Çevik’in televizyon haberi ile başlattığı öyküyü o devirde yaşıyormuşçasına steril ve seyirciyi içine alacak kıvraklıkta anlattığını görüyoruz. Sinemanın söylemi yalnızca dönemsel değil aslında. Aktüel olarak da çok şey söylüyor. Sağ cenahın tek bir ülkü ve başkan etrafında kenetlenip aksiyona geçerken solun pasif duruşu, fikir bazlı nahif tartışmaları, tahlil üretmekten uzaklığı, karşı tarafı tanımak için empati kurmaya çalışması üzere vakitten muaf saptamaları var.
Burak Çevik öyküyü öne çıkarsa da biçimi hiç boşlamıyor sinemada. Hatta tam aksine, şimdiye kadar sinemasında gördüğümüz en şık ve olgun atılımını yapıyor. Tek plan çekilmiş üzere görünen sinemanın tam ortasında çekim tekniğini geriye sarıyor ki bunu sıfır yanılgı ile başarmak nitekim ustalık istiyor. Adana’da En Âlâ Direktör Ödülü’nü kazanmasında bu muvaffakiyetin hissesi çok büyük olsa gerek.
