İki nükleer güç karşı karşıya! Dünyanın gözü Keşmir’de, değer biçilemiyor
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Değerli kısmı Hindistan denetiminde olan lakin uzun yıllardır Pakistan-Hindistan ve Çin ortasında tartışma konusu olan Keşmir’de geçen günlerde yaşanan terör saldırısı, son yıllarda bölgede yaşanan en büyük hücumlardan oldu. Salı günü bölgenin tatil beldelerinden birinde yaşanan taarruzda en az 26 turist hayatını kaybetti, 34 kişi de yaralandı. Hindistanlı yetkililer, yaralıların birçoklarının durumunun ağır olduğunu açıkladı. Akının ayrıntıları şimdi tam olarak netleşmemiş olsa da Hindistan medyasında yer alan haberlerde taarruzların gerisinde Pakistan olduğu argüman edildi. Pakistanlı yetkililer saldırıyı gerçekleştirenlerle Pakistan hükümetinin bir münasebeti olmadığını açıkladı lakin sonrasında Hindistan iki ülke ortasındaki ana hudut kapısı olan Attari-Wagah sonunu kapattı. Pakistan vatandaşlarına verilen vizenin de iptal edildiği açıklanırken Pakistanlıların ülkeyi 48 saat için terk etmesi istendi. Hindistan’ın iki ülke ortasındaki en kritik mutabakatlardan biri olan 1960 tarihli Indus Suları Anlaşması’ndan çekilmesiyle birlikte yaşanan tansiyonun silahlı bir çatışmaya dönüşmesinden kaygı ediliyor.
Anlaşma, İndus Havzası’ndaki altı ırmağın iki ülke ortasında paylaştırılmasını kararlaştırmıştı. Pakistan, tarım için kullandığı suyun yaklaşık yüzde 90’ını Hindistan’dan geçen İndus Irmağı sisteminden gelen suyla sağlıyor. Pakistan hükümeti, daha evvel Pakistan’a akan su akışını engellemeye yönelik bir teşebbüsü “savaş sebebi” olarak göreceğini açıklamıştı.
Dünya Bankası’nın 1960’ta aracılık ettiği İndus Su Mutabakatı, her iki ülke için de bir can simidi olan bir ırmak sisteminin sularının paylaşılmasına müsaade veriyor. Mutabakat, ülkeler ortasında 1965 ve 1971’de yaşanan iki savaşı ve 1999’daki büyük bir hudut çatışmasına karşın yürürlükte kalmıştı.
‘PAKİSTAN KENDİNİ SAVUNMAYA HAZIR’
Pakistan, Hindistan’ın Keşmir’de 26 turistin vefatıyla sonuçlanan terör saldırısının akabinde Hindistan’ın aldığı kararlara misilleme yaptı ve bu kapsamda bir dizi karar aldı. İslamabad, Hindistan vatandaşlarına verilen tüm vizeleri derhal aldı. Alınan kararlar gereği birtakım Hindistanlı diplomatlarında ülkeyi terk etmesi istendi. Tüm bunlardan başka olarak Pakistan hava alanı Hindistan uçaklarına kapatıldı. İki ülke ortasındaki ticaret de askıya alındı. Pakistan Dışişleri Bakanı Ishaq Dar, “Hindistan, suçlama oyununu tekraren oynadı. Şayet Pakistan’ın bu hücumda parmağı olduğuna dair delil varsa, lütfen bunu bizimle ve dünyayla paylaşın” dedi.
Keşmir, sahip olduğu kaynaklarla değer biçilemeyen bir bölge. Hindistan, Pakistan ve Çin ortasında uzun yıllardır süregelen uyuşmazlığın da sebebi.
Pakistan hükümetinin perşembe günü yaptığı güvenlik toplantısının akabinde yapılan açıklamada Pakistan’da yasaklı Leşker-i Tayyibe (LET) örgütünün uzantısı olan Direniş Cephesi’nin (TRF) gerçekleştirdiği atak ile Pakistan hükümeti ortasında bir temas olduğu tezleri yalanlandı ve bu istikamette bir ispat bulunmadığının altı çizildi. Açıklamada, “Pakistan’ın egemenliğine ve halkının güvenliğine yönelik rastgele bir tehdit, tüm alanlarda kesin olarak karşılık bulacaktır” sözleri kullanıldı. Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh’de daha evvel yaptığı açıklamada yalnızca akının faillerine değil, tıpkı vakitte Hindistan topraklarındaki “kötü niyetli eylemlerin” ardındaki beyinlere karşı da harekete geçileceği kelamını vererek “güçlü bir yanıt” verileceğine kelam vermişti.
Hindistan ve Pakistan ortasında 1947, 1965, 1971 ve 1999 olmak üzere birçok savaş ve silahlı çatışma gerçekleşti. İki ülke ortasındaki son önemli tansiyon 2019 yılında yaşandı. Yeniden Keşmir’de yaşanan terör ataklarının akabinde yükselen tansiyon sonucunda taraflara ilişkin savaş uçakları karşı karşıya gelmişti. Yaşanan olay sonucunda Pakistan, Hindistan’a ilişkin 2 savaş uçağını düşürdüğünü, Hindistan da Pakistan’ın bir F-16 savaş uçağını düşürdüğünü açıklamıştı.
ÇATIŞMALARIN ANA SEBEBİ: KEŞMİR SORUNU
Hindistan, Pakistan ve Çin ortasında tartışma konusu olan Keşmir bölgesi sahip olduğu kaynaklarla öne çıkan bir bölge. Keşmir Sorunu, Hindistan, Pakistan ve Çin ortasında uzun yıllardır süregelen bir uyuşmazlık olarak biliniyor. Bölge, Hindistan ve Pakistan ortasında 1947’deki bölünme sırasında özel bir statüye sahip oldu. Bölünme sonrası Keşmir, çoğunluğu Müslüman olan bir nüfusa sahipken, Hindistan’a katıldı ve bu durum Pakistan ile Hindistan ortasında toprak uyuşmazlıklarına yol açtı. Hindistan, Keşmir’in büyük kısmını denetim ederken, Pakistan ise bölgenin küçük bir kısmında denetim sahibi. Çin ise Keşmir’in kuzeydoğusunda bulunan Aksai Chin bölgesini denetim ediyor.
Keşmir Sorunu, vakitle askeri çatışmalar, terör atakları ve hudut ötesi tansiyonlarla derinleşti. 1947, 1965, 1971 ve 1999 yıllarında Hindistan ile Pakistan ortasında savaşlar yaşandı ve bölgenin geleceğinin meçhullüğü halihazırda devam ediyor. 2019’da Hindistan hükümeti, Keşmir’in özel statüsünü sona erdirerek bölgeyi direkt Hindistan’a bağlama kararı almış ve bu durum Pakistan ile Hindistan ortasındaki bağlarda daha da gerginleşmeye yol açmıştı. Hem Pakistan hem de Hindistan, Keşmir’in tamamı üzerinde hak sav ediyor ve bu uyuşmazlık, iki ülke ortasındaki tansiyonun en kıymetli sebebi olmaya devam ediyor.
