Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025 yılı bütçe öngörülerini açıkladı
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın açıklamaları şöyle:
Bugün gerçekleştireceğimiz klasik “bütçe bağlama” merasimimizin ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.
2025-2027 devri Orta Vadeli Programı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak 5 Eylül 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanmıştı.
Böylece ekonomimizin büyümesi, istihdam görünümü, finansal istikrar ve fiyat istikrarının sağlanması üzere kritik alanlarda nasıl bir yol haritası izleyeceğimizi Program yaklaşımımız ile ortaya koymuş ve kamuoyu ile paylaşmıştık.
Bu çerçevede 2025 yılı bütçesi hazırlıkları, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın gösterdiği vizyon ve talimatları doğrultusunda; tüm bakanlıklarımız, bağlı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarımızın katkılarıyla tamamlanmıştır.
2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifini Sayın Cumhurbaşkanımızın imzasıyla 28 Haziranda Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunmuştuk.
2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmaya hazır hale gelmiştir.
Bütçemiz, siyasi istikrarın da en temel göstergesi olan ve 22 yıldır aralıksız görev yapan Ak Parti Hükümetlerimizin 23’üncü, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ise 7’nci bütçesidir.
Bugün 2025 yılı Bütçesi hakkında bilgileri milletimizle paylaşmak üzere bir ortadayız. Değerlendirmelerimizin akabinde klasik bütçe bağlama merasimimizi gerçekleştireceğiz.
Özellikle bölgemizde yaşanan jeopolitik tansiyonlara ve global belirsizliklere karşın 21.yüzyılı Türkiye Yüzyılı yapma gayesine kilitlendiğimiz bir süreçteyiz.
Kararlı bir formda ülkemizin istikrarını ve kalkınmasını sağlayacak, refahını artıracak siyasetleri hayata geçirmeye devam ediyoruz.
Bu anlayışla milletimizin gereksinimlerini öngörme ve onlara yönelik tahliller üretme vizyonumuzu “insan odaklı” bir anlayışla daima daha ileriye taşıyoruz.
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde bilhassa ulaştırma, güç ve dijitalleşme alanlarında yaptığımız büyük yatırımlarla altyapı eksiklerini giderdik.
Yüksek katma pahalı üretimin, Türkiye’nin artan AR-GE ve yenilikçilik kapasitesinin bütçesidir.
2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifimiz; çevresel sürdürülebilirliğin; yeşil ve dijital iktisada geçiş istikametinde teknolojik dönüşümün bütçesidir.
Kamu altyapı yatırımlarının aktifleştirilmesi ve tarımda verimliliğin ve üretimin artırılmasını içermektedir.
Bütçemiz, afet sonrası periyotta ortaya koyduğumuz süratli rehabilitasyon irademizi yansıtmaktadır.
Maliye siyasetimizi, zelzele hariç harcamaları denetim altında tutacak, kamu açığını kademeli olarak düşürecek ve bütçe disiplinini koruyacak bir yaklaşım içerisinde uyguluyoruz.
2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifimiz; mali disiplinin sağlanması, ekonomik istikrarın korunması ve sürdürülebilir büyümenin desteklenmesi ile uyumludur.
Bildiğiniz üzere yeni OVP periyodunda “Makroekonomik ve Finansal İstikrarın Kalıcı Hale Getirilmesi” gayemiz bulunmaktadır.
Daha evvel öngördüğümüz takvime uygun bir formda geçiş sürecinin tamamlanmasının akabinde, dezenflasyon sürecimiz 2024 yılı Haziran ayından itibaren başlamıştır.
Yıllık enflasyon 2023 yılı mayıs ayında tepeye ulaştığı yüzde 75,5 düzeyinden, 2024 yılı Ağustos ayı prestijiyle 26 puanın üzerinde azalışla yüzde 49,4 düzeyine geriledi.
Bu eğilimin sürmesini bekliyoruz.
Gerçekçi ve ayakları yere basan politikalarımızla önümüzdeki periyotta enflasyonu kademeli olarak tek haneli düzeylere indireceğiz.
Vatandaşlarımızın refah düzeyini en üst seviyeye çıkarmak ve milletimize verdiğimiz tüm sözleri eksiksiz yerine getirmek için itimat ve istikrarın teminatı olmaya kararlılıkla devam edeceğiz.
Bildiğiniz üzere bütçe kanun teklifi, kamuya ilişkin harcama tavanları ve gelir kalemlerine ait varsayımları içeren Anayasal bir dokümandır.
Bu çerçevede sizlere biraz da 2025 yılı Bütçe Teklifimize ait rakamsal ayrıntıları vermek istiyorum. 2025 Yılı Merkezi idare bütçesi kapsamında; 227 kamu yönetiminin bütçesi bulunmaktadır.
2025 yılı Merkezi İdare Bütçesinde bütçe masraflarının 14 trilyon 731 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 12 trilyon 800 milyar lira olacağını öngörmekteyiz.
Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının ise yüzde 3,1 olarak gerçekleşeceğini iddia etmekteyiz.
Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şu haldedir;
Gelir Vergisi 2 trilyon 130 milyar lira,
Kurumlar Vergisi 1 trilyon 637 milyar lira,
Özel Tüketim Vergisi 2 trilyon 121 milyar lira,
Katma Paha Vergisi 3 trilyon 599 milyar lira,
Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 652 milyar lira,
Vergi Dışı Gelirler ise 1 trilyon 662 milyar liradır.
2023 yılında yaşadığımız tarihimizin en büyük zelzele afetinde hasar gören bölgelerin yine ihyası, imarı ve zelzelenin tesirlerinin hızla ortadan kaldırılması için 2023 yılında “960 milyar” lira harcama yapılmış, zelzele harcamalarının bütçe açığına tesiri GSYH’ye oran olarak yüzde 3,6 olmuştur.
2023 yılında yüzde 5,2 olarak gerçekleşen bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı, zelzele harcamaları hariç tutulduğunda yüzde 1,6 düzeyindedir.
2024 yılı bütçemizde zelzelelerinin yol açtığı hasarların hızla giderilmesi ve sarsıntı bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın gereksinimleri için toplam “1 trilyon 28 milyar lira” ödenek tahsis edilmiştir.
2024 yılsonunda bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 4,9 olarak öngörülmektedir. Zelzele harcamaları hariç ise bu oranın yüzde 2,5 olarak gerçekleşeceği kestirim edilmektedir.
2025 yılı bütçesinde sarsıntı bölgesinin güzelleştirilmesi ve afetlere karşı dirençliliğin artırılması için “584 milyar lira” meblağında ödenek öngörülmüştür. Bu kapsamda Afetlere Dirençli Kentler Projesi için ayrılan kaynak meblağı toplam 120 milyar liradır.
Bu meblağın GSYH’ye oranının yüzde 0,9 olduğunu belirtmek istiyorum.
Deprem hariç bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 2,2 düzeyinde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz.
2025 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya nazaran dağılımını ise şu biçimde öngördük:
Personel sarfiyatları için toplam 3 trilyon 911 milyar lira,Mal ve hizmet alım masrafları 1 trilyon 24 milyar lira,
Cari transferler 5 trilyon 813 milyar lira,
Sermaye masrafları 1 trilyon 102 milyar lira,
Sermaye transferleri 338 milyar lira,
Borç verme masrafları 306 milyar lira,
Yedek ödenekler 287 milyar lira,
Faiz sarfiyatları 1 trilyon 950 milyar liradır.
Ak Parti Hükümetleri olarak eğitimi daima en öncelikli sorunumuz olarak gördük ve 2002 yılında 8 milyar lira olarak devraldığımız Milli Eğitim Bakanlığı bütçesini
2025 yılında 1 trilyon 452 milyar liraya yükselttik.
Öğretmenlerimizin meslek imkânlarını genişlettik. Özlük haklarında da kapsamlı düzenlemeler yaptık. Tekrar geçtiğimiz hafta TBMM’de kabul edilen Kanunla öğretmen yetiştirme sürecinde reform mahiyetinde düzenlemeler yaptık.
Artan üniversite ve öğrenci sayısıyla birlikte üniversitelerimize ayırdığımız kaynağı da daima artırıyoruz. Yükseköğretim kurumları bütçelerini 2025 yılında 488 milyar liraya çıkarıyoruz.
Yükseköğretimi de dâhil ettiğimizde eğitim bütçemizi; 2025 yılında 2 trilyon 181 milyar liraya yükseltiyoruz.
Böylece merkezi idare bütçesinden yüzde 14,8 oranı ile en büyük hissesi yeniden eğitime ayırıyoruz.
Eğitimle birlikte hükümetlerimiz periyodunda en fazla kıymet verdiğimiz mevzuların başında sıhhat gelmektedir.
2022 yılında kabul edilen yasal düzenlemelerle; başta doktorlarımız olmak üzere tüm sıhhat işçimizin sabit ek ödemeleri merkezi idare bütçesine alındı ve taban ödeme ismi altında yeni bir ödeme ögesi getirildi. Doktorlarımızın mali haklarının yanında emekli aylıkları da değerli oranda artırıldı.
Vatandaşlarımızın sıhhat hizmetlerinden en düzgün biçimde yararlanmasını sağlamak maksadıyla merkezi idare bütçesinden sıhhat hizmetleri için 1 trilyon 106 milyar lira kaynak ayırıyoruz.
Merkezi idare bütçesinden sıhhat için ayrılan kaynağa Toplumsal Güvenlik Kurumundan yapılacak sıhhat harcamalarını da eklediğimizde sıhhat alanına ayrılan toplam kaynak; 2 trilyon 435 milyar liraya ulaşmaktadır.
Sosyal devlet unsuruyla ülkemizin sahip olduğu refahı toplumun tüm katmanlarına yaymaya kararlıyız.
Sosyal yardım ve takviyeler için 2025 yılı bütçemizde 651 milyar lira kaynak ayırdık. Bu meblağ 2025 yılı bütçesinin yüzde 4,4’üne denk gelmektedir.
2025 yılında; ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın sıhhat primi masraflarını karşılamak gayesiyle 131 milyar lira,65 yaş üstü yaşlılarımız, bakıma muhtaçlığı olan engelli vatandaşlarımız ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 88 milyar lira,
Engelli vatandaşlarımızın meskende bakımına dayanak hedefiyle 70 milyar lira,
Engelli vatandaşlarımızın eğitim dayanağı için 47 milyar lira,
Sosyal konut finansmanının desteklenmesi emeliyle 23 milyar lira,
Ekonomik mahrumluk içinde olan çocuklarımızın aileleri yanında yetişmelerine imkân sağlayan toplumsal ve ekonomik takviye ödemeleri için 17 milyar lira,
Gelir seviyesi düşük vatandaşlarımıza sağlanan elektrik tüketim dayanağı kapsamında 10 milyar lira,
Engelli eğitim taşıma masrafları için 8 milyar lira,
Koruyucu aile uygulaması kapsamında yaklaşık 2 milyar lira kaynak ayırdık.
Vatandaşlarımızın refahını artırmaya yönelik bütçeden sağladığımız başka toplumsal hedefli kaynaklardan da kısaca bahsetmek istiyorum.
Vatandaşlarımızın daha ucuz elektrik ve doğalgaz kullanabilmeleri için 2025 yılı bütçesinde 472 milyar lira kaynak öngörüyoruz.
Bu kapsamda bugün, konut tüketicileri için doğalgaz ve elektrik maliyetinin yaklaşık yüzde 60’ının bütçeden karşılandığını söz etmek istiyorum.
2022 yılı Ocak ayı prestijiyle taban fiyatı vergi dışı tuttuk. Bu imkândan tüm çalışanlarımız yararlanmaktadır. Bu kapsamda 2025 yılında 810 milyar lira vergi istisnası öngörüyoruz.
Doğalgaz ve elektrik sübvansiyon dayanakları ve minimum fiyatın vergi dışı tutulmasını da dikkate aldığımızda toplumsal harcamalara ayrılan kaynaklar 1 trilyon 933 milyar liraya ulaşmaktadır. Bu fiyatın bütçemize oranı yüzde 13,1 düzeyindedir.
2025 yılında bütçemizden tarıma 706 milyar lira kaynak ayırdık.
Bu kapsamda; ziraî takviye programları için 135 milyar lira,
Tarım bölümü yatırım ödenekleri için 166 milyar lira,
Tarımsal kredi sübvansiyon dayanağı için 160 milyar lira,
Tarım dalı vergi harcamaları kapsamında 200 milyar lira,
Tarımsal KİT’lerin finansmanı, müdahale alımları ve ihracat dayanakları için 45 milyar lira kaynak ayırıyoruz.
Son iki yıl içinde kıymetli ölçüde artırdığımız gerçek dal dayanaklarına 2025 yılında da devam ederek “yatırım, istihdam, üretim ve ihracat” odağımızla özel bölümle omuz omuza büyüme stratejimizi sürdürüyoruz.
Reel kesim takviyeleri için bütçemizden 561 milyar lira ödenek öngörüyoruz.
Bu kapsamda; sosyal Güvenlik Kurumu patron prim ödemeleri için 223 milyar lira,
Tarımsal krediler sübvansiyon takviyesi olarak 160 milyar lira,
Halk Bankası esnaf kredileri sübvansiyon takviyesi için 60 milyar lira,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı teşvik ödemeleri için 32 milyar lira,
Mesleki eğitim kapsamında ödenen Devlet katkısı için 30 milyar lira,
İhracat başta olmak üzere başka gerçek kesim takviyeleri için 57 milyar lira kaynak ayırdık.
Savunma sanayiinde dışa bağımlılığını taban düzeye düşüreceğiz.
Savunma harcamaları için 913,9 milyar lira, iç güvenlik için 694,5 milyar lira ödenek öngördük. Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrılan kaynak da dâhil edildiğinde toplamda savunma ve güvenlik kesimi için 2025 yılında 1 trilyon 608 milyar lira ödenek tahsis ediyoruz.
Mahalli yönetimlerimizi de güçlendirmeye devam ediyoruz. Büyükşehir ve öteki belediyelerimiz ile vilayet özel yönetimlerimize ayırdığımız toplam kaynağı 1 trilyon 344 milyar liraya çıkarıyoruz.
2002 yılında bu kaynağın bütçe içerisindeki hissesi yüzde 4 iken bu oranı 2025 yılında yüzde 9,1’e yükseltiyoruz.
Sulama projelerinden, demiryolu projelerine, havalimanlarından, denizyolu yatırımlarına birçok alanda yatırımlarımıza sürat kesmeden devam ediyoruz.
2025 yılı bütçemizde yatırımlara ayırdığımız kaynağı 1 trilyon 569 milyar liraya yükseltiyoruz. Bu fiyat 2025 yılı bütçemizin yüzde 10,7’sine denk gelmektedir.
AK Parti Hükümetleri devrinde çalışanlarımızın ve emeklilerimizin aylık ve fiyatlarında enflasyonun çok üzerinde gerçek artışlar yaptık.
2023 yılı Ocak ayından geçerli olmak üzere, tüm kamu görevlilerimizin ek göstergelerini artırdık, öğretmen, hemşire, polis, din görevlisi, şube müdürü, avukat gibi birçok kamu görevlimizi 3600 ek göstergeden yararlanır hale getirdik.
2023 yılında yapılan yasal düzenlemeyle birlikte 2023 yılı Temmuz ayından itibaren memur ve başka kamu görevlilerine net 8.077 TL meblağında ek ödeme yapılmaya başlandı. Halihazırda bu meblağ net 14.383 TL olarak ödenmektedir. Kamu vazifelilerinin mali hakları 2024 yılında kümülatif olarak yüzde 78 oranında artırılmıştır.
Bunun yanında 2024-2025 yılları için uygulanacak olan Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile hizmet kollarına ait toplu mukavelelerde öğretmen, akademik işçi, mühendis, mimar, teknik personel, sıhhat işçisi üzere birçok kamu görevlisinin hâlihazırda yararlanmakta oldukları ek ödeme, artırım ve tazminat, ek ödeme, nöbet fiyatı, fazla mesai ödemesi üzere birçok mali ve toplumsal haklarında değerli iyileştirmeler yapılmıştır.
En düşük emekli aylıklarında da düzgünleştirme yapılmış ve 7.500 TL olan en düşük emekli aylığı 2024 yılı Ocak ayından geçerli olmak üzere 10.000 TL’ye,
Temmuz ayından itibaren geçerli olmak üzere ise 12.500 TL’ye yükseltilmiştir.
İnsan odaklı ve toplumsal adaleti gözeten bir anlayışla hazırladığımız 2025 yılı bütçemizi, önümüzdeki süreçte Gazi Meclisimizin takdirlerine sunacağız.
22 Ekim’de TBMM Plan ve Bütçe Kuruluna sunum ile maraton başlayacaktır.
2025 yılı bütçemiz ile eğitimden sıhhate, güçten tarıma ve endüstriye her alanda büyüyen, güçlenen, kalkınan, prestiji artan ve refahı yükselen Türkiye için tarihi yürüyüşümüze devam edeceğiz.
Türkiye Yüzyılı vizyonuyla, en üst seviyede insani gelişmişliği yakalamış, ekonomik olarak güçlü ve refah düzeyi yüksek bir ülke olma amacıyla, milletimizin ömür kalitesini artırmak için durmaksızın çalışmayı sürdüreceğiz.
2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifinin bir kere daha ülkemize ve milletimize güzel olmasını diliyorum.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a güçlü liderliği, kararlılığı ve gösterdiği vizyon için şükranlarımı sunuyorum.
Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı başta olmak üzere bütçe teklifinin oluşturulmasına katkıda bulunan tüm kamu kurum ve kuruluşlarımıza gönülden teşekkür ediyor, hepinizi bir sefer daha sevgi ve hürmetle selamlıyorum.”
