Geçmişe bak bugünü anla
Müjde Işıl – Bu sene Oscar yarışında katliamları yalnızca Museviler açısından görüp İsrail’in yıllardır Filistin’de uyguladığı soykırıma gözünü kapatan, sadece Musevilerin acısını görünür kılmakta ısrar eden iki üretim öne çıktı: “The Brutalist” En Âlâ Sinema, Direktör (Brady Corbet) ve Erkek Oyuncu (Adrien Brody) kategorilerinin favorilerinden. “A Real Pain/Gerçek Acı” ise En Yeterli Yardımcı Erkek Oyuncu Oscarı’nı Kieran Culkin’e getireceği kesin. En Düzgün Özgün Senaryo kısmında da talihi var.
Jesse Eisenberg’in yazıp yönettiği “Gerçek Acı”da zıt karakterdeki iki kuzeni izliyoruz. Benji ve David Kaplan, vefat etmiş büyükannelerinin Polonya’daki meskenine gitmek için özel bir cinse katılıyor. Tıpkı “The Brutalist” üzere sineması iki açıdan pahalandırmak gerekiyor. Sinema sanatı çerçevesinde baktığımızda yeterli yazılmış iki karakterin dünyasına ortak ediyor sinema bizi. Benji filtresiz yaşayan, herkesle anında samimi olabilen, dışa dönük biri. Kuzeni David ise denetimli, uzaklıklı, içe dönük. Aile köklerine indikçe ve cins boyunca, ikisindeki bu çok uçların, holokostun kuşaklar uzunluğu bıraktığı travmaların sonucu olduğunu anlıyoruz. İki kuzen bunu tezat reaksiyonlarla yaşıyor ve yansıtıyor. Bu travmaların kuşaktan kuşağa aktarıldığına öteki bir örnek de Benji’nin daima binaların çatılarına çıkma dürtüsü ile David’in çocuğunun gökdelenlerin yüksekliklerine duyduğu ilginin birbiriyle örtüşmesi ve evvelki kuşakların hayatta kalma eforunun bir yansıması olarak kendini göstermesi. Polonya kökenli Jesse Eisenberg’in otobiyografik özellikler taşıyan senaryosu, holokostun soykırımdan birkaç kuşak sonraki Amerikan Musevileri üzerindeki tesirini anlatmakta, sinema çerçevesinde pek başarılı.
Peki ya vicdan ve eşitlik açısından? Maalesef hayır. Günümüzde geçen sinemada İsrail’in şiddetine dair tek bir yüzleşme yok. Bir radyo haberi, bir diyalog bile yok. Diğer katliama değiniyor aslında. Eloge (insan hakları savunucusu Éloge C. Butera’dan esinlenmiş) karakteri üzerinden bize Ruanda katliamını hatırlatıyor fakat bu karakter, Yahudiliğe geçtiği için senaryoda var.
Oyunculuklar için ortalama üzeri denebilir. Jesse Eisenberg yönetip oynamakta hiç zorlanmamış. Kieran Culkin, ‘dolaylı’ holokost mağduru rolüyle ‘asıl’ holokost mağdurunu canlandıran Adrien Brody ile birlikte Oscar merasiminde uyumlu bir ikili oluşturacak anlaşılan.
Derinlerde kaos
“Last Breath/Son Bir Nefes” Alex Parkinson’ın Richard da Costa ile birlikte yönettiği 2019 tarihli belgeselinin kurmaca uzun metraj versiyonu. En büyük kozu, başrolde Woody Harrelson’ın yer alması. Sinema, Kuzey Denizi’nin karanlık sularında rutin bir dalış operasyonu sırasında tecrübeli bir dalgıcın, yüzlerce metre derinde mahsur kalmasını ve hudutlu oksijenle hayatta kalma uğraşını anlatıyor.
