Yeni uygulama ortaya çıkardı! 129 TL’lik eseri 265 liraya satmışlar!

Milliyet.com.tr/ÖZEL Tüketiciler “marketfiyati.org.tr” internet sitesi üzerinden fiyat karşılaştırmalarını yaparken, birtakım eserlerde fahiş fiyat farklılıkları da ortaya çıktı. Örneğin bir paklık materyalinin satış fiyatının bir markette 129 TL iken, bir başkasında 265.95 TL olduğu gözlendi. Birebir markalı eserlerin marketten markete fiyat farkının bu derece olması toplumsal medyada tartışma konusu oldu.

Peki “marketfiyati.org.tr” web adresindeki eser ile market rafındaki eserin fiyatında farklılık olursa, bu durumda vatandaş ne yapabilir? Fiyat farkını iade alabilir mi? Tüketiciler birebir eserin farklı marketlerde 2 katı fiyat farkıyla satılmasına karşı ne yapmalı? Yeni uygulama market fiyatlarını nasıl tesirler?

Konuyla ilgili tüm merak edilenleri TÜKONFED Başkanı Aydın Ağaoğlu ve (TÜKONFED) Lider Vekili Avukat İbrahim Güllü, milliyet.com.tr’ye kıymetlendirdi.

TÜKETİCİ NEREYE ŞİKAYET EDEBİLİR?

TÜKONFED Başkanı Aydın Ağaoğlu’nun açıklamaları şu formda: “Yeni uygulama ile artık tüketiciler fiyatları mukayese edebilecekler. Fiyatlar çok farklı ise bunu internet üzerinden Ticaret Bakanlığı’nın bünyesindeki Haksız Fiyat Kıymetlendirme Kurulu’na şikayet edebilirler.

Fiyatların birbirinin tıpatıp birebiri olması rekabet kanuna da terslik oluşturur. Fiyatların birebir olması halinde Rekabet Kurulu’na da şikayet edilebilir. İncelemede ortak fiyat belirlendiği kanaatine varılırsa önemli idari para cezaları uygulanabilir. Bunun örneğini evvelden gördük. 5 zincir markete 2.7 milyar TL ceza uygulanmıştı.

PARA İADESİ TALEP EDİLEBİLİR Mİ?

Fiyat etiketlerinde fiyat değişiklik tarihinin yazılması yasal zorunluluktur. Tüketiciler bu konuya dikkat etmelidirler. Kasa fiyatı ile sitede gördükleri ilan edilen fiyat ortasında fark olması durumunda ise hem Ticaret Bakanlığı’na şikayette bulunup hem de o farkın iadesini talep etme hakları vardır.

‘TÜKETİCİ LEHİNE OLAN FİYAT UYGULANIR’

Oluşturulan bu siteye fiyatların anlık girilmesi ve etiket fiyatıyla uyumlu olması yasal zorunluluktur. ‘Biz fiyatı az evvel değiştirdik, siteye girmedik’ üzere bir durum olamaz. Market fiyatı sitesinde değiştiyse etiketi de değiştirecek. Değiştirmediği taktirde tüketici lehine olan fiyat uygulanacaktır.”

‘FİYATLAR ORTASINDA 3 KAT FARK VARDI… HEDEF FAHİŞ FİYATIN ÖNÜNE GEÇMEK’

Konuyla ilgili Avukat İbrahim Güllü’nün açıklamaları şu halde: “marketfiyati.org.tr web sayfasının kurulmasının akabinde bunun taşınabilir uygulamasının da yakında hizmete gireceğini düşünüyoruz. Uygulamanın ortaya çıkmasının temel sebebi marketlerde farklı fiyatlar ve fahiş fiyatların uygulanıyor olmasıdır. Geçmiş örneklere bakarsak bir diş macununun bir markette 70-80 TL bandındayken, başkasında 130-140 TL, bir diğerinde da 210-220 TL düzeyinde olduğunu gördük. Fiyatlar ortasında 3 katı farklar vardı. İşte bu sistemin kurulma hedefi da buydu. Piyasada kimler fahiş fiyatla uygulama yapıyorsa bunların önüne geçilmesi için oluşturuldu.

ZİNCİR MARKETLERE FİYAT BİLDİRME ZORUNLULUĞU

Fahiş fiyatlarla uğraş eden Ticaret Bakanlığımız 7 Aralık 2022 tarihinde Perakende Ticarette Uygulanacak Unsur ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte değişiklik yaptı. ‘Veri aktarımı’ ismiyle bir unsur konuldu. Bu unsura nazaran 200’ün üzerinde şubesi olan zincir marketlerin Bakanlığın hazırlayacağı sisteme eser fiyatlarını girme zaruriliği getirildi. Biz o yönetmeliğe istinaden bu uygulamanın hazırlandığını düşünüyoruz.

‘HALKIMIZ HANGİ ESERİN KAÇA SATILDIĞINI BİLECEK’

Son derece hoş, yerinde bir uygulama fahiş fiyatla çaba açısından tesirli olacaktır. Şuurlu halkımız hangi eserin nerde, kaça satıldığını bilmiş olacaktır.

‘TÜKETİCİDEKİ FİYAT ALGISI YOK EDİLMİŞTİ’

Son 3-4 yıldır etiket fiyatlarının değişmesinden kaynaklı olarak tüketicideki fiyat algısı yok edildi. Artık hangi eserin ne fiyatla olduğunu bilemiyoruz. O denli bir hale geldik ki markete gidip fiyatını düşünmeden alışveriş yapmak zorunda kalıyorduk. Fiyatlar daima değiştirilince tüketicide şu algı oluştu: ‘Nasıl olsa fiyatlar daima artıyor.’ Münasebetiyle aslında bir fahiş fiyat uygulaması, fırsatçılık vardı.

Bu uygulamayla birlikte şuurlu tüketici de hangi eserlerde fiyat artışlarının yaşandığını, fiyatları kimin şişirdiğini görme imkanına sahip olacak. Sayın Cumhurbaşkanı fahiş fiyat uygulayanların boykot edilmesini istemişti. Şuurlu tüketici uygun fiyatlı marketleri tercih ettiğinde fahiş fiyat uygulayan marketleri tercih etmediği vakit Cumhurbaşkanının daveti karşılık bulmuş olacak.

ÜRÜNÜN FİYATI DEĞİŞİNCE SİSTEME ÇABUCAK YANSIYOR MU?

Denetimin Bakanlık tarafından yapılması lazım. Her eser fiyatının değişikliğinin anında sisteme bildirme zaruriliği getirilmesi lazım.

‘NOKTA ATIŞIYLA FAHİŞ FİYAT TESPİT EDİLECEK’

Bakanlık zati burada bu eserleri görecek, birinde 129 lira, başkasında ise 265 TL’den satış yapan A marketini çağıracak, ‘Senin fiyatın niçin farklı?’ bunu soracak. Bakanlık nokta atışı fahiş fiyat uygulayanı tespit etme imkanına sahiptir. ‘265 TL’ye neden satıyorsun, alış fiyatlarını getir bakalım’ diyecek.

‘WHATSAPP İHBAR ÇİZGİSİ DA DEVREYE SOKULMALI’

Aslında ‘marketfiyati.org.tr’ web sayfası üzerinden bir Whatsapp yoluyla şikayet ihbar uygulamasının da devreye sokulması lazım. Burada uygulamayı kolaylaştırmak lazım. Direkt bildiri formülünün geliştirilmesi gerekiyor.

VATANDAŞ SİTEDE FAHİŞ FİYATI GÖRDÜĞÜ AN NE YAPMALI?

Şu an için fahiş fiyat gördüklerinde vatandaşlar, Ticaret Bakanlığı’nın Haksız Kıymetlendirme Kurulu’na ihbarda bulunulabilir. İlgili fotoğrafları paylaşabilir.

YENİ UYGULAMAYLA MARKET FİYATLARI DÜŞER Mİ?

Tabi ki uygulama fiyatların düşüşüne neden olabilir. Hiçbir market ‘fahiş fiyat uygulayan’ damgasını yemek istemez. Şuurlu tüketiciler uygun olan marketleri tercih edecekleri için o firmanın satışları, cirosu artacaktır. Öbür fiyatları yüksek tutan firmaların ise satış sayıları düşecektir. Bu da onlara fiyatları düşürmesi için zorlayıcı etken olacaktır.

SİSTEM NE VAKİT YAYGINLAŞIR?

Verilerin öbür karşılaştırma siteleri ile paylaşılacağı tarafında bir açıklama yapılmıştı. Uygulama da gerçekleşirse yani datalar öbür karşılaştırma siteleriyle paylaşılırsa piyasadaki sitelerde daha geniş bir kitle fiyatlara ulaşabilecektir. Bu da etkiyi artıracaktır.”