‘Aile toplumun büyük çoğunluğu için cehennemden farksız’

Ümran Avcı  – Melisa Kesmez yeni yılı “Çiçeklenmeler”le karşıladı. Bütün hayatını ‘birilerinin yanında durarak’ geçiren Türkan’ın öyküsünü anlatıyor kitap. “Çiçeklenmeler”, ana kahraman Türkan’ın birinci ve tek aşkı olan kocası Orhan’ın vefatı sonrası yaşadığı derin acı ile başlıyor. Öykü ilerledikçe Orhan’ın ikinci evliliğini Türkan ile yaptığını, birinci eşine çok âşık olduğunu fakat terk edildiğini öğreniyoruz. Türkan’ın hatırlayışları üzerinden de ikilinin birebir çatı altında birbirlerinden uzak iki güzel arkadaş üzere yaşadıklarına şahit oluyoruz. Eşinin vefatı sonrası acıdan meskenine sığamayan Türkan, Orhan’ın kendi elleriyle yaptığı karavana yerleşiyor birinci olarak. Boşalttığı konutu gözyaşları eşliğinde bir hoş boyuyor, akabinde karavanı ile yollara düşüyor. Bu yol kendini bulduğu bir seyahat oluyor Türkan için.

■ “Nohut Oda” ile Sait Faik Ödülü’nü kazandığınızda “Sesim bir yerlere ulaşıyor, ne memnun bana!” demiştiniz. “Çiçeklenmeler”de hemcinslerinize, “Kendinizi keşfedin, farkınıza varın” diyen sesiniz geliyor.

O bahsettiğiniz sesleniş, o fısıltı benim niyet ettiğim bir şey değildi ancak evet, yazdıklarımın benden habersiz uçup gidip birine ulaşması, benim olmadığım odalarda birilerine ses etmesi çok memnun ediyor beni. Odadan odaya köprüler kuruyoruz bu yolla. Lakin zaten oluyor bu. Bir kıssayı anlatırken başta okura bir kelam söyleme tasası taşımıyorum. Yalnızca anlatmak istediğim kıssanın peşini kovalıyorum. Bu öyküyü yazarken de aklımda yalnızca Türkan vardı. Ömrünü yarılamış, bir sürü şeyi ıskalamış, sakin bir ömrün içinde sıkışıp kalmış bir bayanı anlatmak istedim. 

■ Türkan’ın “Bütün ömrü durarak yaşamıştım. Bütün ömrümü birilerinin yanında durarak geçirmiştim” diyen iç sesi çok bayanın hissine tercüman aslında. Sevginin, karşılık bulmanın düzgünleştirici gücü üzerine konuşalım isterim.

Evet, Türkan layıkıyla sevilmemiş bir bayan. Ve pek çoğumuz için onun öyküsünde kendini bulmak, onunla özdeşlik kurmak çok kolay. Bizden biri zira. Güzel tanıyoruz onu. Ancak bence Türkan’ın kaygısı, sevgisine karşılık bulamamak değil. Biri tarafından sevilmek değil ilacı. Sevmenin öteki bir çeşidini keşfediyor. Romantik aşkın üzerine çıkan bir şey bu. Kendi olduğu, kendinden razı olduğu, kendiyle kâfi olduğu, tek başına Türkan olmanın noksan, tamamlanması gereken bir şey olmadığı bir yere varıyor. 

■ ‘Mış’ üzere süren evliliklere de bir neşter vurmuşsunuz. Sevgili olmaktan çok tıpkı konutta iki yakın arkadaş üzere yaşayan Türkan ile Orhan’ın öyküsü birçok evlilik özelinde malumun ifşası güya bu anlamda…

Evlilik o kadar abartılan bir kurum ki! Hayatın zorlukları karşısında durmak için beşere bir ‘yan yanalık’ gerekiyor, bunu kabul ediyorum. Bir ekonomik kontrat, bir dayanışma biçimi, makus günde birbirine bakma vaadi, yalnızlık korkusuna karşı bir tahlil, bayanı ve çocuğu koruyan bir sigorta. Bunların hepsini anlıyorum. Ancak bu mukavelenin içinde her şartta aşk var mı, karşılıklı sevgi var mı, insanın otantik varlığını koruyan, destekleyen bir ortam var mı, buralardan emin değilim. Aile dediğimiz şey toplumun büyük çoğunluğu için cehennemden farksız. Bir mesken dolusu mutsuz, tatminsiz insan yan yana yaşamaya çalışıyor. Şiddetin her türlüsü kol geziyor. O deliliğin içinde bir de çocuk yapılıyor. Bana sorarsanız arkadaşlık çok daha değerli bir dayanışma biçimi günümüzde. 

“Bir selam vermek istedim İrfan’a”

■ Peyk kümesinin hayatını kaybeden bedelli solisti İrfan Alış’ın “Aşk ki” müziğinin kelamlarını alıntılayarak bir anma ile başlamışsınız girişte…

İrfan Alış’ın gidişi benim hayatıma bir bomba üzere düştü. Hiç tanışmadım kendisiyle. Lakin İrfan o denli biri ki bence onunla tanışmanıza da gerek yok o şahane kalbine şahit olmak için. Peyk birinci albümden beri hayatımda büyük yer tutan bir müzik kümesi. Nitekim bu kolay bir hayranlık değil. Hayatımda bir sürü şey olurken artta daima Peyk çaldı. Bu gidiş çok imkânsız bir şeyin olması üzereydi benim için. “Çiçeklenmeler”in çıkışına denk geldi bu gidiş, ben de bir selam vermek istedim İrfan’a. Tahminen bir yerlerden görür, tatlı tatlı güler diye.