10 yıldır saçlarını yolup köklerini yiyor! ‘Siyah noktayı çıkartmışım üzere rahatlatıcı bir his’
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Rüya Aygen (23), Boğaziçi Üniversitesi Türk Lisanı ve Edebiyatı öğrencisi. Şiir ve yazı yazmayı seven Düş, 2 kedisi ve ailesiyle birlikte yaşıyor. Etrafımda takdir edilen ve sevilen biri olan Düş, başarılı ve örnek gösterilen bir çocukluk geçirdi. “O örnek gösterilen ‘komşu çocuğuydum” diyen Rüya’nın hayatı 13 yaşında büsbütün değişti. Hayal, 10 yıldır saçını yoluyor ve köklerini yiyor. Bunun için nizamlı terapi ile ilaç tedavisi görürken sabah-akşam 10 adet antidepresan ve epilepsi ilaçları içiyor.
“Terapi sağ olsun yolmayı bıraktığım uzun periyodik devirler oluyor fakat çok gerilimli periyotlarla baş etmekte hâlâ zorlanıyorum” diyen Hayal, “Tedavi sürecimden bunaldığım bir periyotta bir anda toplumsal medyaya girmek aklıma geldi. Ben yalnız değilim ki; tedavi süreçlerini, zorluklarını toplumsal medyada paylaşan yabancı trikotillomani hastaları var. Ben de Türkiye’deki bireylerle bağlantı kurabilirim ve bu bana uygun gelebilir diye düşünmüştüm. Çok fazla trikotillomanisi (saç yolma hastalığı) olan bireyle tanıştım, çok fazla bildiri geliyor. Bir telegram kümesi bile kurduk lakin artık o kadar ağırım ki iletilere yetişemiyorum” ifadelerini kullandı.
‘EVDE UYURKEN BİLE ŞAPKA TAKIYORDUM’
Rüya, 13 yaşında saçını yolmaya başladı fakat bu devirde gittiği hiçbir doktor bunun bir hastalık olduğundan bahsetmedi. Yalnızca elinin buna bir halde alıştığını, saç yolmanın tırnak yemek üzere bir şey olduğunu söylüyorlardı. Hayal,“Ki tırnaklarımı da yiyordum ve buna babamdan görerek başlamıştım. 9. sınıftayken sihirli bir formda internette karşıma ‘Trikotillomani hastası mısınız? Saçınızı mı yoluyorsunuz?’ biçiminde bir başlık çıktı ve şok olmuştum, dünyada yapayalnız olmadığımı, meczup olmadığımı anlamıştım. Koşup anneme de bunu anlattığımı hatırlıyorum” diyerek yaşadığı sürece şöyle aktardı:
“Eskiden saçımdaki boşlukları saklamak için halden hale giriyordum. Yazın havuzun içinde bile bandana, kışın konutta yahut uyurken bile şapka takıyordum. Rengarenk şapkalar takıyordum ve şapkayla birebir renk ruj sürüyordum, böylece bunu benim usulüm sanmaya başlamışlardı. Arkadaşlarıma her sorduklarında daima palavra söylüyordum saçım dökülüyor, işte erkek tipi dökülme falan diye. Toplumsal ortamlara çıkmaktan çoklukla utanıyordum. Artık umurumda değil. İstediğim üzere dışarı çıkıyorum ve arkadaşlarıma doğruyu söylüyorum. Yarı olmayan saçlarımla özgürce dolaşıyorum, bunun da tedavi sürecime yararlı olduğunu düşünüyorum. Zira evvelce nasıl olsa saçım görünmüyor, saklıyorum diye daha rahat yoluyordum.”
Rüya Aygen, 13 yaşından beri saç yolma hastalığıyla gayret ediyor.
‘BİLEĞİME LASTİK GEÇİRDİM, BAŞIMA KÜRDAN BATIRDIM’
Bu durumla başa çıkmak için hangi prosedürleri yahut dayanakları denediğini sorduğumuz Hayal, “Bileğime lastik geçirip onu çekmek, başıma kürdan batırmak, gerilim topu ve slime ile oynamak, parmak kollayıcı takmak, sakız çiğnemek, saçıma yağ sürmek, uzun tırnaklar takmak, peçete yırtmak, nefes antrenmanları üzere usuller denedim fakat çok işe yaramadı. Tek işe yaradığını gördüğüm durum nizamlı psikoterapi ve ilaç tedavisi oldu” bilgisini paylaştı.
Anlaştığı terapisti bulmakta zorlandığını lisana getiren Hayal, “Psikiyatri, psikolog, psikoterapist gezdim durdum. Hakikat kişiyi bulmak talih işi üzere geliyor. Fakat terapime çok kıymet veriyorum. Her ay 1 defa gidiyorum ve daima kendi psikolojim üzerine çalışıyorum. ‘İşlevsel Olmayan Niyetlerin Günlük Kaydı’ isimli bir defterim var, burada psikiyatristimin öğrettiği biçimde not alıyorum. Mesela gerilimli olduğum bir anda çabucak not almaya başlıyorum ve neden gerilimli olduğum, niyetlerimin gerçekçi olup olmadığı, tahlilin ne olduğu konusunda düşünerek bunları yazıya döküyorum. Ayrıyeten daima psikoloji ve kendine yardım kitapları okuyorum. Bazen de şahsî gelişim, motivasyon kitaplarına bakıyorum” diye konuştu.
‘ARTIK TÜM TÜRKİYE’YLE SAÇIMI YOLDUĞUMU PAYLAŞIYORUM’
Kendisini en çok gerilimin etkilediğini söyleyen Düş, “Çok yüksek standartları olan bir şahısım, daima en düzgünü olmak istiyorum. Özellikle ders çalışırken ve uyumadan evvel saçımı yoluyorum. Her şeyi erteleme alışkanlığım var. O yüzden çoklukla imtihanlara son gün çalışıyorum. Bu da beni daha çok geriyor. Bazen hislerimi o kadar ağır yaşıyorum ki saçımı yolduğumu fark etmiyorum bile. Yerde bir sürü saç teli görünce bir anda şok oluyorum. Uyumadan evvel hani derin kanılara dalarız ya işte o vakit yolmayı denetim etmek imkansız hale gelebiliyor. Bu yüzden psikiyatristim uyku ilacı verdi ve artık çok rahat uyuduğum için yolmamak daha kolay” yorumunda bulundu.
Çevresindeki birçok kişinin uzun mühlet saçını yolduğunu bilmediğini lisana getiren Hayal, “Ben de saçım dökülüyor dediğim için bir şey diyemediler. Doğal ki annem ve babam her vakit biliyordu. Saçımı yolmayı kendi kendime bırakabileceğimi söylüyorlardı zira ben o kadar başarılıydım ki bunu da yapardım. Bazen de benim üzüleceğimi düşünmeden espiri yapıyorlardı” diyerek şu tabirleri kullandı:
“Mesela saçımın horoz ibiğine benzediğini ya da bana bir hayvan almayı ve onu yolmamı söylüyorlardı. Onlara nazaran bunlar kelamda beni güldürmek için şakalardı olağan. Artık tüm Türkiye ile saçımı yolduğumu paylaşıyorum. Arkadaşlarım reaksiyon verir mi diye düşünmüyorum, zati yakınlarım paylaştığımda bana anlayış göstermeyeceklerse hayatımda olmasalar daha yeterli. Lakin Instagram’dan çok tuhaf bildiriler geliyor, kimileri mecnun olduğumu söylüyorlar ve uzmanmış üzere tavsiyelerde bulunuyorlar.”
‘GEÇMİŞE GİDEREK ACILARIMI TEDAVİ ETMEYE ÇALIŞIYORUZ’
Rüya, 3 yıldır tertipli olarak profesyonel yardım alıyor. İlaç kullanıyor ve psikoterapi görüyor. Psikiyatristiyle birinci başlarda bilişsel davranışçı terapi üzerine çalıştıklarını lisana getiren Düş, “Saç yolarken fikirlerimin ne olduğunu ve onları nasıl yöneteceğimi öğrendim. Artık de şema terapi ile geçmişime iniyoruz. 16 yaşımdayken bir erkek tarafından tacize uğramıştım ve bu durum uzun müddet erkeklerden korkmaya itti beni, mesela metrobüste yanıma bir erkek oturduğunda endişelenebiliyorum. Bu durum bazen dışarı çıkmamı da engelliyor, konuta kendimi hapsettiğimde ise daha çok saç yoluyorum. O yüzden geçmişe giderek acılarımı tedavi etmeye çalışıyoruz” sözlerine yer verdi.
“Kendi kendime baş etme yöntemlerimin biri hariç hepsi o anlık yahut kısa müddetliğine yararlı olabiliyor fakat katiyetle tedavi üzere değil” diyen Düş, “Özellikle başıma kürdan batırmayı deniyorum zira elimi oyalamış ve saç koparmanın yarattığı hissiyatın birebirini yaratmış oluyor. Ben saç köklerinden haz etmiyorum, saç koparmak birebir siyah noktayı çıkartmışım üzere bir hissiyat yaratıyor. Trikotillomanisi olan herkes benim üzere düşünmüyor olabilir. Saçını, kaşını, kirpiklerini, sakallarını yolmak için çok farklı nedenleri olanlar duydum. Fakat bunlar genelde benimkiler üzere tuhaf ve sıhhatsiz fikirler olabiliyor” bilgisini paylaştı.
‘SAÇ YOLMAK BENİM İÇİN ANLIK BİR ZEVK’
Denediği öteki bir yolun de parmak kollayıcı kullanmak olduğuna değinen Hayal, “Aslında genelde bunu kalemden ötürü parmakları acıyanlar kullanıyor. Saçlarımı tek tek kopardığım için parmak gözetici saç telini tutmamı engelliyor ve saçımı tutamayınca beynim bir anda yanılgı veriyor, elimin başımda olduğunu fark ediyorum. Çok değişik gelebilir lakin elimin saçıma gittiğini anlamak çok güç olabiliyor, o kadar süratli ve otomatikleşmiş bir süreç ki. Uzun müddet denediğim bir öteki prosedür uzun tırnaklar kullanmaktı. Hayal ettiğiniz üzere değil, hakikaten çok uzun tırnaklar taktım yahut yaptırdım. Biçimimin bir parçasıymış üzere numara yapıyordum lakin asıl maksadım değişikti. Birinci başlarda onlarla yolmak imkansız üzereydi ancak vakitle elim alıştı ve yolmaya tekrar başladım” dedi.
“Etkili olan tek usule gelelim. Açıkçası bunu terapi sayesinde yapmayı keşfettim. Elim saçıma her gittiğinde kendimi şunu söylüyorum: ‘Rüya şu an elin saçında ve saçını yolmak üzeresin lakin bunu yapmak istemiyorsun, saç yolmak seni üzüyor ve uzun vadede çok ziyan veriyor.’ Bunu her seferinde söylemek nitekim çok güç lakin vakitle alışıyorsun ve hakikaten saçımı yolmamı azalttı. Saç yolmak benim için anlık bir zevk ve ben anlık zevkler için uzun vadeli zevklerden çok çabuk vazgeçiyorum. Saçımı yolduğumda uzun vadede saçım çok makus görünecek lakin yolarken bunu hatırlamıyorsunuz. Ben de kendime bu formda hatırlatarak bunu öğrenmeye çalışıyorum.” – Hayal Aygen
‘DEPRESYONA VE ALKOLİZME SÜRÜKLENDİM’
Trikotillomani yaşayan öbür bireylere psikiyatri ve psikoloğa gitmelerini tavsiye eden Düş, “Instagram hesabımda da anlatmaya çalıştığım tek şey bu aslında. İnternette insanların kaygılarından faydalanarak para kazanmaya çalışan bir sürü üç kağıtçı var. Trikotillomani de insanların umutlarını kurutan, tahlil olmadığına inandıran bir hastalık. Tahlili işin uzmanları dışında kimsede aramamak lazım. Evet, bana ‘Psikoloğa gittim, işe yaramadı’ diyenler de oluyor. Bu aslında bir kez gitmekle çözülecek bir şey değil. Nizamlı, bazen yıllarca gidilmesi gerekebiliyor” sözlerine yer verdi.
“Son vakitlerde trikotillomani hakkında internette uzmanlar çok fazla paylaşım yapıyor” diyen Düş, “Ancak bu kâfi değil üzere. Yalnızca trikotillomani üzerine düşünerek hiçbir şey başarabileceğimizi düşünmüyorum. Bence bu toplumun ona ruh sıhhati konusunda takviye olacak bir vakfa muhtaçlığı var. Ruh sıhhati konusunda insanları bilinçlendirmeli ve fiyatsız takviye sağlayabilmeli” diyerek kelamlarını şöyle noktaladı:
“Trikotillomani bir sürü ruhsal hastalığa neden olabildiği üzere birtakım ruhsal hastalıklar da trikotillomaniye neden olabiliyor. Trikotillomani beni depresyona ve alkolizme sürükledi. Sağ olsun, okulu bile dondurmak zorunda kaldığım müthiş bir süreç geçirdim. Kimse benim yaşadığım acıları yaşamasın istiyorum. İşte bu yüzden bu türlü bir vakıf kurulması gerektiğini düşünüyorum ve bunu da ben yapmak istiyorum.”
