Sanayi ve ticarete ait düzenlemeleri de içeren kanun teklifi TBMM’de komitede kabul edildi
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile İlgili Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanun ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Olağan Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Kurulu’nda kabul edildi. Teklifle Anayasa Mahkemesinin iptal kararları doğrultusunda düzenlemeler yapılıyor ve kimi kanunlarda değişikliğe gidiliyor.
Ticarette Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişikliğe nazaran, Resmi Gazete’de yayımlanan hizmet, muayene, bakım, takip ve denetim faaliyetlerine ait düzenleyici süreçlere yahut eser dışı zarurî standartlara muhalif hareket eden gerçek yahut hukuksal şahıslara, 12 bin 20 liradan 482 bin 204 liraya kadar idari para cezası uygulanacak. Bu düzenleme, 14 Mart 2025’te yürürlüğe girecek.
TÜBİTAK’ın, öğrencilere ve araştırmacılara yönelik takviyelerinin sürdürülmesi için düzenlemeye gidiliyor. Buna nazaran TÜBİTAK, tahsil ve tahsil sonrasında üstün başarısıyla kendini gösteren gençleri izleyerek onların yetişme ve gelişmelerine yardım etmek emeliyle Yüksek Tahsil Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine Ait Kanun kararlarına tabi olmaksızın burslar verecek.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile İlgili Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanun’da yapılan değişikliğe göre; Yönetim Kurulu, TÜBİTAK ile öbür kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve hükmî bireyler ortasında çıkan ihtilafların türel mutabakat yahut mukavele değişikliğiyle neticelendirilmesinde karar vermeye devam edecek lakin Kanun’da yer alan tutarlar değişecek. Yönetim Kurulu, fiyatı 250 bin liraya kadar olmak üzere, maddi yahut hukuksal nedenlerle kovuşturulmasında, yüksek mahkeme ve mercilerde incelenmesini istemekte fayda bulunmayan açılacak yahut açılmış olan dava, icra ve gibisi takiplerden vazgeçmeye, bir hakkın tanınmasına, menfaatin terkinine, uygun ödemeye karar vermeye yetkili olacak. Bu fiyat, her yıl tekrar değerleme oranında ve takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacak.
TÜBİTAK’a yapılacak her türlü yardım, bağış ve vasiyet, kurum dışına verilecek hizmetler karşılığında alınacak olan paralardan kurumun gelirlerine eklenen kısım, yayım gelirleri ve öbür faaliyet gelirleri, gelir ve kurumlar vergileri ile bu vergiler yerine geçecek başka vergilerden; kurumun her türlü tesis, bina ve yeri, bina ve arazi vergilerinden muaf olacak.
Kanun’daki “Bilim Kurulu” ibaresi “Yönetim Kurulu” halinde değiştiriliyor. Buna nazaran, proje teşvik ikramiyesi ödemeleri, bir kişinin tıpkı anda birden fazla projede yürütücü olarak misyonlu olması durumunda en fazla 2, araştırmacı ve öteki işçi olması durumunda ise en fazla 4 proje için yapılacak ve buna ait temel ve usuller Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek.
Diğer kanunlardaki düzenleme ve kısıtlamalara tabi olunmaksızın, toplu iş mukavelesi kapsamında bulunanlar dışındaki TÜBİTAK işçisine ödenecek aylık net fiyat, toplu iş mukavelesi kapsamındaki işçiye ödenen ve Yönetim Kurulu tarafından referans olarak belirlenen vazifeye karşılık gelen konuma yapılan ödemelerin 2 katını, kurumda görevlendirilen şahıslara yapılacak aylık net ödeme ise toplu iş kontratı kapsamındaki çalışana ödenen ve Yönetim Kurulu tarafından referans olarak belirlenen misyona karşılık gelen konuma yapılan ödemeleri geçmemek üzere Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek.
TÜBİTAK’ta görevlendirilecek hakem, izleyici, panelist, konsey ve komite üyeleri ile gibisi şahıslara yapılacak net ödeme meblağları, belirlenen hudutlar dahilinde ve 631 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin ilgili unsuru hariç olmak üzere, öteki kanunlardaki düzenleme ve kısıtlamalara tabi olmaksızın İdare Kurulunca belirlenecek ve direkt ilgililerine ödenecek. Yönetim Kurulu, bu karar uyarınca yapılacak ödemelere ait tarz ve asılları belirlemeye, fiyatın bir kısmını performansa bağlamaya yetkili olacak.
Bu düzenlemeler, 5 Haziran 2025’te yürürlüğe girecek.
Ölçüler ve Ayar Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, Kanun’un “İdari cezalar” başlığı altındaki fiiller haricinde, ölçü ve ölçü aletlerinin muayene, tamir ve ayar süreçlerine ait olarak Kanun’a dayanılarak çıkarılan düzenleyici süreçlere muhalif hareket edenlere, 5 bin liradan 50 bin liraya kadar idari para cezası verilecek. Bu karar, yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
– KOSGEB’e ait hükümler
Teklifle, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı (KOSGEB) Teşvik ve Muafiyetleri Kanunu’nda, Başkanlığın bütçe gelirlerinde değişiklik yapılıyor. Buna nazaran Başkanlık bütçesinin gelirleri, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekler, Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkında ilgili mevzuata tabi teşekkül, kurum ve bağlı iştiraklerin yıllık ve kurumlar vergisi matrahına temel karlarının binde 1’i nispetinde ödeyecekleri aidatlar, sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ilişkin bankaların kurumlar vergisine matrah olan yıllık karlarının yüzde 2’si nispetinde ödeyecekleri aidatlar, dış kaynaklardan sağlanan krediler, Başkanlığa yapılacak bağış ve yardımlar ile Başkanlığın sahip olduğu mal ve haklardan kaynaklanan sair gelirler ve faaliyet gelirleri olarak karar altına alınıyor.
Başkanlığın gelirleri ortasında yer alan Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonunun yıllık safi gelirinin yüzde 2’si nispetinde ödeyeceği aidat ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin yıllık safi gelirinin yüzde 2’si nispetinde ödeyeceği aidatı, Cumhurbaşkanı 2 katına kadar artırabilecek. Bu düzenleme, 4 Haziran 2025’te yürürlüğe girecek.
Başkanlık, işletmelere ve girişimcilere yönelik belirlenen dayanak siyasetlerinin tasarım süreçlerinde faydalanılmak ve sunulan hizmetlerin süratli, kaliteli, kolaylaştırılmış ve düşük maliyetli halde yerine getirilmesini sağlamak üzere kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve hukuksal bireylerden işletme ve girişimcilere ilişkin Başkanlığın misyon alanına giren mevzular kapsamındaki bilgi ve bilgileri ilgili mevzuatı çerçevesinde almaya ve tahlil etmeye, raporlamaya, gerçek ve hukukî şahıslarla paylaşmaya yetkili olacak. Bu karar, 9 Ağustos 2024’ten itibaren geçerli olmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
– Görüşmelerden
Komisyonda CHP milletvekilleri, teklifteki KOSGEB’e misyon alanına giren mevzular kapsamında girişimcilere ilişkin dataları tahlil etme yetkisi veren kararın, 9 Ağustos 2024’ten itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek olmasını eleştirdi.
KOSGEB Başkanı Ahmet Serdar İbrahimcioğlu, açık istek metni olsa da kişinin sıhhat verisini almadıklarını belirterek, “Neyi alıyoruz? SGK prim borcunu yatırdı mı, son 3 yılda ihracatını artırabildi mi, son 3 yıl içerisinde makine parkurunda bir gelişme var mı, bunları istiyoruz. Bilanço incelemesi yapıyoruz. Bu bilgileri, yeni bir takviye programı kurgulayabilmek için alıyoruz. Bunları da rastgele bir kurumla esasen paylaşmıyoruz.” açıklamasında bulundu.
İbrahimcioğlu, 2017’de altyapının oluşturulduğunu ve bu tarihten itibaren data sızıntısı yaşanmadığını bildirerek, Kurul üyesi milletvekillerine, Başkanlığın bilgi süreç altyapısına ait sunum yapabileceklerini söyledi.
Muhalefet milletvekilleri, Resmi Gazete’de yayımlanan hizmet, muayene, bakım, takip ve denetim faaliyetlerine ait düzenleyici süreçlere yahut eser dışı mecburî standartlara ters hareket eden gerçek yahut hukukî şahıslara, 12 bin 20 liradan 482 bin 204 liraya kadar idari para cezası uygulanmasına ait düzenlemeyi eleştirdi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Metroloji ve Sanayi Eserleri Güvenliği Genel Müdürü Mehmet Bozdemir, “Bu mevzuda cezayı veren kuruluş olarak bir algoritmamız var, modülümüz var. Risk Değerlendirme Kurulu bu çalışmayı yapıyor. Buna fiks bir halde; şuna şu, buna bu verilebilir noktasında yaklaşamayız.” diye konuştu.
Sayıştayın da bunu vaktinde eleştirdiğini anlatan Bozdemir, “Sayıştay bizim algoritmamızı, bu modülümüzü kabul etti. Bu türlü bir altyapıyı kurduk ve çok geniş kapsamlı bir alan.” dedi.
Komisyon Başkanı Mustafa Varank’ın, en düşük ceza ile en yüksek cezanın kime kesildiğine ait sorusunu Bakanlık yetkilileri yanıtladı.
Bir yetkili, 15 Ekim 2024’te alınan idari yaptırım kararı doğrultusunda, bir asansörün periyodik denetimine müsaade vermeyen apartman yöneticisine 9 bin lira para cezası kesildiğini anlattı. Öbür bir yetkili ise asansörün periyodik muayenelerini yapan kuruluşlara, bir eksik yahut yanlış uygulamada bulunması halinde 300 bin lira para cezası kesildiğini bildirdi.
Mustafa Varank, teklifte yer alan TÜBİTAK’ta görevlendirilecek hakem, izleyici, panelist, heyet ve komite üyeleri ile gibisi bireylere yapılacak net ödeme fiyatlarına ait karara yönelik “Aziz Sancar Hocamıza desek ki ‘Biz, bir yeni şura kuruyoruz. Şu alanda çalışacak doktora öğrencilerini gel sen seç’. Ya da Daron Acemoğlu’nu, Nobel almış bir hocayı çağırıp ‘Hocam, gel şu konseyde sen başkanlık yap ancak benim sana uçak bileti alacak param yok, bütçemde bu yok. Kısıtı şu kanuna dayanıyor.’ dediğimizde bizim işlerimiz kısıtlanır. Ben buradaki kısıtlamaların tamamının kalkması gerektiğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
