Osmanlı’nın mühendislik harikası: Çok azı günümüze ulaşabildi
İstanbul’da sıklıkla görülen lakin pek bilinmeyen yapılar olan su terazileri, Osmanlı Cihan Devleti devrinde kaynaklardan mahallelere su dağıtıyordu. Çeşmelere, sebillere, cami ve hamamlara suyu sağlayan terazilerin kimileri tarihin birer abidesi olarak bugün hala ayakta duruyor.
Öte yandan, İstanbul’un tarihi suyolu yapıları günümüzde ise yüksek binaların gölgesinde kalıyor. Osmanlı’dan günümüze ulaşan su terazilerinden kimilerinin etrafına bina inşa edildiği için sokak ortasında kalırken, kimileri da bakımsızlıktan yok olma tehlikesi yaşıyor. Bitişiğine bir bina yapılan ecdat mirası Küçükayasofya Su Terazisinin hali ise reaksiyonlara neden oldu.
Önünde bulunan boş toprağa bir bina daha yapılacağı öğrenilen su terazisinin etrafı büsbütün kapanacak. Etrafı binalarla örülecek olan su terazisinin içler acısı hali havadan görüntülendi.
“SU TERAZİSİ BİR BİNAYA BİTİŞİK DURUMDA”
Arkeolog Ömer Faruk Yavaşçay, “Küçükayasofya Mahallesi’nde su terazisinin yanında bulunmaktayız. Su terazisinin yapılış tarihi muhakkak değil zira Osmanlı’da su terazilerine kitabe koyulmuyordu. Fakat Osmanlı’da yapıldığını kesin olarak biliyoruz. Su terazileri Osmanlı’nın kent dışından kemerlerle ve borularla getirdiği suların istikrarlı bir biçimde mahallede bulunan çeşmelere dağıtılmasını sağlayan basınç merkeziydi. Sular kemer ve borularla su terazilerine geliyordu. Su terazisinde üste çıkıyordu. Üstte bir hazne bulunuyordu sonra oradan eğim alarak süratli bir biçimde başka çeşmelere dağılıyordu. İstanbul’da evvelden bu su terazilerinden 100’den fazla varmış. Maalesef onlardan çok azı günümüze ulaşabildi. Hatta bunlara Osmanlı’nın dikili taşları deniliyordu. Mimari olarak dikili taşlara çok benziyorlar. Küçükayasofya Su Terazisi diye geçiyor. Bir öbür ismi yok. Su terazisi bir binaya bitişik durumda. Yanında bir bina daha varmış o yıkılmış. Yeni bir bina yapılacakmış ancak inşa edilmesi mutlaka yanlış. Zira bu yapıtın etrafının açık olması gerekiyor. Bu bina yapılırsa etrafı tekrar kapanacak. Yanında bulunan binanın ise kamulaştırılması gerekiyor. Ayrıyeten altında bir ticarethane de var. Su terazisinin içinde bulunuyor. O ticarethanenin de kamulaştırılması lazım” dedi.
