Ege’de büyük keşif! Son anlarında faciayı yaşadılar: ‘Meğer yanlış yerde aramışız’
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – HMS Trooper’ın öyküsü, II. Dünya Savaşı yıllarında başladı. Savaşın kritik bir anında, takvimler 1943 yılını gösterirken Almanlar bir dizi Yunan adasının denetimini ele geçirmek için harekete geçti. Bunu duyan İngilizler Teğmen John S. Wraith komutasındaki HMS Trooper’ı, gemide üç kapalı casusla birlikte Kalamos Adası’na gönderdi. 1 Ekim 1943’te sabah saat 03.00 sularında denizaltı, casusları adaya muvaffakiyetle ulaştırdı ve gemi Beyrut’a dönüş yoluna geçti. Fakat yolda ne oldu bilinmez denizaltı ve mürettebatı Ege sularında sırra kadem bastı. Yıllarca süren arama çalışmaları ise nihayet bu yıl sonuçlandı.
GERİ DÖNECEKKEN SIRRA KADEM BASTI
1943 yılının akim ayında HMS Trooper, 64 kişilik mürettebatı ve üç casusla birlikte konuşlanacakları Yunan adası Kalamos’a yanlışsız bir rota belirledi. Kalamos’a ulaşan denizaltıya geri dönmeden evvel, Alman deniz mayınlarıyla dolu bir bölge olan Ege Denizi’nde devriye gezmesi emredildi. 17 Ekim’de Beyrut’a yanaşması planlanmış olmasına karşın HMS Trooper asla Beyrut’a varamadı ve mürettebatıyla birlikte kayboldu. Pekala HMS Trooper’a ne oldu?
Denizaltı en son 14 Ekim 1943 tarihinde görüldü. O günlerde kurtarma takımları var güçleriyle araştırma yaptı. Denizaltından ve mürettebattan bulacakları en ufak bir kalıntı bile onlar için çok kıymetliydi. Yıllar geçmesine rağmen ne yazık ki tek bir ize bile rastlanmadı. Bu durum çeşitli teorileri beraberinde getirse de olaya son noktayı su altı kurtarma şirketi Planet Blue’nun kurucusu ve sahibi olan Kostas Thoctarides koydu.
ONLARCA YIL YANLIŞ YERDE ENKAZ ARADILAR
Thoctarides’e nazaran HMS Trooper yanlış yerde aranıyordu. Onun bu fikri arama kurtarma takımlarına de mantıklı geldi. Kullandıkları arama teknolojilerine nazaran bu kadar yıldır tek bir ize rastlayamıyor olmalarının sebebi öteki ne olabilirdi ki? Nitekim Thoctarides aradıkları noktadan daha batıya gitmeleri konusunda takımları ikna etti ve her şey tam da o noktada başladı. Grup, Thoctarides tarafından yeni önerilen bölgeyi bir gemi sonar sistemi kullanarak taradı ve sonunda Ege adası Donussa yakınlarındaki denizin tabanında değerli bir kütle tespit etti. Daha sonra daha âlâ bir imaj elde etmek için uzaktan kumandalı araç (ROV) ‘Super Achille’i kullandılar ve sonunda 3 Ekim 2024 tarihinde HMS Trooper’ın yerini doğruladılar. Şirketin 15. ve son arama seferi sırasında denizaltı, sonar teknolojisiyle Donousa Adasının yakınlarında İkarya Denizi’nin 830 metre derinliğinde bulundu. Bu tam 81 yıl boyunca boşa kürek çektikleri ve denizaltıyı yanlış yerde aradıkları manasına geliyordu.
HMS Trooper son misyonu için yelken açtığında, Almanlar da mayın döşeme konusunda boş durmamışlardı. İngiliz denizaltısının saklı casuslarını Kalamos’a bıraktığı sıralarda, mayın döşeyici Drache, Ikaria ve Donousa adaları ortasına bir dizi deniz mayını yerleştirmişti.
Ancak 81 yıllık gizemi çözmek kolay olmadı zira Ege Denizi’nde yer alan İkarya ve Donousa adalarının ortasında yer alan deniz tehlikeli hava şartlarıyla ünlü bir yerdi. Thoctarides te 15 Ekim’de verdiği röportajda şu tabirlerle kuvvetli şartları özetledi: “İkarya Denizi, güçlü rüzgarları, dalgaları ve güçlü su altı akıntılarıyla en güçlü denizlerden biri.”
TROOPER ALMAN MAYINLARINA YENİK DÜŞTÜ
Yapılan incelemeler ve Trooper’ın ağır hasarlı enkazının görsel tahlili sonucunda, denizaltının Alman mayınlarından birine yenik düştüğü doğrulandı. Yunan haber ajansı ANA-MPA’ya nazaran, patlamanın denizaltıyı üç başka kesime böldüğü ve en uzununun yaklaşık 106 fit uzunluğundaki kıç kısmı olduğu anlaşıldı. Kumanda kulesindeki bir kapağın hâlâ açık olduğu göz önüne alındığında, uzmanlar geminin muhtemelen su yüzeyinde çıkıp tekrar battığı konusunda neredeyse hemfikir oldu. HMS Trooper’ın ve 64 mürettebatın öyküsü trajik bir sonla bitse de denizaltının keşfi mürettebatın yaşayan aile üyelerine 81 yıl sonra huzur getirdi.
Trooper’da hayatını kaybeden Teğmen John Wraith’in oğlu İngiliz Kraliyet Donanması’ndan Yüzbaşı Richard Wraith Planet, Blue grubunu kutladı. Hayatını kaybeden mürettebatın ailelerinin Trooper’ın kesin pozisyonundan haberdar edilmesini istedi. Zira sevdiklerini yad etmeleri için bir adrese muhtaçlıkları vardı ve bu yüzden Planet Blue’ya büyük iş düşüyordu.
