Türkiye’de eşi gibisi yok! 200 yıllık gizemli yapı: ‘Yok oluyor’
‘Hilal’ ve ‘Nal’a benzeyen Türkiye’de neredeyse bir örneği olmayan, Osmanlı devrinde bayan hapishanesi olarak kullanılan yaklaşık 200 yıllık Gemli Tabya, gözler önünde yok oluyor. Restore edilmesi için birçok proje yapılan ve fakat yapılan projelerin bir türlü hayata geçirilmemesi hasebiyle kendi geleceğine terk edilen Gemli Tabya, her geçen gün biraz daha yıkılıyor.
1854 yılında Kerim Paşa tarafından yaptırılan ve 1855 Osmanlı-Rus Savaşı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, 1918-1920 Osmanlı-Ermeni Savaşı’nda kullanılan ve günümüze kadar ayakta kalan Gemli Tabya turizmcileri de harekete geçirdi.
Kars Kültür ve Turizm Uzmanı Mehmet Duman, Gemli Tabya’nın turizme kazandırılmasının kentte değerli katkı sağlayacağını belirtti.
Kültür ve Turizm Uzmanı Mehmet Duman, “Kars kültür turizmi kaynakları açısından en kıymetli kentlerden biridir. Kendi içinde barındırmış olduğu 49 tabya Türkiye’de bir birinci olarak özellik taşımaktadır. Bu tabyalardan Harp Müzesi ve Peynir Müzesi olarak restore edilmiş şuan memleketler arası turizme hitap eden bir özelliğe sahip, müzelerimiz mevcuttur. Gemli Tabya kendi özelliği ve lokasyonu açısından tarihle iç içe adeta ve bulunduğu pozisyonla hakikaten dışarıdan gelen konuklarımızı keyifli bir seyahate hitap edecek bir pozisyona sahip, bu açıdan gemli tabyanın çok kısa müddette restore edilip gerek sanatsal manada, mimari açıdan Kars’ın bilhassa Baltık mimarisi açıcından özelliği de çok düzgün, mimarlık üzerine de bir proje yapılabilir. Ya da farklı bir biçimde turizme kazandırılabilir” dedi.
“TARİHİN GÖZ KAMAŞTIRAN MİRASI”
Öte yandan Kars, tarihte birçok medeniyete mesken sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerden kalma pek çok mimari yapıtla doludur. At nalı formundaki bu tabya da, Kars’ın askeri mimari mirasındaki en nadide örneklerden biri. 19. yüzyılda Osmanlılar tarafından, Rus işgaline karşı savunma hedefiyle inşa edilen bu tabya, yalnızca bir askeri yapı olmanın ötesinde, periyodunun mühendislik ve mimari anlayışını gözler önüne seriyor. Bu özgün dizaynıyla benzerlerinden ayrılan tabya, yıllardır ilgisizlik ve bakımsızlık nedeniyle yıpranmış durumda. Duvarları yıkılmış, iç kısımları harabeye dönmüş olan yapı, acil bir onarım projesine muhtaçlık duyuyor.
“TURİZM İÇİN YENİ BİR FIRSAT”
Kars, bilhassa Kış Turizmi ve tarihi dokusuyla ön plana çıkan bir kent. Çıldır Gölü, Ani Ören Yeri ve Sarıkamış’ın yanı sıra, bu tabyanın da turizme kazandırılması, kente gelen ziyaretçi sayısını ve turistik çeşitliliği artırabilir. Tabyanın restore edilip bir müzeye yahut kültürel stant alanına dönüştürülmesi, etrafına seyir terasları ve yürüyüş yolları eklenmesi üzere projelerle bölgeye paha katacak kıymetli bir turistik nokta haline kavuşabilir
Tabyanın at nalı formundaki bu farklı formu, elbet ki ziyaretçilerin büyük ilgisini çekecek. Yetkililerin bu hususta harekete geçmesi ve tabyayı kendi haline terk etmek yerine, onu Kars’ın turizm potansiyeline eklemesi bekleniyor.
