6 yıl sonra Beyaz Saray’da kritik buluşma
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Filistin” gündeminin damga vuracağı BM Genel Kurulu için bugün ABD’ye gidecek. 23 Eylül’de BM Genel Kurulu’na hitap edecek Erdoğan, 25 Eylül’de ise ABD Başkanı Trump tarafından Beyaz Saray’da ağırlanacak. Bu görüşme hem iki ülke münasebetleri hem de global başat problemler açısından kritik değer taşıyacak. Dünyanın gözü perşembe günü Beyaz Saray’da olacak. İki başkanın yaptığı açıklamalar, görüşmenin gündemine ait değerli ipuçları verdi. Erdoğan, Trump ile başta ticaret, yatırım ve savunma endüstrisi olmak üzere bir çok bahsin ele alınacağını belirtirken, ABD Başkanı ise açıklamasında “Cumhurbaşkanı ile Boeing uçaklarının büyük ölçekli satın alımı, değerli bir F-16 muahedesi ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin devamı dahil olmak üzere birçok ticaret mutabakatı ve askeri muahede üzerinde çalışıyoruz” sözlerini kullanmıştı. Lakin Beyaz Saray’daki gündemin bununla hudutlu kalmayacağı belirtiliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, başta Gazze olmak üzere İsrail’in bölgedeki saldırgan tavrından, ABD’nin Irak ve Suriye siyaseti ile terör örgütleri PYD/SDG’ye dayanağını sürdürmesine ve Rusya-Ukrayna savaşına kadar pek çok konunuda Trump’a iletiler vermesi bekleniyor.
İlk ziyaret
Erdoğan iktidara geldiği 2002 yılından bu yana Biden periyoduna kadar Beyaz Saray’a her lider periyodunda en az bir iki ziyaret gerçekleştirdi. Lakin Biden iki ülke münasebetleri açısından teamül niteliğindeki Beyaz Saray davetini başkanlık koltuğuna veda ettiği Kasım 2024’ten 6 ay öncesine kadar yapmadı. 9 Mayıs 2024 için yapılan davete ise Erdoğan gitmemişti.
Erdoğan son Beyaz Saray ziyaretini, Trump’un birinci başkanlık devrinde 13 Kasım 2019’da gerçekleştirdi. Trump birinci periyodunda 2017 yılında da Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlamıştı. 25 Eylül’deki buluşma Erdoğan’ın Trump’ın ikinci başkanlık periyodundaki birinci Beyaz Saray ziyareti olacak. İki önderin son yüz yüze görüşmesi bu yıl Haziran ayında Lahey’deki NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu marjında Hollanda’da gerçekleşmişti.
Trump’un ikinci kez ABD Başkanı seçilmesinin ardından ilk telefon görüşmelerini 7 Kasım 2024’de yapan iki başkan ortasında bugüne kadar telefon diplomasisi de hiç kesilmedi.
F-35 konusunda gelişme yaşanabilir
İki başkanın görüşmesinde Türkiye’nin ABD’den 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı satın almasıyla ilgili sürecin tamamlanma kademesine gelebileceği, Rusya’dan S-400 alımı nedeniyle sorun başlığı haline gelen F-35 programı konusunda gelişme yaşanabileceği değerlendirmeleri yapılıyor.
ABD’nin İsrail konusunda tavrını değiştirmesi beklenmezken, Suriye konusunda Türkiye’nin desteklediği siyaset tarafında bildiriler verebileceği, SDG’yi olumsuz etkileyecek bu tarafta bir bildirinin Terörsüz Türkiye sürecini de hızlandıracak gelişmelere yol açabileceği tabir ediliyor.
Trump: Dört gözle bekliyorum
Birbirlerine her fırsatta inanç ve takdirlerini tabir eden Erdoğan ve Trump, 25 Eylül buluşmasına ait yaptıkları açıklamalarda da bunu açıkça tabir etti.
Görüşmeye ait birinci açıklama Trump’tan geldi. Trump toplumsal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, “Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı 25 Eylül’de Beyaz Saray’da ağırlamaktan memnunluk duyuyorum. Başkan’la, ortalarında büyük ölçekli Boeing uçak alımı, değerli bir F-16 muahedesi ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin devamı da dahil olmak üzere birçok ticari ve askeri mutabakat üzerinde çalışıyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile her vakit çok güzel bir ilgimiz oldu. Onu 25 Eylül’de görmeyi dört gözle bekliyorum” tabirlerini kullandı.
Erdoğan da, açıklamasında, “Dostum ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da yapacağımız görüşmede, kapsamlı stratejik bağlantılara sahip olduğumuz müttefikimiz ABD ile başta ticaret, yatırım ve savunma endüstrisi olmak üzere birçok mevzuyu ele alacağız. Lider Trump ile yapacağımız görüşmenin, ortak global barış vizyonumuz çerçevesinde bölgemizdeki savaş ve çatışmaların durmasına katkı sunacağına, ülkelerimiz ortasındaki iş birliğini daha da güçlendireceğine inanıyorum” dedi.
Görüşme İsrail’de manşetlerde
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile yapacağı görüşme, İsrail medyasında manşetlerde yer aldı.
Times of Israel gazetesi, görüşmede F-35 muahedesine varılabileceğine işaret ederek, bu olasılığın İsrail’i endişelendirdiğini belirtti.
Maariv gazetesi ise “Başkan Erdoğan F-35’e yaklaşıyor: Trump Erdoğan ile muhtemel muahedeye işaret ediyor” başlıklı haberinde, ABD’nin Türkiye’ye F-35 savaş uçakları satışının önünü açabileceğinden bahsetti. Bizportal haber sitesi de Lider Erdoğan’ın Trump ile gerçekleştireceği görüşmenin stratejik bir adım olduğunu, bunun iki ülke ortasındaki güç ve bölgesel güvenlik iştirakini geliştireceğini belirterek, bu yakınlaşmanın İsrail’in aleyhine olduğunu vurguladı.
