Alp Ustaoğlu yazdı: Kendine has bir turnuva!
Yılın son grand slam turnuvası kendi ritmi içinde akmaya devam ediyor. Dönem içindeki tüm turnuvaları tenisin küresel kuralları ve formatı yönlendirir, Amerika Açık’ta ise New York’un kuralları 2 hafta boyunca belirleyici oluyor.
Örnek vermek gerekirse, dönemde tüm turnuvalar içinde Amerika Açık kadar hakemlerin seyirciye sessizlik ve yerlerinize oturun ikazlarını yaptığı bir tertip bulunmuyor. Bu sene de 2 hafta boyunca emsal imajlar yaşandı, hakem-seyirci uğraşı bitmek bilmedi. Oyuncuların ise konsantrasyon kaybı yerine bu ortamla eğlenmeyi bildiği ölçüde New York’ta muvaffakiyet oranları artıyor. Bu da olağan tenis kurallarının büsbütün dışında kalıyor. Lakin tüm hareketli ortamına karşın Amerika Açık’ta yeterli olana hakkını teslim eden bir tenis atmosferi olduğunu kabul etmemiz gerekiyor.
Yeni çıkarımlar
Saha içine dönersek, aslında turnuvadan kıymetli çıkarımlar var, bu tarafıyla Amerika Açık 2025 kıymetli ve belirleyici bir tertipti. Bu yılki Amerika Açık teniste önümüzdeki 5 seneyi şekillendirecek olan oyuncu formatlarının yeterlice kendini belirli ettiği ve tescillendiği bir turnuva oldu. Bu noktada bayanlar ve erkeklerde sistem farklı olarak işliyor. Erkeklerde Sinner ve Alcaraz oyun gücü olarak farklı bir düzeyde bulunuyorlar, bu aslında yeni bir şey değil, herkesin kabul ettiği bir gerçek.
Genel kalite düştü
Erkeklerdeki temel değişiklik; Medvedev, Tsitsipas, Zverev, Rublev üzere alt tarafla en üst ortasında bir köprü vazifesi gören tenisçilerin oyunlarında bir erozyona uğrayıp alt taraftaki oyuncularla bütünleşmeleri oldu. Dominic Thiem de tenisi bırakınca ‘köprü seviyesinde’ tenisçi neredeyse kalmadı ve genel kalite düştü. Zira bu oyuncular büyük üçlü vakitlerinden bu yana yukarıyı zorlayan, finaller oynayan ve erkekler tenisinin kalitesini yükselten tenisçilerdi.
Örneğin bir futbol liginin kalitesini üstteki birinci 5 grup belirlemez, kaliteyi orta sıra grupları belirler. 6. ve 12. sıra ortasında bulunan grupların gücü ve yukarıyı forse etme yetenekleri tüm grupları daha uygun olmaya teşvik eder. Bu yüzden Premier Ligi dünyanın en fazla izlenen ve keyif alınan lig tertibidir.
Sinner ve Alcaraz koptu
Aynı mantıkta teniste de kaliteyi aslında başaltı oyuncular belirler lakin teniste bir müddettir başaltı oyuncu neredeyse kalmayınca Sinner ve Alcaraz alttaki kümeden büsbütün koptu, Djokovic ise 38 yaşında grand slam çeyrek finallerinde bile çok rahat maç kazanıyor. Bugünün erkekler tenisi maalesef kaliteli ancak çok fazla birbirine benzeyen oyunculardan oluşuyor, bunun gelecek açısından kıymetli bir sorun olduğunu düşünüyorum.
Ara vermeyi düşünüyorlar
Kadınlarda ise diğer bir farklı gelişim modeli var. Serena tıpkı Federer, Nadal yahut Djokovic üzere makine tertibinde oynayan, tenisin 11 ay süren yıpratıcı döneminden pek etkilenmeyen, 20. şampiyonluğu kazandığı akşamın sabahı 21. şampiyonluğun hayalini kuran apayrı bir oyuncuydu. Şimdilerde ise farklı bir bayan tenisçi modeli gelişmeye başladı. Dönemlerin ve tenisin daima devam eden güçlü tertibinin yarattığı fizikî ve mental yıpranmanın farkında olarak bunu aşmak için tenise orta vermeyi tercih eden üst seviye bir oyuncu kümesi oluştu.
Tükenmişlik sendromu
Oyuncuların verdiği bu meslek ortaları yalnızca tükenmişlik ile ilgili olmayabiliyor, doğum üzere farklı sebepler olabilse de Osaka, Anisimova yahut Svitolina’da gördüğümüz üzere orta veren tenisçiler ekseriyetle tipe çok daha sağlam bir halde geri dönüyorlar. Osaka ve Anisimova farklı sebeplerden ötürü tenise bir müddet orta verip geri dönen iki oyuncu olarak Amerika Açık’ta kusursuz ve yüksek tempolu bir yarı final maçına imza attılar.
‘Elimden geleni yaptım’
Finalin kıyısından dönen Osaka’nın maçtan sonra yaptığı basın toplantısındaki hali ise ayrıyeten etkileyiciydi, “Mutsuz değilim zira elimden geleni yaptım ancak bu seferlik olmadı” diyordu Japon oyuncu. Bu modelin işlediğini gören tenis otoriteleri tenise orta vermesi gereken oyuncuları belirlediler bile. Otoritelerin birinci adayı ise Iga Swiatek. Swiatek kaybettiği çeyrek final maçından sonraki basın toplantısında “Ara vermeyi düşünüyor musunuz” sorusuna çok şaşırdı, buna tahminen hazır değil. Lakin bilhassa Anisimova’nın yolundan gitmesi Polonyalı oyuncuya ilerisi için büyük bir katkı verebilir.
Wimbledon’ın rövanşı
Son kelam ise bayanlar finalistlerine… Aryna Sabalenka herkesin beklediği üzere finale yükseldi. Rakibi ise bu yılın Wimbledon finalisti Amanda Anisimova oldu. Amerika Açık tek bayanlar finali; 2 ay evvel Wimbledon’da felaket bir final oynayıp maçı 6-0, 6-0 kaybederek tarihe geçen Anisimova ile tekrar Wimbledon’da makûs bir yarı final oynayıp Anisimova’ya kaybeden Sabalenka’nın enteresan uğraşına sahne olacak. Bir manada 2 ay evvelki Wimbledon’ın rövanşı olacak finali büyük bir keyifle takip edeceğiz.
Büyük efsane Djokovic
2025’te oynanan tüm grand slam turnuvalarında yani Avustralya Açık, Roland Garros, Wimbledon ve Amerika Açık’ta yarı final oynayan ve bunu 1987 doğumlu birisi olarak 2025 üzere çok ileri bir tarihte 38 yaşında başaran Novak Djokovic yüzyılımızın en büyük sportmen ve atletlerinden birisidir.
Grand slam turnuvalarında çeşit geçmek bile birçok tenisçinin hayaliyken Djokovic ise Amerika Açık üzere bir turnuvada 38 yaşında güle oynaya yarı finale kadar rahatlıkla gelebiliyor. Bu performans hiçbir rasyonelle açıklanamaz, çok sıra dışı bir sportmen ile karşı karşıyayız.
Alcaraz ve Sinner dinamizmleri ile şimdilik Sırp oyuncuyu yarı final düzeylerinde durdurmuş görünüyorlar. Fakat 2026 döneminde önümüzde kocaman bir dönem olacak, bu dönemde Djokovic 39 yaşında son kere 25. grand şampiyonluk rekorunu kırmaya çalışacak. Roland Garros toprakta oynandığı için orası tahminen biraz güç ancak öteki üçünde Sırp oyuncu bizlere yeni sürprizler yapabilir, bunu bilmek bile onu keyifle seyretmek için kâfi bir sebep olacak.
Tenisin ve Modanın Birleşimi
Naomi Osaka başında kırmızı gül motifleri, kristallerle süslü ışıltılı kırmızı ceketi ile korta çıkıyor. Başka cinste ise Japon oyuncu yeniden kristallerle süslenmiş bu sefer mor renk kostümü ile çıkış tünelinde beliriyor. Bu haliyle Naomi Osaka bir tenisçi ve moda ikonu görünümünü birleştirmiş durumda, kortta da pek âlâ görünüyor. Bilhassa birinci 50 içinde yer alan oyuncular korta çıkılan kıyafetin aslında çok değerli olduğunu keşfettiler. Ünlü moda markaları da bu noktada devreye girince ortaya farklı ve çoğunluğu olağanüstü bir kort modası çıktı.
Serena Williams ve Roger Federer bunu çok evvelce fark etmişlerdi lakin şu anda moda rüzgârı neredeyse tüm üst seviye tenisçileri sarmış durumda. Kortta giydiğiniz kıyafetlerin olağan ki bir bilimsel tarafı da var, yapılan araştırmalar “iyi giyin düzgün hisset” temasının atletler için ziyadesiyle geçerli olduğunu ispatlıyor. Psikolojide “Enclothed Cognition” yani “Giydirilmiş Bilişsellik” denilen kavramın giysilerimizin insanların ve sportmenlerin niyet formlarını ve performanslarını değiştirebileceğini gösteriyor.
Kıyafetleri ile kortta kendini daha âlâ hisseden oyuncular birebir vakitte ünlü markalarla yaptıkları mutabakatlardan hatırı sayılır gelirler elde ediyorlar. Bu manada modanın tenise entegre olması en çok oyuncuları memnun ediyor.
Üst üste 8. final
Carlos Alcaraz ile Jannik Sinner yeniden bir finalde karşı karşıya gelecek. Amerika Açık’ta fırtına üzere esen iki yıldız raket böylelikle üst üste 8. grand slamde memnun sona ulaşmak için korta çıkacak.
Amerika Açık tek erkekler finali Carlos Alcaraz ile Jannik Sinner ortasında oynanacak, bu formda iki oyuncu son 8 grand slam turnuvasında finali paylaşmış olacak, bir diğer deyişle son 2 yıldır grand slam finallerinde Alcaraz ve Sinner’den diğerini görmüyoruz.
Bunun sebebi her ne kadar iki oyuncunun yüksek tenis kalitesi olsa da bu yazının içinde belirttiğim üzere öbür tenisçilerin de kâfi düzeyde olmaması Alcaraz ve Sinner’in üstünlüğünü uygunca pekiştirdi. Pekala finalde ne olur, iki oyuncunun her finalinde olduğu üzere bu sorunun karşılığı meçhul ve lakin maçın içindeki gidişata nazaran final bir oyuncuya dönebilir. Alcaraz vakit zaman inişler çıkışlar yaşayabilen bir oyuncu, Sinner ise pek renk vermeyen bir psikolojide daha stabil bir oyun yapısına sahip. Bu dengeli oyun yapısı Alcaraz önündeki maçlarda Sinner için küçük bir avantaj olabilir.
Ancak bu yılki Roland Garros finalinde olduğu üzere bir tenisçi 2-0 öne geçse bile onların maçlarında her an her şey olabilir. Belirsizlik oranının yüksek olması ise bu rekabetin tahminen de en hoş tarafı. Federer-Nadal-Djokovic dominasyonundan şimdi çıkmış olan tenis dünyası tıpkı seviyede bir dominasyonun bu kadar çabuk geleceğini herhalde varsayım etmiyordu. Fakat Alcaraz ve Sinner kısa müddette bunu kurmayı büyük ölçüde başardılar.
