Baselitz’in aksine dünyası
Seray Şahinler – Sabancı Üniversitesi Sabancı Müzesi (SSM) çağdaş sanatın istikrarlı ve muhalif isimlerinden George Baselitz’i ağırlıyor. Alman ekolü Baselitz, 1938 doğumlu, SSM’deki stantta son 10 yılda yaptığı işlerden bir seçki var. Bu da demek oluyor ki 86 yıllık hayatının son 10 yılını hiç durmadan, üreterek geçirmiş.
SSM’nin tüm galeri alanlarına ve bahçesine yayılan “Son 10 Yıl” sergisinde Baselitz’in yüze yakın anıtsal boyuttaki tablo ve heykelleri yer alıyor. Bu eserler, onun sanatsal evrimine bakış sunuyor. Müzenin bahçesinde ziyaretçileri evvel üç büyük siyah figürden oluşan “Bund Deutscher Mädel-Alman Kızlar Birliği” isimli etkileyici heykeller karşılıyor. Deutschbaselitz doğumlu sanatkarın çocukluk yıllarında tanınan olan ve 1945’te lağvedilen üniformalı “Alman Kızlar Birliği”, Nazi rejiminin iktidara yükselişinde değerli rol oynayan Hitler Gençliği’nin kız koluydu. BDM’in lokal şubeleri, 1930’ların başında müzik söylemek, spor yapmak ve Hitler’e övgüler düzmek için bir ortaya gelirdi. Baselitz, çocuk zihninde yer eden bu kızları 70 yıl sonra yine çağırdı ve 2012’de etkileyici heykeline imza attı. Küçük hanımlar ‘30’larda yükselen saf Alman hayalinin bir örneği üzere görünse de Baselitz onları simsiyah, biçimsiz uzuvlar ve yüksek topuklu ayakkabılarıyla sunuyor ve geçmişi küle döndürüp taşlaştırıyor…
Kırılma 1969’da
Sanatçının yapıtlarında şahsî ve toplumsal hafızasına gönderme yapan izleri görüyoruz. II. Dünya Savaşı’nı yaşayan Baselitz, sıfırdan başlamaya lakin kabullenerek yola devam etmeye inanan bir sanatçı. Son 10 yıla yansıyan çocukluğundan itibaren hayatında olan kartallar, savaştan çıkan ‘kahramanlığı kalmamış kahramanları’, farklı inanışların sembolü olan ellere getirdiği özgün yorumu bu izleri daha görünür kılıyor.
Baselitz için kırılma 1969’da yaşanıyor ve figüratif sanatı benimseyen sanatçı bütün yapıtlarını karşıt yaparak yeni bir lisan buluyor. Figüratifi reddetmeden kendine ilişkin bir soyutlama lisanı yaratıyor. 1969’dan bu yana kullandığı ‘baş aşağı’ kompozisyon tekniği ile yaptığı tablolar, SSM’deki standın neredeyse tamamını oluşturmuş. İnce bayan çorapları da son periyoda damga vuran gereçlerden biri. Baselitz ‘40’larda kullanılan çorapları ıslatıp uzatarak devasa tablolarına yerleştirmiş. Eşi Elke’nin vücudunu tasvir ettiği yapıtları de bu dönemin simgesi hâline dönüşmüş.
Baselitz’in vücudu, heykelleri, ‘30’ ve ‘40’lar atmosferi, onun sanatını tanımlayan kışkırtıcılığı, rahatsız edişi, hafıza, şiddet ve kimlik sorununu, Nazi rejiminin anılarını bastırmayı reddederek geçmişe dönerek güçlü bir diyaloğun davetini yapıyor. Serinin 2024 tarihli son tablosu da stanttaki yerini almış.
Baselitz’in David Hockney, Heinz Mack üzere çağdaşlarını ağırlayan SSM, periyotlar üzerindeki öğretici misyonunu da Baselitz ile pekiştiriyor. Sanatkarın baskı yapıtlarından oluşan kapsamlı bir seçki de eşzamanlı olarak Akbank Sanat’ta görülebilir.
