100 yıllık gizemi çözen bot! İçindeki çorap dahi duruyor: ‘Olağanüstü bir andı’
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Himalayalar’ın Mahalangur Himal alt bölgesinde Çin-Nepal hududunda yer alan dünyanın en yüksek dağı olan Everest Dağı güçlü kurallara sahiptir. Bugüne dek birçok kişi Everest’in doruğuna seyahate çıktı fakat birden fazla öykü hüsranla sonuçlandı. 1924 yılında George Mallory ve Sandy Irvine isimli iki dağcının kıssası de bunlardan biri. Zirveye tırmanmaya çalışırken kaybolan iki dağcıdan Mallory’nin cesedi 1999 yılında Everest’in kuzey yamacında, tepenin 600 metre aşağısında bulundu fakat Irvine’in cansız vücuduna dair hiçbir delil bulunamadı. Tâ ki bu yıla kadar. National Geographic belgesel takımının tesadüfen rastladığı bir kesim apayrı bir gerçeğin kapısını aralamış olabilir miydi?
Sol başta ayakta duran iki kişi: George Mallory ve Sandy Irvine
KAYIP MI OLDULAR YOKSA ÖLDÜLER Mİ?
Her şey 100 yıl evvel başladı. Maceraperest iki tırmanıcı George Mallory ve Sandy Irvine 1924 yılında Everest’in tepesini hedefledi. Başarabileceklerine dair inançları tam olsa da ne yazık ki gayeye ulaşamadılar. Everest’in Kuzeydoğu sırtına tırmanmak için İngiliz keşif seyahatine katılan iki adam, en son 8 Haziran 1924’te doruğa gerçek ilerlerken görüldü ve bir daha asla onlardan haber alınamadı. Kaybolduklarının haberinin gelmesinin akabinde kimse öldüklerine inanamadı zira hayatlarını kaybettiklerine dair hiçbir belirti yoktu. Ancak aylar sonra iki dağcının hayatta olduğuna dair hiçbir belirti olmayınca öldüklerine karar verildi.
George Mallory ve mezarı
1999 yılına kadar iki dağcıya dair rastgele bir ize rastlanmadı. Lakin o yıl Mallory’nin cansız vücuduna ilişkin kalıntılar bulundu. Mallory’nin, düşmeye işaret edebilecek derin ip izleriyle dolu cesedinin keşfi, ölümlerinin şartları hakkında birtakım soruları yanıtlasa da, öbür pek çok soruyu karşılıksız bıraktı. Peki neden Sandy Irvine’e dair hiçbir kalıntı yoktu? Yanıtsız kalmış yüzlerce soru birbiri ardınca sıralanırken olayın üzerinden 100 yıl geçttikten sonra, bu yıl Andrew Comyn Sandy Irvine’e dair beklenmedik bir gelişme yaşandı.
Irvine Sandy
DAĞCILIĞIN EN BÜYÜK GİZEMİ
Geçtiğimiz ay, National Geographic belgeseli çeken dağcı sinema grubu eriyen bir buz kütlesinin ortaya çıkardığı korunmuş bir bota rastladı. Botun içinde bir ayak vardı ve ayağa sarılı da bir çorap. Bu çorabın üzerindeki etikette ise ‘AC Irvine’ yazılıydı. Botu bulanlar, sahibinin 1924 yılında kaybolan Sandy Irvine’e ilişkin olduğunu düşündü. Sinema takımının bulduğu bu şey dağcılığın en büyük gizemlerinden birinin çözülmesine yardımcı olabilirdi.
Everest’in kuzey yüzünün altındaki bir buzulda, Mallory’nin cesedinden daha düşük bir irtifada çıkan bu bottaki ayağın Irvine’e ilişkin olduğunun kanıtlanması için incelendi ve ayak Everest’in kuzey tarafındaki tırmanış rotalarından sorumlu olan Çin Tibet Dağcılık Derneği’nde müdafaa altına alındı. Irvine’in vücudundan ayrılmış bir bu kesim iki dağcının o dağda neler yaşadığına dair öteki tartışmaların açılmasına sebep oldu.
National Geographic’e konuşan dağcı ve film yönetmeni Jimmy Chin o anları ise şu sözlerle anlattı: “Çorabı kaldırdım ve üzerinde ‘AC Irvine’ yazan kırmızı bir etiket vardı. Hepimiz sözün tam manasıyla daireler çizerek koşuşturduk.”
National Geographic’ten dağcı ve film yönetmeni Jimmy Chin’in buldukları botla fotoğrafı
ZİRVEYE ULAŞIP DÖNÜŞ YOLUNDA ÖLMÜŞ OLABİLİRLER
Bulunan ayağın akabinde ortaya atılan savlardan en güçlü olanı Mallory ve Irvine’in tepeye ulaşmış ve dönüşte hayatlarını kaybetmiş olabilecekleri istikametindeydi. 1999 yılında cansız vücudu bulunan Mallory’nin yanında eşiyle olan fotoğrafı vardı ve gayesi dağın tepesine bu fotoğrafı bırakmaktı. Lakin Mallory’nin cesedinde bahsedilen fotoğraftan tek bir kesim bulunamamıştı. Öyleyse iki dağcı yahut ikisinden biri dağın doruğuna çıkmış olabilir miydi?
O günlerde de bu soru tartışılmıştı ama sorunun yanıtı da Irvine’in fotoğraf makinesinde saklıydı. Eğer Irvine bulunmuş olsaydı fotoğraf makinesi incelenecek ve tepeye çıkmayı başarıp başarmadıkları görülecekti. Bırakın fotoğraf makinesini tam 100 yıldır Irvine dair tek bir iz bile yoktu. İşte sinema takımı tarafından tesadüfen bulunan ayak bu yüzden çok kıymetliydi. Irvine’e dair öteki izler bulunabilirse birçok sorunun da yanıtına ulaşılabilecekti. Bu şu manaya geliyordu: “Eğer Mallory ve Irvine, tepeye ulaştıktan sonra hayatlarını kaybettilerse dağcılık tarihi tekrar yazılabilir.”
‘OLAĞANÜSTÜ BİR ANDI’
İki arkadaşın trajik bir formda sonlanan öyküsü onların yakınları için de hayli kıymetliydi. Mallory ve Irvine’i hiç tanımamış torunları onların öyküleriyle büyümüştü. Sandy Irvine’e ilişkin ayağının bulunmasının akabinde Irvine’in büyük yeğeni ve biyografi muharriri Julie Summers şöyle dedi:
“Babam bize Everest’teki Sandy Amca’nın gizemini anlattığında Y yaşımdaydım ve o vakitten beri bu kıssayla yaşadım. Kıssa, dağcılar 1999’da George Mallory’nin cesedini bulduklarında daha da gerçek oldu ve Sandy’nin cesedinin bir sonraki keşfedilecek kişi olup olmayacağını daima merak ettim. Bu keşiften çeyrek asır sonra, yeni bir şey bulunmasının son derece düşük bir ihtimal olduğu görülüyordu. Jimmy bana botun içindeki çorabın üzerindeki etikette AC Irvine ismini gördüğünü söylediğinde, kendimi gözyaşlarına boğulmuş halde buldum. Harikulâde ve dokunaklı bir andı ve o denli olmaya devam edecek.”
Tam 100 yıl sonra 1924 yılında kaybolan bu iki dağcıya dair yeni gelişmelerin yaşanması onların son anlarında ve daha öncesinde neler yaşadığını ortaya çıkarabilir. Bir sinema takımı tarafından tesadüfen bulunan bot çok fazla şey anlatıyor olabilir. Uzmanlar ve iki dağcının ailesi hususun peşini bırakmama konusunda hayli kararlı.
